USA i Rosja powalczą o wpływy w Azji Centralnej?

W ramach uzbecko-amerykańskiej współpracy, o której poinformowano w ostatnich dniach, Służba Geologiczna Stanów Zjednoczonych i Państwowy Komitet Uzbekistanu ds. Geologii i Zasobów Mineralnych zbadają zasoby węglowodorów w Uzbekistanie. Na ten cel przeznaczone zostanie 2,3 mln dolarów.

Między kwietniem i czerwcem tego roku Uzbekistan odwiedzą trzy zespoły amerykańskich ekspertów. Skoncentrują się ono na badaniach geologicznych i poszukiwaniu krytycznych zasobów mineralnych w paśmie górskim Aumintazau-Kuldzhuktau, badaniu zasobów ropy i gazu na południowym wschodzie kraju i pomiarach w obszarze hydrologii.

Badacze zamierzają zidentyfikować baseny łupkowe oraz potencjalne złoża ropy łupkowej i gazu łupkowego w regionach Samarkanda, Jizzakh i Surkhandarya. Ten ostatni region uważany jest za jeden z najbardziej perspektywicznych pod względem potencjału naftowego i gazowego. Odkryto tu 15 złóż ropy naftowej i gazu ziemnego.

Równolegle w Uzbekistanie prowadzone są badania ze stroną rosyjską. Rosgeologija i Państwowy Komitet Uzbekistanu ds. Geologii i Zasobów Mineralnych opracowały mapę drogową do badania potencjału naftowego i gazowego kraju w latach 2020-2024. Między 2020 a 2022 r. planowano przeprowadzenie analiz w zakresie bazy węglowodorowej. Zbadany miał być m.in. akwen Morza Aralskiego. Z kolei w latach 2022-2024 strony mają wskazać najbardziej obiecujące obszary i przeprowadzić badania sejsmiczne, by odbudować rezerwy węglowodorów przemysłowych.

W ramach memorandum Rosgeologija zapowiedziała też otwarcie filii w Uzbekistanie z myślą o ocenie potencjału kraju w obszarze węglowodorów i metali ziem rzadkich, a także zdigitalizowaniu zarządzania tutejszą bazą surowcową.

Uzbekistan w ostatnich latach borykał się ze spadkiem wydobycia węglowodorów. Tamtejsze zasoby się kurczą. Jeśli chodzi o ropę, negatywny trend został przełamany, ale w wartościach bezwzględnych jest to niewielki wolumen. Z kolei spadek produkcji gazu postępuje, choć w 2021 r. nastąpił wyrównawczy wzrost o 8,5 proc. po załamaniu o prawie 18 proc. w kryzysowym roku 2020 r.

Według krajowych danych w 2021 r. wydobycie ropy naftowej wyniosło 774 tys. ton, a gazu blisko 54 mld m sześc.

Uzbekistan stawia sobie ambitne zadania w zakresie uzupełnienia bazy surowcowej i zwiększenia wydobycia węglowodorów. Uzbeknieftiegaz ma zwiększyć poziom rezerw m.in. o 35 mld m sześc. gazu ziemnego dzięki poszukiwaniom prowadzonym na dwudziestu nowych złożach.

Plany Amerykanów wywołały komentarze rosyjskich mediów, które zaznaczają, że w przypadku powodzenia projektów Waszyngton może uzyskać dostęp do tutejszych zasobów. Podkreślają one, że USA od kilku lat przyglądają się rynkom Azji Centralnej. W 2020 r. uruchomiły nawet osobny program - Energia dla Azji Centralnej, który ma zacieśniać współpracę z państwami regionu. Z kolei w 2021 r. Amerykanie podpisali z Arabią Saudyjską porozumienie o rozwoju energetyki wodorowej w Uzbekistanie. Rosyjscy eksperci oceniają, że USA trudno będzie wypchnąć z czołowych pozycji na lokalnym rynku energetycznym Rosję i Chiny.

Uzbekistan jest jednym z największych producentów gazu w Azji Centralnej. Więcej surowca wydobywa się tylko w Turkmenistanie. Jednak prawie cała produkcja przeznaczana jest na krajowy rynek, na którym potrzeby są coraz większe. Jedną z kluczowych ról w rozwoju uzbeckich złóż gazowych odgrywa Łukoil.

Rosyjscy eksperci podkreślają, że o ile w uzbeckim gazie kryje się potencjał, o tyle już z ropą trudno wiązać większe nadzieje. Tutejsze zasoby szacuje się na ok. 1 mld ton, ale produkcja od dekad utrzymuje się na niskim poziomie. W 2020 r. wydobycie ropy wyniosło tam 2,1 mln ton. Szczytowe wydobycie przypadło na 1998 r. Wówczas produkcja wyniosła 8,2 mln ton.

Rosyjskie media wskazują, że zasoby ropy łupkowej nie są aż tak łakomym kąskiem ze względu na wysoki koszt pozyskania surowca, ale też potrzebne duże ilości wody do szczelinowania hydraulicznego. A Uzbekistan ma bardzo ograniczone zasoby wody.

Rosjanie są aktywni gospodarczo w regionie i kraju. Niedawno uzbeckie Ministerstwo Inwestycji i Handlu Zagranicznego oświadczyło, że Rosja i Uzbekistan zamierzają przyspieszyć realizację porozumień dwustronnych i rozwinie nowe obszary współpracy inwestycyjnej w takich branżach jak metalurgia, budowa maszyn, przemysł chemiczny.

Biznes INTERIA.PL na Twitterze. Dołącz do nas i czytaj informacje gospodarcze

W 2022 r. odbędą się misje biznesowe i handlowe między regionalnymi przywódcami wszystkich regionów Uzbekistanu z 42 obwodami Rosji. Celem jest opracowanie propozycji nowych projektów inwestycyjnych i umów handlowych. Obecna dwustronna wymiana handlowa między Rosją a Uzbekistanem wynosi około 6 mld dol., z czego około dwie trzecie stanowi eksport z Rosji. Rosja eksportuje drewno, ropę i metale, podczas gdy Uzbekistan sprzedaje do Rosji gaz, etylen i bawełnę.

Monika Borkowska