Raport NBP: Odporność krajowego systemu finansowego jest wysoka

W ocenie NBP odporność krajowego systemu finansowego na ryzyka wewnętrzne i zewnętrzne jest nadal wysoka. Większość banków jest przygotowana nawet na wystąpienie mało prawdopodobnego scenariusza warunków skrajnych - wynika z raportu o stabilności systemu finansowego.

"Polski system finansowy funkcjonował w analizowanym okresie stabilnie, a charakter i natężenie zagrożeń dla jego stabilności były podobne jak w momencie publikacji poprzedniej edycji Raportu. Wzrosła natomiast niepewność co do kształtowania się sytuacji makroekonomicznej w otoczeniu polskiej gospodarki" - podano w raporcie.

Według oceny NBP, odporność krajowego systemu finansowego na materializację zidentyfikowanych ryzyk, również tych o niskim prawdopodobieństwie urzeczywistnienia, jest wysoka.

Analitycy banku centralnego uważają, że również ostatnia, niespodziewana aprecjacja CHF nie będzie istotnym zagrożeniem dla stabilności polskiego systemu finansowego.

W raporcie NBP uznał, że w porównaniu do poprzedniej edycji sytuacja systemu bankowego, jego zdolność do absorbowania szoków, jak również perspektywy otoczenia polskiej gospodarki, pozostały bez zmian. Pogorszeniu uległa jedynie sytuacja finansowa SKOK-ów.

W dokumencie podano, że do oceny odporności banków na negatywne szoki zastosowano testy warunków skrajnych obejmujące szok makroekonomiczny, rynkowy i płynności. Jako scenariusz referencyjny wykorzystano centralną ścieżkę projekcji makroekonomicznej NBP z listopada 2014 r.

W rozważanych scenariuszach makroekonomicznych NBP założył w scenariuszu referencyjnym w 2015 roku 3,0 proc. wzrost PKB, a w scenariuszu szokowym 1,6 proc. Średnioroczną stopę bezrobocia w pierwszym scenariuszu założono na 8,9 proc., a w drugim na 9,3 proc., a inflację (CPI), odpowiednio, na 1,1 proc. i 1,8 proc.

Większość banków, zarówno w przypadku realizacji scenariusza referencyjnego, jak i szokowego, zachowałaby zdaniem NBP nadwyżkę funduszy regulacyjnych pozwalającą na spełnienie przyjętych kryteriów adekwatności kapitałowej oraz rozwój działalności.

"Szacowana wartość hipotetycznego zwiększenia funduszy regulacyjnych przez banki, które byłoby wymagane w przypadku realizacji scenariusza szokowego, na koniec okresu symulacji wyniosłaby 1,9 mld zł" - podano w raporcie.

Dodano, że prawdopodobieństwo wystąpienia głębokiego i długiego spowolnienia tempa wzrostu gospodarczego w Polsce, jak to wynikające ze scenariusza szokowego, można oceniać jako niewielkie.

Wyniki finansowe banków, będące podstawowym źródłem wzrostu buforów kapitałowych, poprawiły się głównie dzięki wzrostowi marży odsetkowej i obniżeniu relacji kosztów operacyjnych do skali działania banków. Wpływ kosztów materializacji ryzyka kredytowego na wyniki banków nie zmienił się istotnie, zmniejszyły się natomiast przychody nieodsetkowe, m.in. na skutek ustawowego obniżenia opłaty interchange od 1 lipca 2014 r. Sytuacja płynnościowa banków jest dobra, podobnie jak struktura finansowania ich działalności. Sektor jako całość charakteryzuje się niskim poziomem luki finansowania, która uległa dalszemu ograniczeniu. W testach zdecydowana większość banków wykazała odporność nawet w warunkach bardzo silnego szoku płynnościowego.

Ekspozycja sektora na ryzyko rynkowe pozostaje ograniczona. Należy pamiętać, że zarówno symulacje wypłacalności, jak i płynności banków przeprowadzane są przy wysoce restrykcyjnych założeniach i służą wyłącznie do oszacowania odporności na hipotetyczne szoki - takie, których wystąpienie choć możliwe, jest jednak bardzo mało prawdopodobne. Wyniki tych symulacji nie mogą być utożsamiane z prognozą sytuacji sektora bankowego.

W przeciwieństwie do sektora bankowego, sytuacja sektora spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych (SKOK) pozostaje trudna. Wysokość funduszy własnych wielu kas jest nieadekwatna do prowadzonej działalności. SKOK nie generują bezpośrednio ryzyka systemowego: skala działalności SKOK pozostaje niewielka (aktywa kas odpowiadają ok. 1proc. aktywów sektora bankowego), podobnie jak skala bezpośrednich powiązań pomiędzy kasami i Kasą Krajową a sektorem bankowym, a usługi finansowe świadczone przez kasy są substytutami usług oferowanych przez banki. NBP wskazuje jednak, że restrukturyzacja sektora SKOK ma pośrednio szersze konsekwencje - angażuje ona środki Bankowego Funduszu Gwarancyjnego, przez co zmniejsza się zasób środków dostępnych w razie ewentualnych problemów w ważniejszych systemowo przypadkach. Ponadto, ponieważ zasób środków BFG musi być uzupełniany, skutkuje to wyższymi wpłatami na BFG przede wszystkim ze strony banków, ograniczając możliwość powiększenia ich buforów kapitałowych, co może być szczególnym wyzwaniem w przypadku banków spółdzielczych.

Sytuacja niekredytowych instytucji finansowych (zakładów ubezpieczeń, funduszy emerytalnych i funduszy inwestycyjnych) jest dobra i nie stwarza ryzyka dla ciągłości świadczenie przez nie usług finansowych. Z uwagi na charakter świadczonych usług oraz tradycyjny charakter oferowanych produktów i inwestycji, instytucje te nie stwarzają zagrożenia dla stabilnego funkcjonowania całego systemu. Dodatkowo, związki między tymi instytucjami i bankami są niewielkie.

Perspektywy stabilności finansowej zależą w dużej mierze od warunków w otoczeniu gospodarczym. Nadal występują nierównowagi w gospodarce światowej (silne zróżnicowanie tendencji wzrostowych w największych gospodarkach światowych oraz rynkach wschodzących, jak również możliwość odchylenia cen aktywów od wartości fundamentalnie uzasadnionych). Nie nastąpiła oczekiwana w poprzedniej edycji raportu poprawa w bezpośrednim otoczeniu polskiej gospodarki tj. w strefie euro. Bieżące prognozy wskazują, że ożywienie będzie wolniejsze niż wcześniej zakładano i jest obarczone większą niepewnością.

Czynnikiem ograniczającym możliwy negatywny wpływ otoczenia międzynarodowego jest to, że w krajowej gospodarce nie występują nierównowagi o takiej skali, która mogłaby istotnie zagrozić wzrostowi gospodarczemu oraz bezpieczeństwu funkcjonowania instytucji finansowych. Jedynie na rynku nieruchomości komercyjnych wciąż zwiększa się nadwyżka podaży.

Obecnie nie stanowi to zagrożenia dla stabilności krajowego systemu finansowego, gdyż większość projektów jest finansowana przez podmioty zagraniczne.

Czynnikiem który może mieć poważniejsze konsekwencje są tendencje cenowe sprzyjające dalszej obniżce stóp procentowych i ich utrzymaniu na niskim poziomie przez dłuższy czas. Powyższe zmiany nie stanowią jednak istotnego zagrożenia dla stabilności polskiego systemu finansowego, na co wskazują wspomniane wyniki testów warunków skrajnych.

opr MZB