Skarbówka bez masowych zwolnień

Reforma w administracji skarbowej planowana jest od lat. Początkowo mówiło się o całkowitej wymianie kadr. Co z zapowiadaną opcją zerową w skarbówce?

- Nie ma planów wymiany pracowników w służbach skarbowych, tym samym nie ma planów opcji zerowej.

Jak będzie wyglądała restrukturyzacja zatrudnienia w organach skarbowych? Kiedy zostaną wprowadzone zmiany?

- Faktycznie, z jednej strony podnoszone są głosy o potrzebie reformy administracji skarbowej i w konsekwencji podniesienia wynagrodzenia w służbach celnych i skarbowych, co szczególnie mocno artykułowane jest przez związki zawodowe, ale z drugiej strony gospodarka oraz społeczeństwo oczekuje, aby administracja skarbowa była tańsza. Tańsza administracja to administracja mniej pracochłonna i bardziej zinformatyzowana, a to wiąże się ze zmianami organizacyjnymi. Ostateczne rozwiązania, dotyczące zmian w służbach skarbowych, nie są jeszcze w tej chwili ustalone, podobnie jak termin ich wprowadzenia. Obecnie zakończyły się prace zespołu do spraw etatyzacji. Wnioski z prac zespołu stanowić będą materiał pomocniczy przy podejmowaniu decyzji dotyczących kierunków rozwoju administracji celnej i podatkowej. Należy sobie jasno powiedzieć, że niebagatelne znaczenie ma również większe związanie wynagrodzenia pracowników z efektami wykonywanej pracy. Chcemy, by wynagrodzenie odpowiadało zaangażowaniu, wysiłkowi, wiedzy itp., a nie równemu polepszeniu sytuacji finansowej wszystkich pracowników.

Będzie powszechna lustracja pracowników skarbówki?

- Jeszcze się nad tym zastanawiamy.

Czym były podyktowane zmiany kadrowe w urzędach i izbach skarbowych przeprowadzone w pierwszej połowie 2006 roku, polegające na przetasowaniach na stanowiskach naczelników i dyrektorów, które często polegały na przesunięciach z jednego urzędu lub izby do innych?

- Jednym z priorytetów kierownictwa Ministerstwa Finansów jest usprawnienie działań administracji podatkowej, zwiększenie jej funkcjonalności i uczynienie przyjaznej dla podatnika. Dokonanie zmian kadrowych zostało przeprowadzone po dokładnej analizie funkcjonowania regionalnego szczebla administracji skarbowej oraz celnej.

Osoby zajmujące stanowiska dyrektorów izb skarbowych i celnych oraz naczelników urzędów skarbowych i celnych poddawani są bieżącej ocenie i rozliczani z efektów swojej pracy. Przesunięcia polegają również na lepszym wykorzystywaniu potencjału pracowników - ktoś, kto sprawdził się w zarządzaniu jednostką, może to uczynić w innej z jak najlepszym skutkiem dla państwa i podatników. Brane są pod uwagę także kryteria podatności na zmiany.

Obecnie nie wystarczy stare doświadczenie, ale niezbędna jest kreatywność, znajomość narzędzi informatycznych oraz umiejętność zarządzania w warunkach globalizującej się gospodarki rynkowej oraz informatyzującego się społeczeństwa. Tym wymaganiom odpowiadają najczęściej młodzi i gruntownie wykształceni pracownicy administracji skarbowej.

Jaki będzie i czy będzie system motywacyjny dla pracowników skarbówki?

- Obecnie trwają prace i przeprowadzane są analizy mające na celu określenie najlepszych rozwiązań dla rozwijającej się administracji podatkowej i celnej. Jesteśmy otwarci na głosy wszystkich zainteresowanych - m.in. dlatego zaprosiliśmy do udziału w konferencji NAS 2006 nie tylko przedstawicieli nauki, biznesu, polityki i administracji, ale także przedstawicieli związków zawodowych administracji podatkowej i celnej.

Mówimy o konferencji, która odbędzie się 12-13 grudnia 2006 r. pod hasłem Administracja Skarbowa - nowoczesna, efektywna, przyjazna. O takiej właśnie administracji podatkowej marzy pewnie każdy podatnik. Co dla pana ministra oznaczają te hasła?

- Konferencja ma otworzyć przede wszystkim debatę narodową na temat potrzeby i kierunków oczekiwanych zmian, czy wręcz rozwoju administracji celnej i podatkowej. Nowoczesna, efektywna, przyjazna administracja skarbowa to jest to, na co wszyscy czekają.

Należy przeprowadzić wiele zmian, które usprawnią zarówno skarbówkę, jak i służbę celną. Konferencja w postaci debaty samych zainteresowanych oraz autorytetów w tych dziedzinach pomogą nam podjąć strategiczne decyzje w zakresie zmian. Są różne koncepcje i wszystkie je należy brać pod uwagę.

Każda reforma niesie ze sobą realną groźbę licznych zwolnień. Czy będą zwolnienia pracowników skarbówki?

- Nie jest to punkt wyjścia, czy też opcja zerowa zmian. Najważniejsze jest, abyśmy jako administracja byli tani i dobrzy w sensie Europejskiego Kodeksu Dobrej Administracji. Trudno zatem jednoznacznie powiedzieć, czy będzie to redukcja pracowników czy też zwiększenie ich liczby.

