Szok! Niespodziewanie wysoka inflacja!

W październiku inflacja roczna wyniosła 4,3 proc. r/r. Dwunastu ekonomistów bankowych oczekiwało, że wskaźnik wzrostu cen i usług konsumpcyjnych (CPI) wyniósł w listopadzie 4,5 proc. r/r. Prognozy oscylowały w przedziale między 4,3 proc do 4,6 proc.

Sprawdź reakcję rynków na dane GUS

W poszczególnych grupach towarów i usług konsumpcyjnych odnotowano zróżnicowaną dynamikę cen. Największy wpływ na wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem miały w tym okresie podwyżki cen żywności (o 1,3 proc.), opłat związanych z transportem (o 1,5 proc.), a także ze zdrowiem (o 2,3 proc.), które podwyższyły wskaźnik odpowiednio o 0,27 pkt proc., 0,14 pkt proc. i 0,11 pkt proc. Niższe ceny w zakresie łączności (o 0,3 proc.) obniżyły ten wskaźnik o 0,01 pkt proc.

Po obniżkach cen notowanych od czerwca br., w listopadzie, drugim z kolei miesiącu, wzrosły ceny żywności - o 1,3 proc.. Najbardziej podrożały warzywa (o 9,1 proc.). Utrzymała się wzrostowa tendencja cen ryb, za które w listopadzie br. płacono o 1,8 proc. więcej niż w poprzednim miesiącu. Podrożały tłuszcze zwierzęce (o 1,7 proc.), jaja (o 1,3 proc.), a także cukier i ryż (po 1,0 proc.). W następstwie zmian cen skupu żywca wyższe niż przed miesiącem były ceny mięsa (przeciętnie o 0,7 proc., w tym mięsa wołowego - o 1,6 proc., mięsa wieprzowego - o 1,3 proc., przy spadku cen drobiu - o 0,8 proc.).

Obserwowany wzrost cen mięsa przełożył się na dynamikę cen wędlin, za które należało zapłacić o 0,8 proc. więcej niż w październiku br. Odnotowano także wzrost cen artykułów w grupie "jogurty, śmietana, napoje i desery mleczne" (o 0,6 proc.), owoców (o 0,5 proc.), serów (o 0,4 proc.) i mleka (o 0,3 proc.).

Ceny napojów bezalkoholowych wzrosły przeciętnie o 0,4 proc., w tym kawy - o 1,0 proc., wód mineralnych lub źródlanych - o 0,5 proc., przy spadku cen soków - o 0,2 proc. i herbaty - o 0,1 proc.. W listopadzie br. za napoje alkoholowe i wyroby tytoniowe należało zapłacić po 0,2 proc. więcej niż w poprzednim miesiącu.Ceny odzieży i obuwia utrzymały się na poziomie zbliżonym do zanotowanego w październiku br.

Ceny towarów i usług związanych z mieszkaniem wzrosły w listopadzie br. o 0,4 proc.. Podrożało użytkowanie mieszkania (o 0,2 proc.).

Ceny nośników energii były wyższe niż w październiku br. przeciętnie o 0,5 proc., głównie w wyniku wzrostu cen opału (o 1,2 proc.). Podrożała także energia cieplna (o 0,6 proc.). W listopadzie br. wzrosły ceny towarów i usług w zakresie wyposażenia mieszkania i prowadzenia gospodarstwa domowego (o 0,3 proc.). Więcej płacono za meble i elementy meblarskie oraz środki do prania i czyszczenia (po 0,4 proc.). Nieznacznie potaniał natomiast sprzęt gospodarstwa domowego (o 0,1 proc.).

Opłaty związane ze zdrowiem były wyższe niż w październiku br. o 2,3 proc.. W związku z wejściem w życie z dniem 16 listopada br. nowych rozporządzeń Ministra Zdrowia, dotyczących cen leków refundowanych, znacznie droższe niż przed miesiącem były artykuły farmaceutyczne (3,8 proc.). Wzrosły także ceny usług stomatologicznych (o 0,3 proc.) i lekarskich (o 0,2 proc.).

Ceny towarów i usług w zakresie transportu były wyższe niż w poprzednim miesiącu o 1,5 proc.. W następstwie wyprzedaży modeli z roku 2011 oraz promocji, samochody osobowe sprzedawano po cenach o 0,6 proc. niższych niż w październiku br. Odnotowano natomiast dalszą podwyżkę cen paliw do prywatnych środków transportu (o 3,2 proc., w tym oleju napędowego - o 5,1 proc., benzyn silnikowych - o 2,8 proc., a gazu ciekłego - o 1,5 proc.).

Opłaty związane z łącznością obniżyły się w listopadzie br. o 0,3 proc.. Niższe niż przed miesiącem były opłaty za usługi telekomunikacyjne (o 0,3 proc.). W tej samej skali potaniał sprzęt telekomunikacyjny.

