Te elektrownie emitują najwięcej CO2. Polska znów na szczycie "brudnej listy"
Największe emisje gazów cieplarnianych w UE pochodzą z dziesięciu elektrowni węglowych. Za dwie trzecie unijnej emisji gazów cieplarnianych ze spalania węgla odpowiadają tylko dwa kraje: to Polska i Niemcy. Wielkie elektrownie węglowe w naszym państwie i u naszego zachodniego sąsiada są jednymi z największych źródeł emisji w Europie.
Od 2005 roku w energetyce i naszym podejściu do klimatu zmieniło się wiele, ale jedna rzecz jest ostoją trwałości w zmiennym świecie. To elektrownia Bełchatów i jej miejsce na szczycie listy największych emitentów pośród unijnych elektrowni.
Położona w województwie łódzkim elektrownia już kilkanaście lat z rzędu pracuje na miano najbardziej zanieczyszczającego atmosferę producenta prądu w UE. Nie inaczej było w 2022 roku. Prowadzona przez Polską Grupę Energetyczną elektrownia w zeszłym roku wypuściła do atmosfery 35 mln ton ekwiwalentu CO2 - podaje think tank energetyczny Ember. W przygotowanym przez instytucję zestawieniu największych emitentów unijnego sektora energetyki Bełchatów po raz kolejny znalazł się na pierwszym miejscu.
Spośród wszystkich sektorów objętych EU-ETS, obejmujących lotnictwo, energetykę i przemysł, dziesięciu największych emitentów przez ostatnie dwa lata to elektrownie węglowe - podaje Ember.
Tona ekwiwalentu CO2 (CO2e) to uniwersalna jednostka służąca do pomiaru emisji różnych gazów cieplarnianych, która odzwierciedla ich różny współczynnik ocieplenia globalnego. Bełchatowska elektrownia wyemitowała do atmosfery 35 mln ton tego ekwiwalentu w 2022 roku.
To znacząca część wszystkich polskich emisji. W 2019 roku - ostatnim przed pandemią i kryzysem energetycznym, które zachwiały trendami, jeśli chodzi o ich wielkość - Polska wyemitowała 391 mln ton CO2e. Zgodnie z danymi publikowanymi przez UE, polskie emisje netto za tamten rok wyniosły 358 mln ton CO2e. Część faktycznych emisji została zrównoważona m.in. dzięki dużej obecności lasów na terenie Polski.
W 2022 roku emisje Polski z sektora energetyki pozostawały poniżej poziomu z 2019 roku, ale były do niego zbliżone. Można więc oszacować, że bełchatowska elektrownia odpowiadała za około jedną dziesiątą wszystkich polskich emisji w zeszłym roku.
To pochodna dwóch czynników. Przede wszystkim Bełchatów produkuje znaczącą cześć energii elektrycznej w Polsce. Jak podaje PGE, elektrownia zaspokaja ok. 18 proc. zapotrzebowania kraju na prąd.
Po drugie praca Bełchatowa opiera się na spalaniu węgla brunatnego, bardziej emisyjnego niż węgiel kamienny. Spalanie węgla brunatnego generuje średnio 15 proc. więcej emisji niż spalanie węgla kamiennego (w przeliczeniu na jedną kWh uzyskanej energii).
Za Bełchatowem na podium wśród najbardziej emisyjnych elektrowni znalazły się niemieckie Neuratch i Boxberg - także zasilane węglem brunatnym. Właśnie to paliwo jest używane w dziewięciu spośród dziesięciu najwięcej emitujących elektrowni.
Bełchatowska elektrownia nie jest jedyną polską elektrownią na szycie listy największych emitentów. Jedyną elektrownią, która znalazła się na liście Ember, zasilaną węglem kamiennym, jest elektrownia w Kozienicach spółki Enea. Z emisjami na poziomie 15,5 mln ton w 2022 roku Kozienice znalazły się 5. miejscu zestawienia. Na 9. miejscu jest Turów z PGE. Emisje tej elektrowni wyniosły ok. 11,2 mln ton CO2e.
Z kolei jedyną elektrownią w zestawieniu z kraju innego niż Niemcy i Polska jest bułgarska Maritsa East 2. Jej emisje to prawie 11 mln ton ekwiwalentu CO2.
To właśnie Polska, Niemcy, Bułgaria, wraz z Czechami (których elektrownie nie znalazły się w rankingu największych emitentów) są odpowiedzialne za ogromną część unijnych emisji z sektora energetyki. Te cztery państwa łączy utrzymujące się duże wykorzystanie węgla w produkcji energii.
PGE
- Otwarcie 5,9000
- Max 5,9240
- Min 5,7900
- Kurs odniesienia 5,8440
- Suma wolumenu 6 621 425
- Suma obrotów 38 800 472,73
- Widełki dolne 5,3100
- Widełki górne 6,4900
ENEA
- Otwarcie 12,6600
- Max 12,7800
- Min 12,5100
- Kurs odniesienia 12,6600
- Suma wolumenu 555 136
- Suma obrotów 6 995 990,7700
- Widełki dolne 11,4000
- Widełki górne 13,9200
Węgiel był odpowiedzialny za ponad 60 proc. emisji z sektora elektroenergetycznego objętego unijnym systemem EU ETS w 2022 roku. Bułgaria, Czechy, Niemcy i Polska odpowiadają z tego za 80 procent. Blisko połowa emisji z energetyki w UE to więc zasługa elektrowni węglowych w czterech krajach.
Niemcy i Polska są niezmiennie odpowiedzialne za około połowę całkowitych emisji z sektora elektroenergetycznego UE. Ich udział wyniósł 53 proc. w 2022 roku. Jak podaje Ember, węgiel odpowiada za 78 proc. miksu energetycznego Niemiec i 87 proc. miksu energetycznego Polski.
Jeśli chodzi o sam ubiegły rok, polskie emisje odnotowały spadek rok do roku o około 6 mln ton CO2e. Kilkuprocentowy spadek emisji udało się osiągnąć dzięki spadkowi popytu i wzrostowi udziału energii wiatrowej i słonecznej w miksie. Był to największy procentowo spadek w UE.
"Jednak w dłuższej perspektywie Polska ma jedne z najniższych ambicji w UE w zakresie redukcji emisji w sektorze elektroenergetycznym. Zmniejszyła je o zaledwie 13 proc. od 2013 roku. Jedynie Bułgaria, Słowacja i Cypr poczyniły mniejsze postępy" - zaznaczają autorzy raportu.
W tym samum czasie emisje z niemieckiego sektora energetycznego spadły o ponad jedną trzecią. Od 2013 roku udział Polski, jeśli chodzi o emisje z węgla w całej UE, wzrósł z 19 proc. do 28 proc. w zeszłym roku. Udział Niemiec utrzymał się w tym czasie na stałym poziomie 40 procent.
Martyna Maciuch
