Produkcja głównych ogrodniczych

Warzywa gruntowe

W porównaniu do roku ubiegłego nastąpiło znaczne zmniejszenie powierzchni uprawy wszystkich podstawowych gatunków warzyw gruntowych. Największy spadek powierzchni wystąpił w uprawie pomidorów (o 34,2%), buraków ćwikłowych (o 33,4%) i kapusty (o 32,8%). Odnotowano także niewielki spadek powierzchni uprawy warzyw pod osłonami - powierzchnia ich uprawy wynosiła 2465 ha, tj. o 1,0% mniej niż w 2001 r.

Zbiory warzyw gruntowych wyniosły 4000 tys. t, tj. o 23,0% mniej od uzyskanych w roku ubiegłym, przy czym niższe od ubiegłorocznych były zbiory wszystkich podstawowych gatunków warzyw. W porównaniu z rokiem ubiegłym najbardziej zmniejszyły się zbiory buraków ćwikłowych, kapusty i marchwi jadalnej.

Zbiory warzyw spod osłon, mimo niewielkiego spadku powierzchni ich uprawy w stosunku do roku ubiegłego, zwiększyły się o 3,6% i wyniosły 393,2 tys. t. Najbardziej w stosunku do 2001 roku wzrosła produkcja pozostałych warzyw spod osłon, którą wyszacowano na 54 tys. t, tj. o 13,4% więcej od dość wysokiej produkcji ubiegłorocznej. Zbiory pomidorów spod osłon wyniosły 241 tys. t i były wyższe o 2,6% od tych z roku poprzedniego, natomiast zbiory ogórków spod osłon były nieznacznie wyższe (o 1,2%) i wyniosły 98 tys. t.

a)Przeciętne roczne. b) Pietruszka, pory, selery, rzodkiewka, sałata, rabarbar, szparagi, koper i inne.

Szacuje się, że łączna produkcja kapusty wyniosła w bieżącym roku 1243 tys. t, tj. o 27,3% mniej niż w 2001 r. Tak duży spadek zbiorów kapusty był jedynie wynikiem znacznego zmniejszenia powierzchni jej uprawy (o 32,8%), natomiast plony tego gatunku wzrosły o przeszło 8% .

Zbiory kalafiorów były także znacznie mniejsze niż w roku ubiegłym, tj. o 19,7% i wyniosły 201 tys. t. Spadek zbiorów był jedynie wynikiem zmniejszenia powierzchni uprawy tego gatunku (o 23,3% w stosunku 2001 roku).

Zbiory cebuli w bieżącym roku wyniosły 565 tys. t, tj. o 14,4% mniej od zbiorów ubiegłorocznych. Obniżenie zbiorów było skutkiem zmniejszenia powierzchni uprawy (o 23,0%), ale plonowanie było wyższe niż w roku poprzednim (o 11,3%). Cebula dobrze dorastała, a z uwagi na zadawalające dosuszenie wykazuje wysoką jakość przechowalniczą.

Zbiory warzyw korzeniowych w bieżącym roku były niższe od ubiegłorocznych z powodu zmniejszenia powierzchni ich uprawy. Zbiory marchwi jadalnej wyniosły 672 tys. t, tj. o 27,1% mniej od ubiegłorocznych (zmniejszenie powierzchni uprawy o 28,6%), a zbiory buraków ćwikłowych 338 tys. t, tj. o 27,6% mniej niż w roku 2001 (zmniejszenie powierzchni uprawy o 33,4%).

W bieżącym roku zbiory warzyw ciepłolubnych były znacznie niższe w porównaniu do ubiegłorocznych, chociaż ich plonowanie było bardzo dobre. Na spadek produkcji wpłynęło jedynie znaczne zmniejszenie areału uprawy tych warzyw. Szacuje się, że tegoroczne zbiory ogórków były o 22,1% niższe od uzyskanych w 2001 r. i wyniosły 264 tys. t. Było to wynikiem jedynie spadku powierzchni uprawy (o 29,6%), ponieważ plonowanie tego gatunku wzrosło w stosunku do roku ubiegłego o 10,2%.

Zbiory pomidorów w 2002 r. wyniosły 240 tys. t i były niższe o 12,2% od ubiegłorocznych. Podobnie jak w przypadku ogórków, było to jedynie wynikiem spadku powierzchni uprawy (o 34,2%), natomiast plony tego gatunku wzrosły znacząco w stosunku do roku ubiegłego (o 33,3%).