Ceny towarów i usług związanych z rekreacją i kulturą w listopadzie br. wzrosły przeciętnie o 0,1 proc.. Podrożał sprzęt audiowizualny, fotograficzny i informatyczny (o 0,5 proc.). Więcej niż w październiku br. konsumenci płacili także za usługi w zakresie rekreacji i kultury (o 0,3 proc.). Odnotowano natomiast dalsze obniżki cen w zakresie turystyki zorganizowanej (o 1,0 proc.), w tym za granicą - o 1,5 proc., a w kraju - o 0,7 proc..

W listopadzie br. opłaty dotyczące edukacji wzrosły o 0,1 proc..

Ceny w restauracjach i hotelach były wyższe niż w październiku br. o 0,1 proc.. Opłaty za żywienie u osób prywatnych podniesiono o 0,6 proc..

Spośród innych towarów i usług, w listopadzie br. odnotowano wzrost cen usług świadczonych w salonach fryzjerskich, kosmetycznych i zakładach pielęgnacyjnych (o 0,2 proc.). Mniej niż w październiku br. należało natomiast zapłacić za wyroby kosmetyczne i perfumeryjne (o 0,1 proc.). Odnotowano także spadek cen w zakresie ubezpieczeń (przeciętnie o 0,1 proc., w tym ubezpieczeń związanych z transportem - o 0,3 proc., przy wzroście cen ubezpieczeń związanych z mieszkaniem i zdrowiem - po 0,2 proc. ).

Wzrost cen towarów i usług konsumpcyjnych w listopadzie br., w porównaniu z analogicznym miesiącem ub. roku, wyniósł 4,8 proc. (wobec wzrostu o 4,3 proc. w październiku br.) i znajdował się powyżej górnej granicy odchyleń od celu inflacyjnego określonego przez Radę Polityki Pieniężnej (2,5 proc.). Największy wpływ na ukształtowanie się wskaźnika cen towarów i usług konsumpcyjnych na tym poziomie miały podwyżki opłat związanych z mieszkaniem (o 6,1 proc.), wzrost cen żywności (o 4,5 proc.), a także towarów i usług w zakresie transportu (o 11,0%), które podniosły ten wskaźnik odpowiednio o 1,57 pkt proc. i po 0,99 pkt proc. Spadek cen odzieży i obuwia (o 1,6 proc.) obniżył wskaźnik w tym okresie o 0,08 pkt proc.

Dane w październiku i listopadzie 2011 w ujęciu rocznym i miesięcznym:

                                    listopad      październik   
                           waga    XI'10  X'11    X'10  IX'11   
.                          proc. 
INFLACJA OGÓŁEM                     4,8    0,7    4,3    0,7
ŻYWNOŚĆ, NAPOJE ALKOHOL. 
I WYR. TYTONIOWE            24,0    4,4    1,0    4,1    0,9
-żywność i napoje bezalkoholowe     4,6    1,2    4,1    1,0
     w tym żywność                  4,5    1,3    3,9    1,1 
-alkohol i wyroby tytoniowe 5,7     3,7    0,2    4,1    0,1
ODZIEŻ I OBUWIE             5,2    -1,6    0,0   -1,6    3,1
MIESZKANIE                          6,1    0,4    5,9    0,5
-użytkowanie mieszkania
 i nośniki energii         20,7     6,9    0,4    6,7    0,6
     w tym nośniki energii          7,9    0,5    7,7    0,9
-wyposażenie mieszkania i 
 prowadzenie gosp. domowego 4,9     2,9    0,3    2,7    0,2       
ZDROWIE                     4,9     6,4    2,3    4,0   -0,1       
TRANSPORT                   9,1    11,0    1,5    9,1    1,7     
   w tym paliwa do 
   pryw.środków transportu 13,9    19,4    3,2   16,1    3,4    
.   
pozostałe:
ŁĄCZNOŚĆ                    4,5     0,8   -0,3    1,0    0,3  
REKREACJA I KULTURA         7,8     1,2    0,1    0,8   -0,4   
EDUKACJA                    1,2     5,0    0,1    5,0    0,4      
RESTAURACJA I HOTELE        6,8     4,3    0,1    4,4    0,2      
INNE TOWARY I USŁUGI        5,2     3,7    0,2    3,7    0,3     

Niespodziankę inflacyjną zawdzięczamy przede wszystkim wyższym cenom żywności, które wzrosły 1,2 proc. w stosunku do poprzedniego miesiąca i wprowadzeniu nowego cennika leków refundowanych, co przełożyło się na wzrost w kategorii zdrowie o 2,3 proc. - mówi Ernest Pytlarczyk, główny ekonomista BRE Banku.

Inflacja bazowa wzrosła pod wpływem tego ostatniego czynnika do poziomu 3,0 proc. z 2,8 proc. zanotowanych w październiku. - Należy podkreślić, że w poszczególnych kategoriach widoczny jest wpływ słabszego złotego, ale w wielu przypadkach wpływ ten jest neutralizowany przez niższy popyt - dodaje Marcin Mazurek, analityk BRE. Stabilne pozostały ceny w kategoriach restauracje i hotele, rekreacja i kultura, łączność, czy inne towary i usługi. - Wysoka inflacja paliwowo-żywnościowa przyczynia się do spadku popytu konsumpcyjnego, to zaś przekłada się na coraz częściej obserwowane promocje cenowe pozostałych dóbr w centrach handlowych - dodaje analityk.

