Tyle dostaniesz za zgubiony bagaż

Luksemburski Trybunał Sprawiedliwości orzekł, że przy ustalaniu granic odszkodowania za utracony bagaż konieczne jest zachowanie sprawiedliwej równowagi interesów przewoźników lotniczych i ich pasażerów. Tylko określenie wyraźnych granic należności za całą szkodę pozwala na łatwe i szybkie uzyskanie odszkodowania. I co równie ważne - takie postawienie sprawy nie pozwala nakładać na przewoźników lotniczych zbyt wielkich ciężarów, które mogłyby wiązać się z koniecznością naprawienia szkody innego rodzaju niż materialna. Tym bardziej, że obliczanie abstrakcyjnego uszczerbku czy krzywdy byłoby skomplikowane i mogłoby utrudnić, a nawet sparaliżować działalność gospodarczą linii lotniczych.

Trybunał Sprawiedliwości UE orzekł, że maksymalne odszkodowanie, należne pasażerowi od linii lotniczych za utracony bagaż może wynieść 1134,71 euro. Pułap ten może być przekroczony tylko w przypadku, gdy pasażer przed odlotem zgłosi większą wartość swego bagażu i uiści związaną z tym dodatkowa opłatę. Takie rozwiązanie jest zgodne z postanowieniami Konwencji Montrealskiej z 1999 r., określającej odpowiedzialność cywilną przewoźników lotniczych. UE zaaprobowała tę konwencję w 2001 r.

Maksymalna stawka odszkodowania za utracony bagaż (1134,71 euro) może zostać przekroczona tylko w przypadku, gdy pasażer przed odlotem zgłosi większą wartość swego bagażu i uiści związaną z tym dodatkowa opłatę. We wszystkich innych przypadkach powyższa suma pokrywa zarówno starty materialne, jak i niematerialne.

Trybunał w Luksemburgu rozpatrywał, na wniosek hiszpańskiego sądu, sprawę pasażera, którego bagaż zaginął między Barceloną a Porto. Pasażer ten żądał 2700 euro i dodatkowo 500 euro za "straty niematerialne". Sędziowie Trybunału uznali, że roszczenia te są nieuzasadnione. Potwierdzili istnienie jednej górnej granicy odszkodowania, pokrywającego zarówno straty materialne, jak i niematerialne.

Aby uzyskać odszkodowanie za utracony bagaż, należy złożyć reklamację na piśmie, wraz z szacunkowym określeniem wysokości poniesionych strat. Wycena może obejmować wszystkie koszty, także za poczynione z konieczności zakupy. Muszą to być jednak rzeczy pierwszej potrzeby, a ich zakup - uzasadniony.

W przypadku powstania szkody w bagażu, aby uzyskać odszkodowanie, należy spełnić następujące warunki, należy:

1. Załączyć kopię przywieszki bagażowej (najczęściej w formie naklejki dołączanej do biletu podczas odprawy);
2. Wypełnić na lotnisku formularz nieprawidłowości bagażowej tzw. PIR (Property Irregularity Report - Raport Niezgodności Własności). W tym celu należy udać się do stanowiska naszego przewoźnika, a w razie problemów ze zlokalizowaniem stanowiska linii lotniczej do punktu informacji na lotnisku, gdzie uzyskamy informację o procedurze reklamacyjnej.
3. Pamiętać o dołączeniu rachunków potwierdzających zakupy, stąd niezbędne jest zbieranie paragonów.

Reklamację do przewoźnika należy złożyć niezwłocznie po wykryciu szkody, nie później jednak niż w terminie 7 dni w przypadku bagażu rejestrowanego, od daty odebrania uszkodzonego bagażu. W przypadku opóźnienia, reklamację należy zgłosić nie później niż w ciągu 21 dni, licząc od dnia oddania bagażu do dyspozycji pasażera. Wyżej wskazane dni oznaczają dni kalendarzowe, nie zaś robocze. Pismo reklamacyjne powinno być dostarczone przewoźnikowi zgodnie z jego wskazaniami - czasami wystarczy e-mailem, część operatorów jednak wymaga zachowania formy pisemnej. Należy je złożyć lub przesłać do przewoźnika w podanych wyżej terminach. Jeżeli reklamacja nie zostanie wniesiona w określonych powyżej terminach, żadne postępowanie o odszkodowanie nie może być podjęte przeciwko przewoźnikowi, z wyjątkiem przypadku oszustwa z jego strony.

