Transformacja energetyczna. Polska wypada źle, ale nie jest osamotniona
Lepsza niż w Niemczech i Szwajcarii dostępność rynku energetycznego do inwestycji ale za to niedoinwestowanie sieci przesyłowych i dystrybucyjnych, a także zbyt małe wsparcie społeczno-polityczne - tak wypadło w Polsce badanie gotowości rynku energii do transformacji energetycznej. Zdaniem autorów raportu, m.in. irlandzkiej firmy Eaton, nasz kraj wciąż jest na początku drogi, jednak - przypominają eksperci - wkroczył na nią później niż inni.
Gotowość europejskich rynków energii do transformacji energetycznej jest badana od czterech lat. Autorzy raportu analizują ją z perspektywy prywatnych inwestorów w usługi, które wspierają wdrażanie energii odnawialnej i dekarbonizacji.
W tym roku, po raz pierwszy, analizą objęto Polskę. W pięciostopniowej skali kraj zdobył ogólną ocenę 3. - Jest to wynik najniższy wśród badanych krajów, podobnie jak w przypadku Niemiec, Irlandii, Włoch, Hiszpanii, Szwajcarii oraz Wielkiej Brytanii - powiedział Interii Mariusz Hudyga, product manager w firmie Eaton i współautora badania.
Zdaniem naszego rozmówcy, raport wskazał, że Polska jest wciąż na początku drogi do transformacji energetycznej, bo w dwóch na trzy badane wskaźniki nasz kraj uzyskał najniższą ocenę spośród wszystkich analizowanych rynków.
- Polskę oceniono na 2 w pięciostopniowej skali zarówno pod kątem technologii elastyczności sieci, m.in. niedoinwestowanie sieci przesyłowych i dystrybucyjnych, jak i wsparcia społeczno-politycznego - wylicza Mariusz Hudyga.
Lepiej wypadło badanie pod względem otwartości rynku energetycznego na inwestycje. Jego dostępność została oceniona na 4, podobnie jak w Norwegii, Holandii czy Szwecji. Niższą ocenę od Polski dostały Niemcy, a także Włochy, Francja, Szwajcaria i Hiszpania.
- Trzeba oczywiście pamiętać, że każdy z rynków ma inną charakterystykę. Jesteśmy porównywani m.in. z krajami z południa Europy, gdzie nasłonecznienie jest zdecydowanie większe, a także z krajami skandynawskimi o bardzo dobrych warunkach hydrologicznych - wskazuje Product Manager w Eaton.
Polska została pozytywnie oceniona również pod kątem rozwiązań regulacyjnych i zasad rynkowych, które pozwalają na uczestnictwo wielu podmiotów. Zauważono, że rynek jest przejrzysty pod kątem zawieranych umów i wielkości obrotu. Z raportu wynika jednak, że rynek energetyczny stanowi barierę dla inwestycji w OZE, ponieważ jest złożony i wolno się zmienia a źródła odnawialne są mniej konkurencyjne niż konwencjonalne.
- Każdy inwestor szuka rozwiązania, które przyniesie mu największą sprawność instalacji, a co za tym idzie, największy zysk - podkreślił współautor raportu.
W porównaniu do krajów Europy Zachodniej w Polsce proces przejścia na gospodarkę zeroemisyjną rozpoczął się później.
- Tego typu zmiany są procesami długofalowymi, wymagają dużych nakładów finansowych, stabilności i ciężkiej, cierpliwej pracy. Cele stawiane poszczególnym krajom w zakresie transformacji energetycznej powinny uwzględniać różnice w ich zamożności - podkreślił Hudyga. Zdaniem eksperta, aby osiągnąć neutralność klimatyczną w UE konieczne będzie solidarne wsparcie finansowe państw bardziej zamożnych dla krajów o mniejszych możliwościach inwestycyjnych.
Ocena gotowości do transformacji wyliczona została na podstawie wyników ankiety przeprowadzonej w wybranych krajach wśród ekspertów reprezentujących inwestorów w mechanizmy elastyczności sieci i usługi elastyczności, takie jak magazynowanie energii, reagowanie na popyt, rozproszone generowanie energii i połączenia międzysystemowe.
Badanie jest przeprowadzane od czterech lat przez stowarzyszenie Association for Renewable Energy and Clean Technology (REA) we współpracy z irlandzką firmą Eaton.
Ewa Wysocka
