Susza zagląda również do podziemi

Nowa prognoza Państwowej Służby Hydrogeologicznej

Susza jest złożonym zjawiskiem, w rozwoju którego można wyróżnić kilka etapów. Jeśli deficyt opadów atmosferycznych utrzymuje się odpowiednio długo, zjawisko suszy rozwija się również w wodach podziemnych w postaci niżówki hydrogeologicznej. Przejawia się ona obniżeniem zwierciadła wód podziemnych poniżej stanów niskich ostrzegawczych. Aktualnie zjawisko to występuje w pierwszym poziomie wodonośnym.

Monitoring wód podziemnych na potrzeby oceny sytuacji hydrogeologicznej i prognozowania jej zmian prowadzi Państwowa Służba Hydrogeologiczna, którą pełni Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy.

Jeśli w ciągu nadchodzących tygodni nie wystąpią znaczne opady, na części obszaru Polski prognozuje się utrzymanie niżówki hydrogeologicznej. Najbardziej zagrożone będą województwa wielkopolskie, kujawsko-pomorskie, lubelskie oraz pomorskie, podlaskie, dolnośląskie, opolskie i śląskie. Jednak lokalnie problemy mogą pojawić się także w województwach mazowieckim i warmińsko-mazurskim. Oznacza to, że zwłaszcza na wymienionych obszarach może dojść do utrudnień w zaopatrzeniu w wodę z płytkich ujęć wód podziemnych (indywidualne studnie gospodarskie) oraz z ujęć komunalnych eksploatujących pierwszy poziom wodonośny, najszybciej reagujący na deficyt opadów.

Nadal nie przewiduje się problemów z zaopatrzeniem w wodę z komunalnych i przemysłowych ujęć wód podziemnych użytkujących głębsze poziomy wodonośne, które w chwili obecnej nie są zagrożone.

Nawet jeśli w najbliższym czasie nie wystąpią intensywne opady atmosferyczne stan rezerw zasobów wód podziemnych na przeważającym obszarze kraju będzie się kształtował na bezpiecznym poziomie.

W ostatnim 40-leciu okresami, w których zaobserwowano w Polsce najwięcej niżówek hydrogeologicznych były lata: 1991-1993, 2005-2007 i 2015-2016. Obecny okres 2018-2020 także należy w Polsce do tych o niskich stanach wód podziemnych, co związane jest nie tylko z bieżącą sytuacją meteorologiczną, ale również z deficytami opadów, jakie miały miejsce w poprzednich latach. Najdłuższe i najgłębsze niżówki hydrogeologiczne na przestrzeni ostatnich czterech dekad obserwowano w okresach: 1990-1992, 2015-2016 i 2019.

Aby w perspektywie długofalowej zabezpieczyć kraj przed suszą, konieczne jest podejmowanie działań służących przeciwdziałaniu oraz łagodzeniu jej skutków. Żeby zwiększyć dostępność zasobów wód podziemnych, kształtujących utrzymanie przepływu nienaruszalnego rzek w okresach suszy, należy w większym stopniu retencjonować wodę powierzchniową oraz prawidłowo wykonywać i utrzymywać melioracje wodne, których celem powinno być utrzymywanie właściwych stosunków wilgotnościowych gruntów, a nie jedynie ich osuszanie. Skutecznym przeciwdziałaniem skutkom suszy jest także znaczna rozbudowa systemu małej retencji.

Zretencjonowane w warstwach wodonośnych zasoby wód podziemnych stanowią najbezpieczniejsze źródło zaopatrzenia ludności w wodę do spożycia. Przy racjonalnym ich użytkowaniu i efektywnej ochronie, Polska jest w stanie zaspokoić uzasadnione potrzeby wodne wszystkich użytkowników. Fakt, że mamy duże rezerwy wód podziemnych nie oznacza jednak, że możemy je nadmiernie eksploatować. Konieczne jest przemyślane i zrównoważone gospodarowanie wodą. Dbałość o to powszechne dobro jest obowiązkiem całego społeczeństwa.

Źródło informacji: PIG-PIB

OPINIA:

Profesor Paweł Rowiński, hydrolog z Polskiej Akademii Nauk, mówił w Polskim Radiu 24, że opady deszczu nie rozwiążą problemu suszy w Polsce. Jego zdaniem, potrzebny jest w naszym kraju system retencyjny, który pozwoli zatrzymywać wodę w większych ilościach.
Hydrolog wskazywał, że opady pomogą zlikwidować podstawowe problemy, jak zagrożenie pożarowe w lasach, ale- jak podkreślał profesor Paweł Rowiński- ta ilość wody nie jest wystarczająca, aby rozwiązać permanentny problem z bilansem wodnym. Profesor Rowiński zwrócił uwagę, że dla problemu suszy istotne były opady śniegu.

- W zimie nie mieliśmy śniegu poza odrobina, która spadła na południu Polski. W związku z tym wody roztopowe nie zasiliły naszych gleb i rzek - tłumaczył hydrolog. Podkreślał, że w Warszawie deszcz nie padał od połowy marca. - Niewielkie opady nie rozwiążą problemu rolnictwa - mówił profesor Rowiński.
Profesor Paweł Rowiński mówił też, że ważne jest wykształcenie w społeczeństwie nawyków oszczędzania wody. Jego zdaniem, z problemami suszy trzeba walczyć na wielu płaszczyznach. - Jedną z nich jest właściwie gospodarowanie woda, która mamy, a nie mamy jej nazbyt wiele - wskazywał hydrolog. Dodał, że w Polsce musimy nauczyć się zatrzymywać wodę. - Po wojnie meliorowaliśmy bardzo dużo, osuszaliśmy wiele terenów, teraz musimy nauczyć się działać odwrotnie, czyli gromadzić każdą kroplę wody, która spadnie - powiedział Paweł Rowiński.  Profesor Rowiński wyjaśniał, że susza jest związana ze zmianami klimatycznymi. Dodał, że bez odpowiednich działań sytuacja nie poprawi się w następnych latach, a wody w Polsce będzie ubywać.

Pobierz darmowy program do rozliczeń PIT 2019