Tańsze finansowanie leasingiem z gwarancją unijną

Leasing stał się w ciągu ostatnich lat ulubionym sposobem finansowania inwestycji przez polskie małe i średnie przedsiębiorstwa. To właśnie do nich trafia aż 99 proc. udzielanych środków. Co więcej, aż 73 proc. udziału w całym tym rynku jako leasingobiorcy mają mikro- i małe przedsiębiorstwa o obrotach rocznych do 20 mln zł. Dzięki unijnym programom finansowanie inwestycji leasingiem jest dla nich tańsze i bardziej wygodne.

Równocześnie właśnie małym i mikrofirmom najtrudniej zdobyć kapitał na inwestycje. Mają zwykle za mały majątek, a przez to trudno im o kredyt. Po prostu nie mają go czym zabezpieczyć. To także sektor, w którym wciąż powstają nowe przedsiębiorstwa. Nowopowstała firma ma także małe szanse, żeby uzyskać kredyt, gdyż do tego trzeba wykazać się historią kredytową. Co im pozostaje? Leasing.

Z tego powodu udział leasingu w polskim PKB rośnie nieprzerwanie od 2013 roku, a więc od czasu, gdy w naszej gospodarce zaczęło się ożywienie. Na koniec 2018 roku zbliżył się do 3,9 proc. PKB. Jest znacznie większy niż w strefie euro, dla której średnia wynosi 1,6 proc. Związek Przedsiębiorstw Leasingowych obliczył, że niemal co trzeci złoty wydany w zeszłym roku na inwestycje pochodził z leasingu. Dodajmy, że gdy leasing stawiał w Polsce pierwsze kroki, w 1995 roku, udzielono go na 1,5 mld zł, a w roku ubiegłym łączna wartość sfinansowanych leasingiem dóbr przekroczyła 628 mld zł.

Choć przez ostatnie lata w Polsce zapanowała świetna koniunktura, gospodarka europejska wciąż odczuwa skutki wielkiego kryzysu i wcale nie rozwija się szybko. Liczne kraje ledwo wydobyły się z wieloletniej recesji. Inwestycje w Unii (a nawet w Polsce) są na poziomie sprzed kryzysu, gdy policzyć ich udział w PKB. A równocześnie ekonomiści wiążą szanse na nadanie gospodarce przedkryzysowej dynamiki właśnie z sektorem małych i średnich firm. Dlatego stały się one "oczkiem w głowie" Komisji Europejskiej i to do nich w lwiej części adresowany jest Plan Inwestycyjny dla Europy.

Plan przewodniczącego KE Jeana-Claude'a Junckera przewidział liczne instrumenty wsparcia, mające na celu zwiększenie inwestycji oraz tworzenie nowych miejsc pracy, szczególnie przez małe i średnie firmy. Instrumenty te mają usuwać bariery w dostępie przedsiębiorstw do kapitału i kredytu bankowego, ale także wspomagać korzystanie przez nie z leasingu.

Operatorem programów wspierających korzystanie przez firmy z leasingu jest Europejski Fundusz Inwestycyjny (EFI) z grupy Europejskiego Banku Inwestycyjnego. Jak we wszystkich unijnych programach, tak w tych wspierających leasing chodzi o to, żeby korzyści oferowane przez unijne fundusze trafiły do przedsiębiorcy, a pośrednik miał gwarancję pokrycia ze środków unijnych części potencjalnych strat. Dzięki temu zmniejsza się jego ryzyko, więc może trafić z ofertą także do takich klientów, których każda instytucja finansowa uznałaby za zbyt ryzykownych. Jakie są tego skutki? Do końca 2018 roku wartość inwestycji uruchomionych dzięki "planowi Junckera" osiągnęła 370 mld euro.

Małe i średnie firmy to sektor gospodarki, który ma bardzo duży potencjał wzrostowy zarówno w Polsce, jak i w Unii Europejskiej. Komisja Europejska uważa, że perspektywy dla małych i średnich firm - pomimo widocznego w Unii spowolnienia gospodarczego - są dobre. W najnowszym raporcie na temat tego sektora prognozuje, że wartość dodana wytworzona przez MŚP do 2019 roku wzrośnie o 8,7 proc. w porównaniu z 2017 rokiem, liczba firm zwiększy się o 2,9 proc., a o taki sam odsetek zwiększy się liczba utworzonych przez nie miejsc pracy. Te prognozy dobrze wróżą gospodarce.

W Polsce dostępne są dwa unijne programy uwzględniające leasing - COSME oraz InnovFin. Oba mają w naszym kraju już drugą edycję. W obu polskim pośrednikiem jest spółka leasingowa należąca do grupy PKO Banku Polskiego - PKO Leasing, która podpisała odpowiednie umowy z EFI. PKO Leasing to także lider polskiego rynku leasingu, w którym ma 11,2 proc. udziału.

