Raport nt. sytuacji w branży spirytusowej

W dokumencie zawarto ocenę 16 spółek Skarbu Państwa i 5 przedsiębiorstw państwowych od 1998 roku do końca trzeciego kwartału 2000 roku, kiedy to w sektorze pracowało około 5,5 tys. osób. W wyniku m.in. restrukturyzacji zatrudnienia, odejścia pracowników na emerytury czy renty oraz zwolnień grupowych lub indywidualnych od 1998 roku zatrudnienie zmniejszyło się o około 1,5 tys. osób.

Maleje też sprzedaż wyrobów spirytusowych. W 1998 roku ze sprzedaży uzyskano 6.164.566,4 tys. zł, w 1999 roku 5.568.418,1 tys. zł, a za trzy kwartały 2000 roku 3.741.729,9 tys. zł.

W ostatnich latach pogorszył się znacznie wskaźnik rentowności sprzedaży netto. W końcu 1998 roku wyniósł 0,6 proc., co oznacza, że w całej branży odnotowano nieznaczny zysk netto, natomiast w 1999 roku oraz w trzech kwartałach 2000 roku rentowność była ujemna.

Głównymi przyczynami pogorszenia sytuacji ekonomiczno - finansowej branży są:

- wysokie obciążenie wyrobów spirytusowych podatkami (akcyzowy stanowi około 70 proc. przychodów ze sprzedaży);

- zwiększający się przemyt tych wyrobów oraz ich nielegalna produkcja (zakładając, że 10 proc. Polaków przekraczających granice Polski wykorzystało maksymalnie bezcłowe normy przywozu alkoholu, w I - III kwartale 2000 roku do naszego kraju mogło trafić około 13 400 000 l wyrobów spirytusowych, 26 800 000 l wyrobów winiarskich i 67 000 000 l piwa);

- niższy popyt.

Począwszy od 1996 roku, spada spożycie napojów wysokoprocentowych na rzecz piwa i wina. Maleje również zapotrzebowanie na spirytus surowy używany do celów spożywczych.

Efektem było wstrzymanie w 1999 roku produkcji w ponad 50 proc. gorzelni rolniczych. To z kolei wpłynęło na znaczne zmniejszenie wykorzystania surowców rolniczych do produkcji spirytusu. W związku za szczególnie ważną uznano produkcję benzyny z dodatkiem spirytusu odwodnionego. Aby zwiększyć zapotrzebowanie na spirytus do benzyn silnikowych, rząd ustanowił niższy podatek akcyzowy na benzyny z dodatkiem odwodnionego spirytusu. Spowodowało to popyt na ten spirytus do 100 mln l rocznie. W ogólnej produkcji spirytusu jego udział jako dodatku do paliw wyniósł ponad 53 proc.

W 2000 roku produkcją odwodnionego spirytusu zajmowało się 13 podmiotów gospodarczych, a ogólna sprzedaż etanolu jako dodatku do paliw wyniosła 48 346,9 mln l (w 1999 roku - 86 137,9 mln l). Oznacza to dalszy spadek produkcji spirytusu do celów paliwowych, spowodowany głównie ograniczeniem popytu przez Polski Koncern Naftowy "Orlen" SA.

Związki zawodowe zgłosiły następujące problemy prywatyzacja branży spirytusowej jest zbyt wolna. Nie jest dotrzymywany przyjęty przez Ministerstwo Skarbu Państwa harmonogram, stąd postulat podjęcia pilnych decyzji, zwłaszcza dotyczących "Polmosów" w Szczecinie i Kutnie oraz wyboru inwestora dla przedsiębiorstwa w Żyrardowie.

Wzrostem akcyzy, podatków pośrednich i innych dodatkowych obciążeń branży utrudnia konkurowanie ze znacznie tańszymi wyrobami spirytusowymi państw ościennych.

Istnieje konieczność uszczelnienia granic i obrony krajowego rynku przed przemytem jednostkowym i hurtowym.

