Prawo do świadczeń rodzinnych w trakcie okresu zasiłkowego
Świadczenia rodzinne (poza nielicznymi wyjątkami) przyznawane są na dany okres zasiłkowy. Obecny rozpoczął się 1 listopada 2009 r. i potrwa do 31 października 2010 r. Na wniosek złożony raz w roku świadczenia rodzinne przyznawane są więc na okres 12 miesięcy. Należy jednak pamiętać, iż pewne okoliczności mogą spowodować zarówno utratę prawa do zasiłku, jak i jego nabycie w trakcie okresu zasiłkowego.
Prawo do zasiłku
Aby uzyskać prawo do świadczeń rodzinnych, trzeba spełnić określone warunki. Są one różne w zależności od rodzaju świadczenia, o jakie dana osoba występuje. Do najistotniejszych zaliczają się: określony dochód rodziny, wiek osoby uprawnionej, jej ewentualna niepełnosprawność, fakt kontynuowania nauki, liczba członków rodziny.
Organ ustalający prawo do świadczeń rodzinnych opiera się więc na różnego rodzaju dokumentach, w tym zaświadczeniach z urzędu skarbowego i oświadczeniach osoby występującej o zasiłek.
Informowanie o zmianach
W trakcie okresu zasiłkowego stan faktyczny, dotyczący danej rodziny, może jednak ulec zmianie. Chodzi tu w szczególności o:
- zwiększenie lub zmniejszenie liczby członków rodziny, np. wskutek urodzenia dziecka, czy też ukończenia przez dziecko 25 lat,
- uzyskanie albo utratę dochodu,
- uzyskanie przez dziecko orzeczenia o niepełnosprawności lub o znacznym albo umiarkowanym jej stopniu czy też upływ okresu, na który takie orzeczenie zostało wydane.
Okoliczności te często w istotny sposób przekładają się na prawo do świadczeń rodzinnych. Dlatego też w przypadku wystąpienia zmian w liczbie członków rodziny, uzyskania dochodu lub innych zmian mających wpływ na prawo do świadczeń rodzinnych, osoba uprawniona zobowiązana jest do niezwłocznego powiadomienia o tym organu wypłacającego zasiłki. Stanowi tak art. 25 ustawy o świadczeniach rodzinnych. Informacja na ten temat znajduje się również na wnioskach o przyznanie świadczeń, w formie oświadczenia podpisywanego przez wnioskodawcę.
Nieprzekazanie wymaganych informacji może spowodować nadpłatę świadczenia, a co za tym idzie, konieczność jego zwrotu wraz z karnymi odsetkami.
Warto jednocześnie pamiętać, iż pewne okoliczności spowodują nie tylko utratę prawa do świadczeń, ale również (w niektórych przypadkach) sytuację odwrotną - uzyskanie prawa do zasiłku rodzinnego w trakcie okresu zasiłkowego, mimo wcześniejszej odmowy.
Nabycie lub utrata dochodu
Zasiłek rodzinny (a także inne świadczenia) przysługuje, jeżeli dochód rodziny w przeliczeniu na osobę nie przekracza kwoty 504 zł, a przypadku gdy członkiem rodziny jest dziecko niepełnosprawne - kwoty 583 zł. W trakcie okresu zasiłkowego sytuacja materialna rodziny może jednak ulec zmianie. Jeżeli zostanie to spowodowane utratą lub uzyskaniem przychodu, w rozumieniu art. 3 pkt 23 i 24 ustawy o świadczeniach rodzinnych, może w istotny sposób wpłynąć na prawo do świadczeń.
Zarówno w jednym, jak i drugim przypadku prawo do zasiłku rodzinnego ustala się ponownie, odpowiednio na podstawie dochodu rodziny pomniejszonego o utracony lub powiększonego o uzyskany dochód. Gdy nastąpi pogorszenie sytuacji materialnej rodziny należy wystąpić ze stosownym wnioskiem, pamiętając jednocześnie, iż prawo do świadczeń rodzinnych ustala się od pierwszego pełnego miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpiła utrata dochodu, nie wcześniej jednak niż od miesiąca złożenia wniosku.
Składanie wyjaśnień
W trakcie okresu zasiłkowego osoba uprawniona może zostać wezwana do złożenia wyjaśnień co do okoliczności mających wpływ na prawo do świadczeń rodzinnych. Odmowa ich udzielenia lub też nieudzielenie w wyznaczonym terminie spowoduje wstrzymanie wypłaty świadczeń. Jej wznowienie następuje od miesiąca, w którym wpłynęły wyjaśnienia, do końca okresu zasiłkowego, o ile nadal spełnione są wymagane warunki.
Podstawa prawna: ustawa z dnia 28.11.2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2006 r. nr 139, poz. 992 ze zm.).
autor: Bożena Dziuba
Gazeta Podatkowa Nr 627 z dnia 2010-01-11