W piśmie reklamacyjnym należy podać m.in. dane identyfikacyjne pasażera (adres, nr telefonu, e-mail) i przewoźnika, numer nadany w raporcie PIR, numer i datę lotu. Ponadto należy sprecyzować roszczenia, wyszczególnić rzeczy znajdujące się w bagażu wraz z określeniem ich wartości oraz wskazanie sposobu wypłaty odszkodowania (przelew, przekaz pocztowy). Do reklamacji należy dołączyć kopie biletów, kart pokładowych, kopię raportu PIR (dopiero na wyraźne żądanie linii lotniczych należy wysyłać oryginały), listę przedmiotów, które znajdowały się w bagażu, kopie paragonów za uszkodzone lub utracone rzeczy i walizkę. W regulaminach wielu linii lotniczych znajdują się rozbudowane listy cennych przedmiotów, za które przewoźnik nie bierze odpowiedzialności (sprzęt elektroniczny, biżuteria, gotówka, sprzęt sportowy i inne cenne rzeczy). Przed wylotem warto zapoznać się z regulaminem przewozu i ustalić z przewoźnikiem sposób zabezpieczenia cennych rzeczy.

Jeżeli przewoźnik wykonujący przewóz nie jest przewoźnikiem, z którym pasażer zawarł umowę o przewóz, pasażer ma prawo złożyć reklamację i zażądać odszkodowania od któregokolwiek z nich. Jeśli nazwa lub kod przewoźnika lotniczego są wskazane na bilecie, to jest on przewoźnikiem, z którym została zawarta umowa.

W przypadku, kiedy reklamacja nie spotka się z oczekiwanym rezultatem, skarżący ma prawo złożyć skargę na linie lotnicze do Europejskiego Centrum Konsumenckiego. Podobny dokument można złożyć także na ręce prezesa Urzędu Lotnictwa Cywilnego (ul. Żelazna 59, 00-848 Warszawa). Do skargi trzeba dołączyć potwierdzenie rezerwacji oraz kopię reklamacji wysłanej wcześniej do linii lotniczych. Instytucje te wprawdzie jedynie pośredniczą w sporze, są jednak w stanie zdyscyplinować nierzetelnego przewoźnika.

Konwencja nie przewiduje terminu, w jakim przewoźnik powinien udzielić odpowiedzi na reklamację i zaspokoić roszczenia poszkodowanego pasażera. Jeżeli przewoźnik nie zaspokoi roszczeń, bądź przyzna zbyt niskie odszkodowanie w stosunku do poniesionej szkody, można dochodzić swoich praw przed sądem. Trzeba jednak pamiętać, że z powództwem cywilnym możemy wystąpić w ciągu dwóch lat od daty przylotu samolotu lub od dnia, w którym samolot miał przylecieć. Po tym terminie prawo do odszkodowania wygasa.

Zgodnie z ogólną zasadą, wolne od podatku dochodowego są odszkodowania, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych, wydanych na podstawie tych ustaw (z wyjątkiem przypadków wymienionych w ustawie o PIT). Dotyczy to szczególnie kwot otrzymanych z tytułu ubezpieczeń majątkowych i osobowych, z wyjątkiem odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą lub prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane zgodnie z art. 27 ust. 1 lub art. 30c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Otrzymane odszkodowanie dla podróżnego nie będzie przychodem podatkowym, jeżeli zaginęły mu rzeczy osobiste. Natomiast będzie przychodem podatkowym, jeżeli zaginęły rzeczy stanowiące składniki majątku związane z prowadzoną działalnością gospodarczą lub działami specjalnymi produkcji rolnej.

Przykład:

Podróżny wykupił bilet na przelot samolotem u przewoźnika na trasie Warszawa - Nowy Jork. Cena biletu zawiera standardowe ubezpieczenie bagażu podróżnego. Podróżny nie dokonał dodatkowego ubezpieczenia wartości bagażu do jego faktycznej wartości.

Podczas podróży bagaż zaginął. Podróżny zgłosił zaginięcie bagażu niezwłocznie po powzięciu wiadomości (na lotnisku w Nowym Jorku), wypełniając formularz reklamacyjny PIR. Podał w nim wszystkie dane identyfikacyjne oraz wyszczególnił rzeczy znajdujące się w bagażu wraz z określeniem ich wartości oraz wskazał sposób wypłaty odszkodowania (na rachunek bankowy). Wartość zaginionego bagażu wyniosła 10 000 zł, co daje w przeliczeniu około 2500 euro. Przewoźnik uznał reklamację i po 3 miesiącach wpłacił na rachunek bankowy podróżnego kwotę 1134,71 euro. Podróżny nie może domagać się wyrównania szkody do wartości 2500 euro, gdyż Trybunał Sprawiedliwości UE orzekł, że maksymalne odszkodowanie, należne pasażerowi od linii lotniczych za utracony bagaż może wynieść 1134,71 euro, a pasażer przed odlotem nie zgłosił większej wartości swego bagażu i nie uiścił związanej z tym dodatkowej opłaty.

Andrzej Jamroży

główny księgowy, Auxilium S.A.

Podstawa prawna:

1. Ustawa z dn. 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych - tekst jedn. Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.