W zeszłym roku PKO Leasing sfinansował aktywa o wartości 9,2 mld zł, o 13,7 proc. więcej niż rok wcześniej. W wyniku dotychczasowych transakcji w ramach unijnych programów spółka ta we współpracy z instytucjami europejskimi udzieliła finansowania na łączną kwotę 5 mld zł, a aktualnie w jej portfelu są umowy o wartości 1,85 mld zł, zawarte z ponad 16 tys. klientów.

- Według analizy Krajowego Punktu Kontaktowego ds. Instrumentów Finansowych Programów UE PKO Leasing znajduje się w ścisłej europejskiej czołówce pod względem wartości umów przedsiębiorstw leasingowych, zaangażowanych we wdrażanie unijnych instrumentów finansowych - mówi Interii Michał Gorzelak, Koordynator Obszaru Instrumentów Dłużnych w KPK.

W programie COSME 2 dostępnych jest dla przedsiębiorców 1,5 mld zł, a maksymalna kwota pojedynczego finansowania wynosi 1,5 mln zł. W ramach programu InnovFin, przeznaczonego na wspieranie badań i innowacji, dostępnych jest ok. 260 mln zł. Łączna kwota preferencyjnego ?nansowania leasingiem dla polskich małych i średnich w przedsiębiorstw w obu edycjach programów COSME i InnovFin wynosi blisko 3 mld zł.

Przypomnijmy, że Parlament Europejski i Rada UE przyjęły program COSME w grudniu 2013 roku. Jego główne cele to wzmocnienie konkurencyjności i stabilności unijnych przedsiębiorstw, wspieranie tworzenia miejsc pracy oraz wzrostu przede wszystkim małych i średnich firm. Całkowity budżet programu wynosi 2,3 mld euro, z czego co najmniej 60 proc., czyli 1,4 mld euro zostało przeznaczone na instrumenty finansowe.

W ramach COSME EFI daje bezpłatne gwarancje portfelowe dla instytucji finansowych (banków, firm leasingowych, funduszy poręczeniowych, itp.) oferujących produkty finansowe dla MŚP. Dzięki podziałowi ryzyka - pomiędzy instytucję unijną a pośrednika - instytucje finansowe mogą rozszerzyć zakres finansowania i zaoferować finansowanie na bardziej korzystnych warunkach.

Program COSME przeznaczony jest dla małych i średnich firm o przychodach nieprzekraczających 50 mln euro, potrzebujących finansowania na maszyny i urządzenia. O pożyczki i leasing z tego programu mogą ubiegać się również startupy oraz przedsiębiorstwa bez historii kredytowej z różnych sektorów - rolnictwa, transportu, budownictwa i usług -mówi Interii Monika Ostaszewska, kierownik zespołu Innowacji i Rozwoju Produktów w PKO Leasing.

- Program dopuszcza wydłużony okres spłaty oraz obniżone wymagania dotyczące zabezpieczenia - dodaje.

InnovFin to element uchwalonego także w 2013 roku programu ramowego "Horyzont 2020" mającego wspierać inwestycje w badania naukowe i innowacje dokonywane przez małe i średnie firmy oraz nieco większe, tzw. small mid-cup, czyli przedsiębiorstwa zatrudniające nawet do 500 osób. W ramach programu dostępne są zarówno leasing, jak pożyczka leasingowa w złotych lub w euro. Finansowanie udzielane jest na nie mniej niż rok, a kwota może wynieść od 25 tys. do 3 mln euro.

W programie tym chodzi o finansowanie przedsięwzięć innowacyjnych o większym ryzyku niepowodzenia. Mogą być także finansowane innowacyjne przedmioty - jak na przykład wyposażenie laboratorium. Dla młodych przedsiębiorstw ważne jest to, że nie są wymagane żadne inne zabezpieczenia. Kryteriów innowacyjności jest aż 14 - takie jak np. szybki wzrost, posiadanie patentów, udział w programach wsparcia innowacyjności, inwestycje w działalność badawczą. Ale wystarczy, że przedsiębiorstwo spełnia tylko jedno z nich.

Gwarancje w programie InnvFin obejmują do 50 proc. potencjalnych strat w kapitale i odsetkach pośrednika finansowego. Nie są one za darmo - pośrednik płaci za gwarancję, ale jej roczny koszt wynosi zaledwie 0,5-0,8 proc. tych, które udziela EFI. Zobowiązany jest natomiast - podobnie jak w programie COSME - obniżyć cenę finansowania oferowanego przedsiębiorstwom.

Leasing za niższą cenę, przy dłuższym okresie spłaty, z mniejszymi wymogami dotyczących zabezpieczenia lub wkładu własnego - takie możliwości dają przedsiębiorstwom unijne fundusze.

Jacek Ramotowski

Tekst powstał w ramach cyklu "Leasing. Nie tylko finansowanie", którego partnerem jest PKO Leasing