Ruch graniczny oraz wydatki cudzoziemców w Polsce
W 2018 r. szacunkowa liczba przekroczeń granicy Polski wyniosła 296,4 mln osób i było to o 3,2% więcej niż w roku 2017, z tego 175,4 mln dotyczyło cudzoziemców i 121,0 mln Polaków. Według danych lądową granicę Polski z Ukrainą w 4 kw. 2018 przekroczyło 4,9 mln osób (ruch w obie strony, liczone też kilkukrotne przejścia przez jedną osobę), co oznacza spadek o 5,9% r/r. Granicę z Białorusią przekroczono 2 mln razy, o 4,3% rzadziej niż przed rokiem. Dane wpisują się w obserwowaną w 2018 tendencję hamowania napływu pracowników z kierunku wschodniego do Polski. Szacunkowa wartość wydatków poniesionych przez cudzoziemców przekraczających granicę polsko-ukraińską spadła o 34,7% mniej niż w roku 2017.
W IV kwartale 2018 r. szacunkowa liczba przekroczeń granicy Polski wyniosła 69,4 mln, z tego 40,8 mln (58,8%) dotyczyło cudzoziemców (nierezydentów), a Polaków (rezydentów) 28,6 mln (41,2%) i w odniesieniu do analogicznego okresu 2017 r. była ona wyższa odpowiednio o 1,8% i o 4,0%.
W stosunku do kwartału poprzedniego, liczba przekroczeń zarówno cudzoziemców, jak i Polaków była niższa odpowiednio o 17,2% i 22,3%. W IV kwartale 2018 r. 74,4% ogółu przekroczeń dotyczyło granicy lądowej Polski z krajami Unii Europejskiej, 13,0% na lotniskach, 12,0% zewnętrznej granicy lądowej Unii Europejskiej, oraz 0,6% granicy morskiej.
Najwięcej osób przekraczało lądową granicę Polski na odcinku z Niemcami (46,0% ogółu przekroczeń lądowej granicy Polski w IV kwartale 2018 r.), następnie granicę z Czechami (21,9%), Słowacją (14,5%), Ukrainą (8,8%), Białorusią i Litwą (po 3,7%) oraz Rosją (1,4%).
Wśród cudzoziemców przekraczających poszczególne odcinki lądowej granicy Polski dominowali obywatele kraju sąsiadującego, na przykład: na granicy z Ukrainą - obywatele Ukrainy (97,3%), na granicy z Białorusią - obywatele Białorusi (90,4%), a na granicy z Rosją - obywatele Rosji (90,4%).
Mapa 1. Ruch graniczny osób (z Polski i do Polski) według odcinków granicy w IV kwartale 2018 roku.
Szacunkowa wartość towarów i usług zakupionych w Polsce przez cudzoziemców w 2018 r. ukształtowała się na poziomie 43,5 mld zł, natomiast wydatki poniesione za granicą przez mieszkańców Polski w tym okresie wyniosły 21,5 mld zł. Było to odpowiednio o 4,8% i 7,4% więcej niż przed rokiem.
W IV kwartale 2018 r. wydatki cudzoziemców w Polsce ukształtowały się na poziomie 10,0 mld zł, natomiast Polaków - 4,8 mld zł i w odniesieniu do analogicznego okresu 2017 r. były odpowiednio wyższe o 5,1% i 9,6%.
W stosunku do kwartału poprzedniego wydatki, zarówno cudzoziemców, jak i Polaków były niższe odpowiednio o 19,3% i o 36,0%. W strukturze wydatków poniesionych w Polsce przez cudzoziemców przekraczających lądową granicę w IV kwartale 2018 r. największy udział miały wydatki przekraczających granicę z Niemcami (41,8%), następnie z Ukrainą (24,5%), Czechami (12,1%), Słowacją (7,9%), Białorusią (7,4%), Litwą (4,6%) i Rosją (1,6%).
W przypadku mieszkańców Polski, przekraczających lądową granicę kraju, najwyższe wydatki za granicą ponieśli przekraczający granicę z Niemcami (61,7% ogółu wydatków Polaków przekraczających lądową granicę Polski w IV kwartale 2018 r.), następnie z Czechami (19,9%), Słowacją (12,1%), Litwą (2,6%), Rosją i Ukrainą (po 1,4%) oraz Białorusią (0,9%).
Wykres 1. Struktura wydatków cudzoziemców w Polsce i Polaków za granicą w IV kwartale 2018 roku Cudzoziemcy Polacy
Zróżnicowanie wydatków, w tym także pod względem struktury asortymentowej, występowało na poszczególnych odcinkach granicy, zarówno wśród cudzoziemców, jak i Polaków. Związane jest to m.in. ze sposobem podróżowania, celem podróży, długością pobytu, czy też opłacalnością dokonywania zakupów za granicą.
