Rząd: Projekt ustawy o zwolnieniu świadczeń z tytułu pracy przymusowej na rzecz Niemiec w czasie II wojny światowej

Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o zwolnieniu świadczeń z tytułu prześladowań przez nazistowskie Niemcy z podatków i opłat oraz o nie zaliczeniu ich do dochodów.

Świadczenia z tytułu prześladowań nazistowskich, w tym pracy przymusowej na rzecz narodowo-socjalistycznych Niemiec w okresie II wojny światowej, wynegocjowane zostały w trakcie rokowań między przedstawicielami rządów Stanów Zjednoczonych, Niemiec, Polski, Czech, Białorusi, Ukrainy i Rosji oraz firm niemieckich i poszkodowanych. W końcowej fazie znajdują się rokowania z rządem Austrii.

W rezultacie porozumienia zawartego przez rząd RP ze stroną niemiecką Polska otrzyma ponad 1,8 mld marek. Zgodnie z ustawą niemiecką uchwaloną 6 lipca 2000 r., niemiecki fundusz "Pamięć, Odpowiedzialność, Przyszłość" przekaże tę kwotę Fundacji Polsko-Niemieckie Pojednanie, która dokona wypłat polskim obywatelom. Według szacunkowych danych wypłaty obejmą w Polsce około 0,5 mln osób, które świadczyły przymusową pracę w okresie II wojny światowej w obozach koncentracyjnych lub jako robotnicy wywiezieni do prac przymusowych w przemyśle i rolnictwie nazistowskich Niemiec.

Uprawnionymi, w myśl wspomnianej ustawy niemieckiej, są również spadkobiercy tych osób, jeżeli zmarły one po 16 lutym 1999 r., tzn. po dniu, w którym rząd niemiecki złożył deklarację o przyznaniu prawa do świadczeń. W przypadku ustaleń z Austrią, uprawnionymi do świadczeń są spadkobiercy osób, które zmarły po 16 lutym 2000 r.

Humanitarny charakter świadczeń wyklucza ich przejmowanie w jakiejkolwiek postaci przez budżet państwa, a także nie powinien wpływać na prawo do świadczeń pobieranych przez uprawnionych.

Osoby, które uzyskają prawo do jednorazowych świadczeń, są w zaawansowanym wieku i często w trudnej sytuacji materialnej. Z pewnością wiele z nich pobiera różne świadczenia socjalne lub korzysta z wszelkiego rodzaju ulg i przywilejów. Uzyskanie prawa do świadczeń z tytułu prześladowań mogłoby oznaczać w niektórych wypadkach utratę prawa do dotychczasowej pomocy lub jej redukcję. Wyeliminowanie tego niebezpieczeństwa wymaga uchwalenia ustawy kompleksowo zwalniającej świadczenia z tytułu pracy przymusowej z wszelkiego rodzaju podatków i opłat, a także ustalającej zasadę, że świadczenia te nie są zaliczane do dochodów, od których zależy wysokość lub prawo do innych świadczeń.

Ustawa obejmie również świadczenia, wypłacane ofiarom prześladowań w czasie II wojny światowej przez nazistowskie Niemcy, pochodzące z innych źródeł niż z funduszu "Pamięć, Odpowiedzialność i Przyszłość", tj. bezpośrednio od firm, rządu niemieckiego oraz różnych organizacji. Z przepisów ustawy skorzystają zatem także ofiary nazistowskich Niemiec, które otrzymają świadczenia w związku z utraconymi polisami ubezpieczeniowymi, zamrożonymi kontami i depozytami bankowymi oraz z innymi poniesionymi szkodami.