Łączne zbiory warzyw ?pozostałych? wyszacowano na 477 tys. t, tj. o 16,9% mniej od ubiegłorocznych. Także w tej grupie warzyw spadek zbiorów wystąpił na skutek znacznego zmniejszenia areału uprawy (o 27,2%). W bieżącym roku dobrze plonowała większość warzyw z grupy pozostałe, a w szczególności papryka.

Owoce z drzew

W bieżącym roku produkcja owoców z drzew wyniosła 2610 tys. t, tj. o 9,7% mniej od ubiegłorocznej. Na zmniejszenie tegorocznych zbiorów owoców z drzew wpłynęły przede wszystkim niższe od ubiegłorocznych - rekordowych, zbiory jabłek. Niższe od ubiegłorocznych były również zbiory śliwek, czereśni i tylko nieco niższe wiśni. Natomiast produkcja gruszek oraz pozostałych owoców z drzew była znacznie wyższa niż w roku poprzednim.

Szacuje się, że zbiory jabłek w bieżącym roku wyniosły 2169 tys. t i były o 10,9% niższe od rekordowych zbiorów ubiegłorocznych. Jabłonie przezimowały dobrze i kwitły obficie, z wyjątkiem odmian, które wyjątkowo dobrze owocowały w roku ubiegłym (Idared, Gloster i Ligol). Wegetacja była znacznie przyspieszona. Plonowanie jabłoni w bieżącym roku było stosunkowo wysokie, jednak wyraźnie niższe od rekordowego plonowania w 2001 r. W końcowej fazie dojrzewania owoców, nastąpiło dalsze przyspieszenie wegetacji. Susza i wysokie temperatury utrzymujące się w tym czasie w wielu rejonach kraju, spowodowały ograniczenie przyrostu masy owoców. W wielu rejonach jabłka były zbierane zbyt późno w stosunku do etapu dojrzałości, co może wpłynąć na ich gorszą jakość przechowalniczą. W bieżącym roku wyraźnie mniej było owoców odmiany Idared, Gloster i Elstar, choć jabłka tych odmian były dorodne.

Zbiory gruszek w bieżącym roku były bardzo wysokie i wyniosły 94 tys. t, tj. o 21,3% więcej od stosunkowo niewysokich ubiegłorocznych. Było to wynikiem bardzo dobrego plonowania tego gatunku.

Zbiory śliwek w 2002 r. wyniosły 105 tys. t i były o 20,8% niższe od ubiegłorocznych. Przyczyną tak znacznego obniżenia zbioru śliwek było przede wszystkim zmniejszenie powierzchni uprawy śliw, a w mniejszym stopniu także niższe niż w roku ubiegłym plonowanie.

Zbiory wiśni wyniosły 174 tys. t i były tylko nieznacznie mniejsze od ubiegłorocznych (o 3,1%) z uwagi na zmniejszenie powierzchni uprawy tego gatunku. Plonowanie wiśni natomiast było nieco wyższe niż w roku 2001.

Zbiory czereśni wyniosły 41 tys.t, tj. o 7,9% mniej od produkcji 2001 r., co było wynikiem spadku powierzchni uprawy tego gatunku. Czereśnie z tegorocznych zbiorów były dorodne, choć w końcowym okresie zbiorów, z powodu nadmiaru opadów, ich jakość była gorsza.

Wyjątkowo wysokie było w bieżącym roku plonowanie owoców pozostałych. Łączne zbiory brzoskwiń, moreli i orzechów włoskich były wyższe od ubiegłorocznych o 21,5% i wyniosły 27 tys. t. W bieżącym roku bardzo dobrze plonowały orzechy włoskie (wzrost produkcji o 24,8% w stosunku do 2001 r.).

Owoce jagodowe

Łączne zbiory owoców jagodowych wyniosły 420 tys. t i były o 19,7% niższe od ubiegłorocznych.

Zbiory truskawek wyniosły 155 tys. t, tj. o 36,1% mniej od bardzo wysokich zbiorów 2001 r. Na tak znaczne obniżenie zbiorów w stosunku do roku poprzedniego największy wpływ miało zmniejszenie powierzchni uprawy tego gatunku (o ok. 40%). Dobre przezimowanie większości plantacji i obfite kwitnienie truskawek wpłynęło korzystnie na plonowanie. Niekorzystne warunki atmosferyczne w czasie zbiorów spowodowały skrócenie okresu owocowania i słabszą jakość owoców. Nadmierna ilość opadów w okresie zbiorów spowodowała rejonami porażenie plantacji szarą pleśnią.

Łączne zbiory porzeczek wyniosły 159 tys. t i były o 9,4% niższe od ubiegłorocznych, co było wynikiem przemarznięcia zawiązków, zwłaszcza porzeczek czarnych, na skutek wiosennych przymrozków.