Wnioski

1. Należy zobowiązać Ministerstwo Finansów do przeprowadzenia analizy wpływu podatku od towarów i usług oraz akcyzowego na sytuację ekonomiczno - finansową przedsiębiorstw przemysłu spirytusowego oraz zbadania skutków finansowych wynikających z opóźnienia prywatyzacji tych przedsiębiorstw na wpływy do budżetu państwa.

2. W celu przeciwdziałania przemytowi wyrobów spirytusowych i ich nielegalnemu obrotowi konieczna jest ściślejsza niż obecnie współpraca zainteresowanych instytucji.

3. Potrzebne jest pilne przeprowadzenie przez właściwe organy ustanawiające przeglądu aktualnych przepisów w dziedzinie nakładania i wysokości mandatów karnych, norm ilościowych lub wartościowych na wwóz do kraju wyrobów spirytusowych - w celu ich skuteczniejszego egzekwowania.

4. Procesy prywatyzacyjne winny ulec zdecydowanemu przyspieszeniu. Należy też rozważyć ewentualne możliwości rozwiązania problemu zadłużenia przedsiębiorstw branży spirytusowej wobec Skarbu Państwa.

5. W związku z potrzebą przeprowadzenia procesów restrukturyzacji przedsiębiorstw branży spirytusowej, w tym zatrudnienia, wskazane jest przeanalizowanie możliwości znalezienia środków na sfinansowanie tych procesów.

6. W związku z negatywnymi skutkami przemytu alkoholu dla branży spirytusowej należy Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego przedstawić wyciąg z raportu o sytuacji branży spirytusowej.

Przekształcenia własnościowe w sektorze spirytusowym

Ministerstwo Skarbu Państwa rozpoczęło procedury prywatyzacyjne wobec 16 jednoosobowych spółek Skarbu Państwa i 5 przedsiębiorstw państwowych z branży spirytusowej.

W celu minimalizacji kosztów prywatyzacji i ułatwienia (przyspieszenia) negocjacji z inwestorami zakłady podzielono na grupy:

I Spółki Skarbu Państwa.

Grupa I - Polmosy: Kraków, Lublin, Szczecin. Dla tej grupy na doradcę w procesie prywatyzacji wybrano spółkę EVIP International Sp. z o.o.

Grupa II - Polmosy: Starogard Gdański, Siedlce, Bielsko-Biała, Konin. Dla tych zakładów doradcą prywatyzacyjnym została spółka Pro-Invest International Sp. z o.o.

Grupa III - Polmosy: Łańcut, Toruń, Józefów, Kutno. Dla tej grupy doradcą prywatyzacyjnym jest spółka Pro-Invest International Sp. z o.o.

Polmosy prywatyzowane indywidualnie:

- Polmos Poznań - doradcą prywatyzacyjnym MSP jest EVIP International Sp. z o.o.;

- Polmos Białystok - doradcą prywatyzacyjnym MSP jest Pro-Invest International Sp. z o.o.;

- Polmosy: Zielona Góra, Wrocław oraz PPF "Akwawit" w Lesznie - doradcą prywatyzacyjnym MSP jest BAA Sp. z o.o.

II Grupa przedsiębiorstw państwowych (prywatyzowanych indywidualnie).

- WWW Koneser Warszawa;

- Polmos Łódź - doradcą MSP jest firma Finansista Consulting Sp z o.o.;

- Polmos Żyrardów - doradcą MSP jest Pro-Invest International Sp. z o.o.;

- Polmos Sieradz - doradcą MSP jest firma Doradztwo Gospodarcze DGA SA;

- PPS Polmos Warszawa - trwa wybór doradcy MSP.

Przyjęta strategia zakłada jak najszybsze rozpoczęcie udostępniania spółek Skarbu Państwa przez publiczne zaproszenie do rokowań.

Dla wszystkich Polmosów wybrano doradców prywatyzacyjnych, którzy złożyli w Ministerstwie Skarbu Państwa analizy przedprywatyzacyjne (poza: "Akwawitem" - umowę o doradztwo podpisano w lutym 2001 r. oraz PPS Polmos Warszawa - trwa wybór doradcy).

19 marca 2001 r. zawarto umowę sprzedaży akcji Zakładów Przemysłu Spirytusowego "Polmos" SA z siedzibą w Kutnie.