Problem z kartami płatniczymi

Rozwój płatności bezgotówkowych w Polsce zadziwił nawet specjalistów. Już w połowie lat 90. za naturalną kolej rzeczy przyjęliśmy rezygnację z czeków na rzecz płatności kartowych. Jak grzyby po deszczu rosła wówczas liczba punktów handlowo-usługowych przyjmujących kartę w rozliczeniu z klientem i ten trend utrzymuje się do dziś. I nawet szum wokół opłat interchange nieco przycichł, choć sprawa wciąż nie jest domknięta.

Standardem jest karta debetowa do rachunku i to od co najmniej kilku lat, a od niedawna również karta kredytowa nie budzi żadnych emocji wśród klientów - po prostu jest w portfelu i dzielnie służy. Emocje wciąż jednak budzi karta z mikroprocesorem (może tylko klienci BZ WBK są już do niej przyzwyczajeni), ponieważ zgodnie z polską interpretacją SEPA, banki będą musiały wymienić wszystkie karty z paskiem magnetycznym na karty z mikroprocesorem do końca 2010 roku. Migracja na standardy EMV (Europay International, MasterCard International, Visa International) jest nie tyle wskazana ile konieczna, choć SEPA obowiązuje wprost jedynie kraje strefy euro (pozostałe kraje UE powinny się do niej dostosować dla zachowania bezpieczeństwa klientów i własnego systemu bankowego), ponieważ celem wdrożenia jest poprawa bezpieczeństwa oraz obniżenie liczby oszustw związanych z transakcjami realizowanymi przy pomocy kart płatniczych. Pozostając przy pasku magnetycznym stalibyśmy się krajem, gdzie przestępstwa z użyciem kart będą coraz częstsze i będą rujnowały zdrowie i portfele ich użytkowników oraz wydawców.

Rynek w liczbach

W Polsce w obiegu znajduje się obecnie ponad 25 mln kart płatniczych, a liczba wydanych kart wzrasta co kwartał średnio o kilka procent. Największą część z nich stanowią karty debetowe, których wydano już 18 mln, co stanowi ponad 70 proc. wszystkich wydanych kart płatniczych. Jednak bardzo szybko rośnie również liczba wydawanych kart kredytowych. W pierwszym kwartale tego roku wzrosła w stosunku do IV kwartału 2006 roku o 3,9 proc. (do 6,6 mln kart), a w drugim kwartale tego roku o 4,42 proc. do 4,89 mln wydanych kart. Natomiast udział kart obciążeniowych systematycznie spada. Już teraz jest ich na rynku tylko nieco ponad 500 tys.

Od lat dominującą pozycję na rynku ma Visa (ponad 59,3 proc.). Drugim liczącym się graczem jest MasterCard, który ma ponad 35-proc. udział w rynku. Pozostałe organizacje (5,4 proc.), niemające tak dużego wpływu na rozwój rynku płatności kartowych w Polsce, to przede wszystkim American Express i Diners Club. Podział wg technologii zapisu danych na kartach również wskazuje organizację VISA jako lidera z niemalże 80-proc. udziałem w rynku. Według danych NBP na koniec drugiego kwartału tego roku na rynku było 23,22 mln kart wyłącznie z paskiem magnetycznym (93,18 proc. udziału w rynku), a kart z paskiem i mikroprocesorem ponad 1,6 mln (6,61 proc. udziału w rynku). Liczba kart z mikroprocesorem wzrosła w stosunku do I kwartału tego roku o 9,73 proc. Nie można także zapomnieć o wirtualnych kartach, przeznaczonych wyłącznie do płatności internetowych i telefonicznych. Na koniec czerwca tego roku było ich ponad 43,1 tys.

Jeszcze o migracji

Karty z mikroprocesorem są fundamentem dalszego rozwoju usług bankowych i finansowych, ponieważ są w stanie zapewnić zarówno klientom, jak i placówkom handlowo-usługowym oraz instytucjom finansowym większe bezpieczeństwo, wygodę i elastyczność. Mikroprocesor pozwala również na indywidualizację obsługi klienta oraz realizację dodatkowych funkcji, nie tylko płatniczych - np. biletu transportu miejskiego, identyfikacji klienta czy programów lojalnościowych.

Obecnie tylko karty wydawane przez Bank Zachodni WBK są wszystkie wyposażone w mikroprocesor. Pozostałe banki wydające karty z chipem nie zdecydowały się jeszcze na całkowitą rezygnację z używanych dotychczas kart z paskiem. W kolejce po chip ustawiają się jednak najwięksi gracze na polskiej scenie bankowej, a to oznacza, że już wkrótce może się zmienić układ sił w pierwszej dziesiątce banków pod względem liczby wydanych kart.

- W Polsce pierwsze banki i agenci rozliczeniowi są w trakcie certyfikacji umożliwiającej wydawanie oraz akceptację zbliżeniowych kart Visa payWave łączących zalety technologii kart z mikroprocesorem z technologią łączności bezprzewodowej - mówi Małgorzata O'Shaughnessy, dyrektor generalna Visa Europe w Polsce.

W trakcie certyfikacji i przygotowań do migracji są PKO BP, Millennium, mBank i MultiBank z grupy BRE oraz ING Bank Śląski i GE Money Bank.

Wdrożenie technologii mikroprocesorowej opartej na standardzie EMV umożliwia również wprowadzenie nowych rozwiązań płatniczych. W Europie wprowadzana jest obecnie technologia kart zbliżeniowych Visa payWave i MasterCard PayPass przeznaczona do szybkich płatności za drobne zakupy w trybie off-line. Karty Visa payWave wdrażane są w kilku krajach w Europie, m.in. w Hiszpanii, Francji, Turcji, Szwajcarii i Wielkiej Brytanii.

Według danych MasterCard, na koniec trzeciego kwartału tego roku w użyciu pozostaje ponad 19 mln kart i urządzeń MasterCard PayPass, akceptowanych przez ponad 73 tys. różnych punktów na całym świecie, w tym m.in. przez McDonald's, Burger King i Starbucks, markety 7-Eleven, automaty Coca-Cola, sieć Cinebonus, TAV (Istanbul Atatürk Airport Otopark) i Istanbul Ferry Corporation, oraz metro i taksówki w Nowym Jorku.

- Klienci i właściciele punktów handlowo-usługowych w innych częściach Europy, a także w USA i Azji, już w tej chwili korzystają z bezpieczeństwa i szybkości bezstykowych płatności w tych sieciach, gdzie czas ma kluczowe znaczenie - powiedział John Busby, dyrektor generalny MasterCard Northern Europe. Naszym zdaniem udostępnienie londyńczykom od września płatności PayPass sprawi, że tę nową formę entuzjastycznie przyjmą klienci w całej Wielkiej Brytanii.

Polska - obok Wielkiej Brytanii i Francji - była krajem, który dzięki wspólnemu programowi pilotażowemu najwcześniej w Europie przeprowadził testy technologii kart Visa z mikroprocesorem opartych o standard EMV. Pierwszą kartę Visa z mikroprocesorem wydał pilotażowo latem 1999 r. PKO Bank Polski. Pierwszym polskim bankiem, który całkowicie przeszedł na karty wyposażone w mikroprocesor jest Bank Zachodni WBK.