Szacuje się, że w bieżącym roku areał uprawy malin zwiększył się o 2,9% i przy niewielkim spadku plonów w stosunku do uzyskanych w poprzednim sezonie wegetacji, osiągnięte zbiory tych owoców były zbliżone do ubiegłorocznych i wyniosły ok. 45 tys.t. Od kilku lat utrzymuje się tendencja niewielkiego wzrostu powierzchni uprawy malin. Deszczowa pogoda w końcowym okresie zbiorów spowodowała pogorszenie ich jakości.

Zbiory agrestu oszacowano w 2002 roku na 24 tys. t, tj. o 19,4% mniej niż w roku poprzednim, przy wyraźnie zmniejszonej powierzchni uprawy i niewielkim spadku plonów. Na zmniejszenie plonu mogły mieć wpływ uszkodzenia przymrozkowe i susza majowa występujące w niektórych rejonach kraju. Jakość owoców agrestu była jednak lepsza niż w roku ubiegłym.

Łączne zbiory pozostałych owoców jagodowych wyniosły ok. 37 tys. t, tj. o 19,0% więcej niż w 2001 r., co było spowodowane znacznym wzrostem powierzchni ich uprawy w stosunku do roku ubiegłego (o 26,3%). Z roku na rok występuje wzrost areału uprawy tej grupy owoców. Plony grupy owoców jagodowych pozostałych łącznie były jednak w bieżącym roku nieco niższe niż w roku poprzednim, co może być wynikiem zakładania nowych plantacji, które jeszcze nie owocują. Podobnie jak w ubiegłym roku bardzo dobrze owocowała aronia, jednak rzeczoznawcy terenowi sygnalizowali w niektórych rejonach kraju trudności ze zbytem tych owoców.

IV. JESIENNA OCENA STANU UPRAW

Ze wstępnej oceny przeprowadzonej w listopadzie wynika, że nie cała powierzchnia przewidywana pod zboża ozime została przez rolników obsiana. Szacuje się, że zbóż ozimych pod zbiory 2003 r. zasiano ponad 4,4 mln ha, tj. o ok. 3,5% mniej w porównaniu do powierzchni ubiegłorocznej, w tym pszenicy ozimej zasiano blisko 1,9 mln ha, a żyta 1,6 mln ha. Powierzchnię rzepaku ozimego szacuje się około 401 tys. ha, tj. o 0,7 % więcej niż w roku ubiegłym.

Zimna pogoda w I dekadzie listopada spowodowała miejscami wejście roślin w stan zimowego spoczynku, jednak znaczny wzrost temperatury w II dekadzie miesiąca pobudził procesy życiowe roślin. Także w III dekadzie listopada bardzo ciepła, jak na tę porę roku pogoda sprzyjała wegetacji, a spadki temperatury nocą poniżej 0oC stwarzały korzystne warunki dla hartowania się ozimin.

Stan zasiewów zbóż ozimych przed wejściem w okres zimowego spoczynku był nieco słabszy niż przed rokiem. Oceniono go na 3,4 ? 3,5 stopnia kwalifikacyjnego, tj. o 0,1 stopnia niżej niż w roku ubiegłym.

W przekroju terytorialnym stan plantacji był jednak bardzo zróżnicowany. W zależności od terminu siewów i od warunków agrometeorologicznych w okresie siewów i wschodów roślin, oceny stanu zbóż ozimych wahały się od 2,9 ? 3,1 stopnia kwalifikacyjnego w lubuskim oraz 3,0 ? 3,2 stopnia w warmińsko-mazurskim i zachodniopomorskim do 3,8 ? 3,9 stopnia w świętokrzyskim i 3,7 ? 3,8 stopnia w kujawsko-pomorskim.

Plantacje rzepaku i rzepiku ozimego oceniono na 3,4 stopnia kwalifikacyjnego, tj. o 0,1 stopnia niżej niż przed rokiem. Oceny stanu plantacji rzepaku wahały się od 3,0 stopnia kwalifikacyjnego w województwie warmińsko-mazurskim i zachodniopomorskim do 3,7 stopnia w: dolnośląskim, kujawsko-pomorskim, małopolskim, podkarpackim i świętokrzyskim.

W wyniku raptownego, silnego ochłodzenia pod koniec I dekady grudnia nastąpiło zahamowanie wegetacji roślin. Duże spadki temperatury w przygruntowej warstwie powietrza, przy niedostatecznej pokrywie śnieżnej lub jej braku stwarzały poważne zagrożenie powstania uszkodzeń mrozowych w zasiewach.