Snow-how, czyli ekonomia i nowoczesność po norwesku

Lotnisko Gardermowen pod Oslo zajmuje pierwsze miejsce w Europie pod względem punktualności, ponieważ bez względu na pogodę nigdy nie jest zamykane, a opady śniegu nie są żadnym zmartwieniem dla służb porządkowych, które uczą odśnieżania kolegów po fachu w Londynu, Paryża czy Frankfurtu.

Budowa lotniska mogącego obsłużyć 20 mln pasażerów rocznie była w 1998 r., gdy oddawano je do użytku, uznawana za przejaw gigantomanii, gdyż Oslo liczy zaledwie pół miliona mieszkańców, a cała populacja Norwegii to 5 mln ludzi. Jednak już po dekadzie istnienia port stał się zbyt ciasny. Trwająca obecnie rozbudowa zakończy się 2017 r. i możliwości wzrosną wówczas do 28 mln pasażerów rocznie. Już planowana jest jednak następna modernizacja, która podwyższy przepustowość do 35 mln osób.

Prace przy budowie Gardermoen, położonego 48 km od Oslo, trwały równo pięć lat. Równolegle powstawała infrastruktura komunikacyjna. Do lotniska doprowadzono ze stolicy autostradę E-6 oraz zbudowana została specjalna linia kolejowa, dzięki której pociąg pokonuje trasę z centrum Oslo do terminalu zaledwie w 19 minut.

Teren lotniska powstałego w miejscu byłej bazy lotnictwa wojskowego to 13 km kw. Terminal z dwoma pirsami ma długość 819 metrów, powierzchnię 148 tys. m kw. i umożliwia jednoczesną obsługę 52 samolotów, z czego 34 poprzez tzw. rękawy. Obecna rozbudowa, która będzie kosztować 12,5 mld koron (6,25 mld zł), koncentruje się na powiększeniu terminalu o 52 tys. m kw. i dobudowaniu trzeciego pirsu o powierzchni 63 tys. m kw. z rękawami dla 11 dużych samolotów obsługujących połączenia międzykontynentalne. Dwa równoległe pasy startowe też już nie wystarczają. Zbudowany zostanie trzeci oraz jeszcze jeden pirs.

Tak duże powierzchnie wymagają klimatyzacji i ogrzewania. Gardermoen jako pierwszy port lotniczy na świecie będzie używał do chłodzenia... śniegu, a do ogrzewania... kanalizacji z pobliskiego miasteczka. Woda z zanieczyszczonego przez chemikalia do odladzania samolotów śniegu będzie dostarczana do systemu kanalizacji miasteczka i używana do filtracji odpadów, które w systemie pomp i wymienników ciepła będą ogrzewać lotnisko.

Magazyn śniegu o wielkości krytego stadionu piłkarskiego będzie miał pojemność 50 tys. m sześc. Pomieści więc cały śnieg wywożony z pasów startowych podczas zimy - 5 tys. ciężarówek. Zapasy powinny wystarczyć do września, a od października zacznie się zapełnianie magazynu na nowo.

- Będzie to gigantyczny system zamknięty z idealnym wręcz wykorzystaniem śniegu, który w naszym przypadku jest surowcem zupełnie darmowym. Odpady kanalizacyjne to z kolei ekologiczny surowiec do ogrzewania i mówiąc w uproszczeniu każdy pasażer, który odwiedzi toaletę ogrzeje sam siebie - wyjaśnia dyrektor Gardermoen Lufthavn Nic Nilsen.

Ogromne liczby i gigantyczne lotnisko w tak małej stolicy małego kraju sprawiają, że cała Europa ze zdumienia przeciera oczy. Lecz dla Norwegów, z racji warunków geograficznych kraju, mającego 1752 km długości i linię brzegową stałego lądu o długości 25 tys. km i otoczonego mnóstwem wysp oraz poprzecinanego przez fiordy, najszybszym i najtańszym środkiem transportu stał się samolot. W ubiegłym roku norweskie lotniska obsłużyły aż 44 mln pasażerów.

Petter Johannsen, dyrektor firmy Avinor, operatora Gardermoen i 46 norweskich lotnisk podkreślił, że w latach 90. XX w. lotnisko dla 20 mln pasażerów rocznie wydawało się ogromne i niepotrzebne małej Norwegii, a koszty budowy nazywane były niepotrzebną rozrzutnością. Jednak rozwój lotnictwa pasażerskiego, a właściwie jego eksplozja w ostatnich latach dowodzą, że była to inwestycja wizjonerska.

Zbigniew Kuczyński