Projekt ustawy o Izbach Rolniczych

Powstawanie i funkcjonowanie izb rolniczych reguluje ustawa z 14 grudnia 1995 roku.

Środowiska wiejskie uważały, że izby będą czynnie uczestniczyć w restrukturyzacji rolnic-twa, a także staną się ważnym dla rządu partnerem w procesie transformacji obszarów wiej-skich. Jednak z dotychczasowej obserwacji pracy izb rolniczych wynika, że koncentrowały się głównie na działaniach konsultacyjno - opiniodawczych oraz życzeniowych.

Przedstawiciele samorządu rolniczego uważają, że kompetencje wynikające z ustawy o izbach rolniczych ograniczają ich samodzielność i konieczne jest poszerzenie uprawnień, przede wszystkim decyzyjnych.

Rząd również dostrzega taką konieczność.

Sprawdzianem możliwości merytorycznych i organizacyjnych izb rolniczych był przetesto-wany w wybranych województwach program pilotażowy, w wyniku którego pozytywnie oce-niono skuteczność realizowanych zadań zleconych samorządowi rolniczemu przez admini-strację rządową (wojewodę).

Zadania te polegały na:

- nadzorze nad doradztwem rolniczym i prowadzeniu własnej polityki w tym zakresie;

- opiniowaniu projektów i planów zagospodarowania przestrzennego terenów wiejskich;

- opiniowaniu wniosków kredytowych oraz biznes planów;

- działaniach na rzecz poprawy bezpieczeństwa i higieny pracy w rolnictwie.

Jednocześnie w dziewięciu województwach realizowano program pilotażowy, w ramach któ-rego izby rolnicze dysponowały dotacjami do nawozów wapniowych i pochodzące z nich środki wypłacały rolnikom.

Realizując oba programy pilotażowe samorząd rolniczy "zdał" egzamin. Zmiany w ustawie o izbach rolniczych usprawnią funkcjonowanie organów izb. Powołuje się nowy organ izby rolniczej - radę powiatową będącą łącznikiem między rolnikami, a walnym zgromadzeniem i zarządem izby. Członkowie walnego zgromadzenia będą wybierani spośród członków izby rolniczej w wyborach pośrednich, dwustopniowych i w głosowaniu tajnym. Członkowie rady powiatowej izby będą wybierani w wyborach bezpośrednich, a następnie ze swego grona wyłonią przewodniczącego i delegata, którzy wejdą w skład walnego zgromadzenia izby rol-niczej.

Zasada ta przyczyni się do ograniczenia liczebności walnych zgromadzeń. Dzięki temu będą one bardziej operatywne i zmniejszą się koszty funkcjonowania izb.

Proponuje się, aby wybory do walnego zgromadzenia zarządzała Krajowa Rada Izb Rolni-czych.

Przewiduje się przedłużenie pierwszej kadencji walnych zgromadzeń do 11 października 2002 roku, tj. do wyborów organów samorządu terytorialnego. Dzięki temu członkowie wal-nych zgromadzeń wybrani w 1998 roku zachowają mandat przez 4 lata, tj. przez okres kaden-cji organów izby.

Szacuje się, że łączne dochody izb rolniczych z odpisów podatku rolnego będą niższe od dzi-siejszej dotacji budżetowej. Niektóre izby mogą też osiągać znacznie mniejsze od dotychcza-sowych dochody. W związku z tym trzeba je będzie przejściowo dofinansować z budżetu państwa. W projekcie taką możliwość przewidziano. Pozwoli to zapewnić środki finansowe w I kwartale 2001 roku, gdy izby rolnicze nie będą dysponowały pieniędzmi z odpisów podat-kowych.

Wprowadzono też zmiany w innych ustawach rozszerzające kompetencje izb rolniczych i Krajowej Rady Izb Rolniczych.

Przyjęto, że samorząd rolniczy powinien mieć większe uprawnienia w sprawach dotyczących nieruchomości rolnych i ochrony gruntów rolnych.

Dlatego w projekcie przewidziano, że izby rolnicze będą wydawać opinie w sprawach:

- nabywania nieruchomości rolnych przez cudzoziemców;

- ochrony środowiska;

- podatku rolnego;

- ustanawiania i znoszenia obwodów rybackich, obrębów hodowlanych i ochronnych;

- zagospodarowania gruntów rolnych;

- przeznaczania gruntów rolnych i leśnych niższych klas na cele rolnicze i nie leśne;

- ustalania obwodów łowieckich i ich wydzierżawiania oraz szacowania szkód i odszko-dowań łowieckich.

Jednocześnie proponuje się zwiększenie wpływu samorządu rolniczego na kształtowanie i realizację krajowej i regionalnej polityki rolnej. Jego przedstawiciele wejdą w skład rady Agencji Rynku Rolnego oraz rady rolników Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego.

Założenie lub zlikwidowanie szkoły rolniczej winno być poprzedzone opinią właściwej izby rolniczej.

Postuluje się też zobligować producentów cukru do uzgadniania m.in. z izbą rolniczą mini-malnej ceny skupu buraka cukrowego.