Rząd szykuje potężne uderzenie w uzdrowicieli. Nadciąga "lex szarlatan"

Kara za praktyki pseudomedyczne nałożona przez Rzecznika Praw Pacjenta miałaby wynieść do miliona zł - m.in. takie rozwiązanie zawiera opublikowany w poniedziałek projekt nowelizacji ustawy o prawach pacjenta i RPP, tzw. lex szarlatan.

Projekt nowelizacji ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta oraz ustawy o systemie powiadamiania ratunkowego opublikowany w poniedziałek na stronie Rządowego Centrum Legislacji, został 11 czerwca skierowany do 30-dniowych konsultacji publicznych. Regulacje przygotowało Ministerstwo Zdrowia i Biuro RPP.

W ocenie skutków regulacji autorzy wyjaśnili, że podstawowym celem projektu jest przeciwdziałanie szkodliwym i niebezpiecznym dla zdrowia oraz życia ludzkiego działaniom. Ich źródłem mogą być zarówno praktyki podmiotów wykonujących działalność leczniczą, przede wszystkim przez udzielanie świadczeń zdrowotnych niezgodnych z aktualną wiedzą medyczną, jak i podmiotów lub osób niewykonujących zawodu medycznego i działalności leczniczej, oferujących metody pseudomedyczne, paramedyczne, ale którym są przypisywane właściwości zgodnego z aktualną wiedzą medyczną świadczenia zdrowotnego.

Projekt zakłada modyfikację lub dodanie nowych uprawnień Rzecznikowi Praw Pacjenta i zmianę przepisów w zakresie postępowań w sprawach praktyk naruszających zbiorowe prawa pacjentów - w celu zwiększenia skuteczności działań RPP.

Ma też na celu określenie w przepisach ustawy praktyk pseudomedycznych, odnoszących się do podejmowania działań służących zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu lub poprawie zdrowia przez osobę niewykonującą zawodu medycznego, oferowania czy stosowania metody niebędącej świadczeniem zdrowotnym, a której przypisuje się właściwości takiego świadczenia, lub w przypadku której jest deklarowane albo sugerowane takie działanie tej metody, prowadzącej do pogorszenia zdrowia, niepodjęcia lub odstąpienia od zgodnej z aktualną wiedzą medyczną metody diagnostycznej lub leczniczej i przypisanie kompetencji w zakresie tych praktyk Rzecznikowi Praw Pacjenta.

Praktyki pseudomedyczne będą odnosić się również do medycznej dezinformacji, w przypadku uzyskiwania z niej korzyści majątkowej lub osobistej (najczęściej w ramach działalności gospodarczej).

Za praktykę pseudomedyczną uznane będzie także wykonywanie działalności leczniczej bez uzyskania wpisu do właściwego rejestru.

Projektowane przepisy przewidują, analogiczną do tej, jaką posiada Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, kompetencję Rzecznika Praw Pacjenta w zakresie wydawania tzw. ostrzeżeń publicznych, jeżeli strona postępowania dopuszcza się praktyki, która może zagrażać życiu lub zdrowiu pacjentów lub spowodować inne niekorzystne skutki dla szerokiego kręgu pacjentów.

Instrumentem wzmacniającym kompetencję Rzecznika Praw Pacjenta ma też możliwość wydawania tzw. decyzji tymczasowych, które zobowiązują strony postępowania w sprawie stosowania praktyki naruszającej zbiorowe prawa pacjentów do powstrzymania się od określonych zachowań w celu zapobieżenia wystąpienia zagrożenia życia lub zdrowia pacjentów do czasu zakończenia postępowania. Ma to na celu zabezpieczenie przed negatywnymi skutkami stosowania tych praktyk, które mogą okazać się niemożliwe do usunięcia.

W projekcie zawarto też zmianę, która pozwoli na zobowiązanie podmiotu stosującego praktykę naruszającą zbiorowe prawa pacjentów do usunięcia skutków tej praktyki, także w przypadku podmiotu, który zaprzestał jej stosowania przed wydaniem decyzji w sprawie, co obecnie nie jest możliwe (i nałożenie kary pieniężnej w przypadku braku realizacji tych działań).

Nową kompetencją Rzecznika Praw Pacjenta ma być możliwość nałożenia na kierownika podmiotu udzielającego świadczeń zdrowotnych, kary pieniężnej w wysokości do dwudziestokrotności przeciętnego wynagrodzenia w poprzednim kwartale, jeżeli osoba ta, w ramach sprawowania swojej funkcji dopuściła przez swoje działanie lub zaniechanie do naruszenia zakazu bądź do niewykonania działań niezbędnych do zaniechania praktyki naruszającej zbiorowe prawa pacjentów.

Poza tym w projekcie zaproponowano zwiększenie możliwej do nałożenia przez RPP kary z 500 tys. zł do 1 miliona zł na podmiot udzielający świadczeń zdrowotnych, organizatora strajku albo osobę fizyczną, osobę prawną lub jednostkę organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej stosującą praktykę pseudomedyczną.

Propozycja nowelizacji przewiduje również rozszerzenie uprawnień Rzecznika Praw Pacjenta w zakresie udziału tego organu w postępowaniach cywilnych dotyczących naruszenia praw pacjenta. W obowiązującym stanie prawnym, Rzecznik Praw Pacjenta nie ma zdolności sądowej do wytaczania powództwa o zadośćuczynienie na rzecz bliskich pacjenta zmarłego na skutek naruszenia jego praw.

Ustawa miałaby wejść w życie po upływie trzech miesięcy od dnia ogłoszenia.

***