Nie zakładamy jednak, że będzie to praca identyczna jak dziś. Administracja nowoczesna stawia duże wymagania w zakresie umiejętności posługiwania się nowoczesnymi narzędziami informatycznymi, administracja przyjazna stawia duże wymagania etyczne, a administracja efektywna wiąże się z dobrą organizacją pracy i stałym podnoszeniem jej efektywności.

Z jednej strony, mamy część pracowników, którzy są blisko emerytury lub w wieku emerytalnym i jeżeli będą potrzebne redukcje, to sądzę, że w pierwszej kolejności będzie dotyczyć to tych osób. Z drugiej strony, na rynek pracy trafiają coraz lepiej wykształcone kadry, więc w razie potrzeby będziemy mieli dla nich atrakcyjną ofertę pracy.

Czy pana zdaniem, wymiana pracowników fiskusa nie jest jednak konieczna. Wiele osób mówi o tym, mając na myśli starą kadrę, która w niektórych przypadkach ma zakorzenione pewne zachowania i traktuje podatnika nieprzyjaźnie, a często nawet jako potencjalnego przestępcę?

- To nie jest kwestia starej czy też nowej kadry, lecz raczej osobistej kultury i etyki konkretnego pracownika, a także jasnych i klarownych wymagań.

Były plany połączenia administracji skarbowej z celną. Czy pan popiera to rozwiązanie?

- Ta opcja jest także brana pod uwagę, ale są też inne. Czekamy na opinie ekspertów, środowisk naukowych, społeczeństwa, a także samych pracowników administracji podatkowej i służby celnej.

Celnicy są przeciwni takiemu łączeniu. Co pan na to?

- Z moich doświadczeń wynika, że opinie w tej kwestii są podzielone. Zależy nam na tym, aby ludziom dać większą motywację do pracy, umożliwić rozwój zawodowy, poczucie stabilizacji pracy, uwolnienie od koniunktury politycznej. Chcemy, aby funkcjonariusze celni i pracownicy służby celnej dobrze wykonywali swoją pracę i czuli się w niej pewnie, a tym samym, żeby efekty ich pracy były jeszcze bardziej widoczne. Dobra praca musi wiązać się z adekwatnym wynagrodzeniem.

Związki zawodowe celników wskazują, że obawiają się zwolnień. Na potwierdzenie tych obaw podają, że na przyszły rok na służbę celną z budżetu państwa zostały przeznaczone niewielkie środki. To prawda?

- Na przyszły rok na służbę celną i administrację skarbową zaplanowano dodatkowo ponad 214 mln zł na wydatki rzeczowe. To duże pieniądze. Na bieżąco doposażamy służbę celną w nowoczesny sprzęt i aparaturę, która usprawnia jej funkcjonowanie.

Czego potrzeba obu administracjom?

- Na początek trzeba dokładnie sprawdzić, czy wykonywane zadania się nie dublują i tym samym, czy ich wykonanie nie generuje zbyt wysokich kosztów. Należy zracjonalizować wydatki i równomiernie rozłożyć pracę. Dziś często się zdarza, że jedne stanowiska są bardzo obłożone zadaniami, a inne nie w pełni wykorzystane.

Jest pan skłonny zwiększyć zatrudnienie?

- To powinno zależeć od skali nakładanych zadań.

Czy organy skarbowe nie mają jednak zbyt dużo obowiązków, które nakładają na nie przepisy?

- Chcemy tak pokierować służbą podatkową i celną, aby w przypadku nakładanych nowych zadań zapewnić środki ich realizacji.

Zatrudnienie w administracji podatkowej
- 43 tys. liczba etatów w administracji podatkowej

Lustracja
Lustracja obejmie m.in.: radnych i osoby pełniące funkcje w samorządach, kierowników urzędów państwowych, całą służbę cywilną, kontrolerów NIK, szefów NFZ, ZUS i KRUS, radców prawnych, notariuszy. W sumie jest to ok. 400 tys. osób.

Średnia płaca
2-2,5 tys. zł średnie zarobki brutto celnika (razem z dodatkami), 3,2 tys. zł średnie zarobki brutto pracownika skarbówki dla izb i urzędów ( razem ze stanowiskami kierowniczymi )

Protest urzędników
Związki zawodowe celników i skarbówki w dniu konferencji dotyczącej reformy planują pikietę przed MF.

Zatrudnienie w służbie celnej
15 341,35 liczba etatów w służbie celnej, w tym:
13 463,85 liczba etatów funkcjonariuszy celnych

Środki z budżetu 2007 roku na jednego celnika

Według danych Federacji Związków Zawodowych Służby Celnej, celnicy z niepokojem przyjęli zapisy w projekcie ustawy budżetowej, w którym ustalono kwotę bazową dla celnika w wysokości - 1795,80 zł, czyli założono średnioroczny wskaźnik wzrostu wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej w wysokości 100 proc.

Liczba związkowców
7 tys. liczba osób zrzeszonych w związkach zawodowych celników i skarbowców

Rozmawiała: Ewa Matyszewska