W grudniu inflacja może zanotować podobny wynik jak w listopadzie. - Roczny wskaźnik inflacji może obniżyć się już na początku 2012 roku ze względu na efekty bazy z roku poprzedniego. Prognozujemy jednak, że wskaźnik pozostanie powyżej środka celu NBP, który wynosi 2,5 proc. Będzie oscylować raczej wokół jego górnej granicy, czyli 3,5 proc. Tylko umiarkowane obniżenie się inflacji będzie wynikało z opóźnionych efektów słabego złotego ale i z podwyżek cen kontrolowanych i energii - wyjaśnia Ernest Pytlarczyk.

Podwyższona inflacja wzmaga oczekiwania, wzorem Węgier, na zacieśnienie monetarne - stopy rynkowe wzrosły po publikacji o 5 punktów bazowych. - Scenariusz podwyżek stóp ciągle oceniamy jednak jako mało prawdopodobny. Podwyżka mogłaby mieć opłakane skutki dla przedsiębiorstw. Oceniamy, że członkowie RPP oczekują spowolnienia gospodarczego i spadków inflacji w dłuższym okresie i w przyszłym roku szukali będą możliwości poluzowania monetarnego - mówi Marcin Mazurek, analityk BRE.- Ze względu na niestabilność kursu walutowego obniżki stóp mogą nieco się oddalić w czasie. Oceniamy jednak, że dojdzie do nich w I półroczu - dodaje.

Wpływ na listopadowy wzrost inflacji o 4,8 proc. w stosunku do listopada 2010 roku, ma wyraźnie osłabienie polskiej waluty, co przełożyło się m.in. na wzrost ceny paliw.

Paliwa zdrożały o 19,4 proc. w porównaniu do listopada 2010 r. Mamy więc twardą daną pokazującą, jak rosną koszty funkcjonowania przedsiębiorstw. - Praktycznie każdy rodzaj działalności gospodarczej związany jest z koniecznością wykorzystywania środków transportu, napędzanych paliwami ropopochodnymi. Obecna cenowa paliw powoduje, że koszty prowadzenia działalności rosną, co obniża konkurencyjność naszych przedsiębiorstw - przypomina ekspert Pracodawców RP, Piotr Rogowiecki.

Dla niektórych branż - takich jak transport osób, towarów - wzrost cen paliw ma szczególnie negatywne skutki. Sytuację dodatkowo pogarsza fakt, że prawo nie pozwala na odliczanie VAT od paliwa służącego do napędzania pojazdów wykorzystywanych w toku prowadzenia działalności gospodarczej. - Już w marcu zwracaliśmy się do Ministra Finansów z wnioskiem o czasowe obniżenie akcyzy na paliwa wykorzystywane do napędzania samochodów. Uzyskaliśmy odpowiedź odmowną - mówi Piotr Rogowiecki. Jego zdaniem drogie paliwa w połączeniu z podniesieniem składki rentowej po stronie pracodawców będą uderzać w konkurencyjność naszych przedsiębiorstw. - 4,8-procentowa inflacja wskazuje, że nie należy spodziewać się szybkiego obniżenia stóp procentowych. Jest to o tyle ważne, że dostęp do finansowania zewnętrznego jest ważnym czynnikiem w okresie gorszej koniunktury gospodarczej - kończy Rogowiecki.

Ostatnie dane Głównego Urzędu Statystycznego dotyczące inflacji nie są - zdaniem analityków - powodem do niepokoju. W listopadzie w porównaniu z tym samym miesiącem w zeszłym roku, ceny wzrosły o 4,8 procent, a w porównaniu z październikiem tego roku, były wyższe o 0,7 procent. Jak mówi Paweł Mielcarek , analityk z Grupy Xelion, wskaźniki są wyższe niż się spodziewano, ale nie są niczym zaskakującym. Jego zdaniem, szybszy wzrost cen powoduje między innymi sezon grzewczy, nadchodzące święta i zwiększona w związku z tym konsumpcja. Analityk przewiduje, że już w styczniu przyszłego roku inflacja zacznie nieznacznie spadać i mierzona rok do roku, osiągnie poziom 4 procent.

Zdaniem Pawła Milecarka, powodem do niepokoju mogą być ciągle rosnące ceny paliw. Jego zdaniem, jeśli się nie powstrzyma tego trendu, może to zaszkodzić polskiej, europejskiej i światowej gospodarce. Z prognoz Narodowego Banku Polskiego wynika, że w połowie przyszłego roku inflacja powinna spaść w Polsce do poziomu 2,5 procent. Zdaniem Pawła Mielcarka, jest to w tej chwili nierealne.