Cudzoziemcy przekraczający zewnętrzną lądową granicę UE na terenie Polski w IV kwartale 2018 r. na zakup towarów nieżywnościowych przeznaczyli 84,2% swoich wydatków, na żywność i napoje bezalkoholowe - 11,9%, a na pozostałe wydatki (usługi) - 3,7%.
Spośród artykułów nieżywnościowych największym zainteresowaniem cudzoziemców cieszyły się materiały do budowy, remontu i konserwacji mieszkania lub domu (23,3% wydatków na towary nieżywnościowe), sprzęt RTV i AGD (19,6%) oraz części i akcesoria do środków transportu (12,3%).
Mieszkańcy Polski, przekraczający w IV kwartale 2018 r. zewnętrzną lądową granicę UE na terenie Polski, większość (62,8%) wydatkowanych za granicą środków przeznaczyli na zakup towarów nieżywnościowych, głównie paliwa. Znaczny udział w strukturze wydatków Polaków przekraczających granicę zewnętrzną miały pozostałe wydatki (usługi) - 13,5%, natomiast żywność i napoje bezalkoholowe - 5,7%.
Cudzoziemcy przekraczający wewnętrzną granicę UE w IV kwartale 2018 r. największe wydatki w Polsce ponieśli na towary nieżywnościowe - 56,2%, na pozostałe wydatki (usługi) - 14,2% oraz na żywność i napoje bezalkoholowe - 13,4%.
Wśród mieszkańców Polski przekraczających omawianą granicę, znaczny udział w strukturze wydatków poniesionych za granicą miały pozostałe wydatki (usługi) - 44,7% i towary nieżywnościowe - 37,2%, a na żywność i napoje bezalkoholowe Polacy przeznaczyli 13,6% swoich wydatków.
Na granicy polsko-ukraińskiej w ramach małego ruchu granicznego (MRG) w 2018 r. odprawiono 5,3 mln cudzoziemców, tj. o 37,7% mniej niż w 2017 r. W IV kwartale 2018 r. odnotowano 1,3 mln odpraw (z Polski i do Polski), co stanowiło 26,1% przekroczeń tego odcinka granicy przez cudzoziemców.
W porównaniu zarówno z analogicznym okresem poprzedniego roku, jak i w stosunku do III kwartału 2018 r. liczba przekroczeń granicy w ramach MRG była mniejsza (odpowiednio o 36,1% i 5,9%) .
Mały ruch graniczny cudzoziemców na granicy polsko-ukraińskiej. Szacunkowa wartość wydatków poniesionych w Polsce przez cudzoziemców przekraczających granicę polsko-ukraińską w ramach MRG w 2018 r. wyniosła 1,8 mld zł, tj. o 34,7% mniej niż w roku 2017.
Szacunkowa wartość wydatków w ramach MRG w IV kwartale 2018 r. wyniosła 459,3 mln zł, co stanowiło 22,7% ogółu wydatków cudzoziemców przekraczających granicę polsko-ukraińską. Wydatki te były o 31,9% niższe niż w analogicznym okresie poprzedniego roku.
Średnie wydatki poniesione w Polsce przez cudzoziemca przekraczającego granicę polsko- -ukraińską w ramach MRG w IV kwartale 2018 r. wyniosły 720 zł (w poprzednim kwartale - 644 zł), podczas gdy przed rokiem - 676 zł.
Badania przeprowadzone w IV kwartale 2018 r. pokazują, że przekraczający lądową granicę Polski, zarówno cudzoziemcy jak i Polacy, byli najczęściej mieszkańcami miejscowości zlokalizowanych w odległości do 50 km od granicy - 69,5% cudzoziemców i 70,4% Polaków, przy czym 50,7% cudzoziemców i 56,6% Polaków mieszkało w pasie do 30 km od granicy.
W przypadku zewnętrznej granicy UE na terenie Polski - 64,1% cudzoziemców oraz 67,7% Polaków przekraczających lądową granicę Polski mieszkała w pasie do 50 km od granicy, a w przypadku wewnętrznej granicy UE - odpowiednio 70,9% i 70,6%.
Najwięcej cudzoziemców objętych badaniem dokonywało zakupów w pasie do 50 km od granicy, w przypadku zewnętrznej granicy UE na terenie Polski - 70,0% przekraczających, natomiast w przypadku granicy wewnętrznej UE - 84,6%. Z kolei odsetek Polaków dokonujących zakupów w pasie do 50 km od granicy zewnętrznej wyniósł 89,4% przekraczających, natomiast w przypadku granicy wewnętrznej - 65,0%.
Źródło GUS
