Uwaga: Polska ma trzeci co do wielkości rynek w Europie!

Pod koniec lat 80. zaczęły w Polsce powstawać pierwsze telewizje kablowe, a w 1990 roku pojawiła się pierwsza niepubliczna stacja telewizyjna, działająca na terenie Wrocławia. Przez ten czas na rynku doszło do wielu zmian i w tej chwili więcej widzów korzysta z usług płatnej telewizji niż darmowego odbioru naziemnego. Obecnej sytuacji przyjrzał się dokładnie Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Efektem jest raport z badania rynku dostępu do płatnej telewizji. Analiza Urzędu objęła 185 przedsiębiorców, zbadano sytuację zarówno na terenie całego kraju, jak i na rynkach lokalnych - w 31 miastach.

Zebrane dane dotyczą przede wszystkim lat 2007-2009. W raporcie wykorzystane zostały również materiały zewnętrzne, m.in. Polskiej Izby Komunikacji Elektronicznej, Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji i Urzędu Komunikacji Elektronicznej.

Usługi dostarczania płatnej telewizji świadczą satelitarne platformy cyfrowe, operatorzy kablowi oraz IPTV. Największą ilość abonentów (ponad 6 mln) posiadają operatorzy cyfrowych platform satelitarnych - to ok. 60 proc. użytkowników płatnej telewizji. Zauważyć można dynamiczny wzrost liczby osób korzystających z tych usług. W 2009 roku ich liczba wyniosła prawie 2,7 mln więcej niż dwa lata wcześniej.

W Polsce działają cztery podmioty świadczące usługi dostępu do płatnej telewizji satelitarnej. Są to: Canal+ Cyfrowy (operator platformy Cyfra+), Cyfrowy Polsat, ITI Neovison (właściciel Telewizji N i Telewizji na kartę) oraz Telekomunikacja Polska. Obecnie największą satelitarną platformą cyfrową w Polsce jest Cyfrowy Polsat, który wyprzedza Cyfrę+.

Niewielu mniej abonentów posiadają telewizje kablowe. Z ich usług korzysta ok. 4,6 mln osób, a polski rynek jest trzecim co do wielkości w Europie. Działa na nim ponad 600 operatorów, jednak zgodnie z danymi Polskiej Izby Komunikacji Elektronicznej ponad 60 proc. rynku należy do czterech największych operatorów.

Sieci kablowe notują znacznie mniejszy wzrost liczby abonentów, niż platformy satelitarne. Spowodowane jest to przede wszystkim wysokimi kosztami budowy sieci kabli niezbędnych do odbioru telewizji. Ogranicza to działalność kablówek głownie do miast i budownictwa wielorodzinnego. Rynki dużych miast są już w dużym stopniu spenetrowane, czego nie da się raczej jeszcze powiedzieć o wsiach i małych miejscowościach, gdzie prowadzą ekspansję platformy cyfrowe. Ponadto jednym z problemów rozwoju telewizji kablowej jest blokowanie niektórym operatorom dostępu do budynków, głównie przez spółdzielnie mieszkaniowe. Zachowania tego typu były już przedmiotem licznych postępowań prowadzonych przez UOKiK.

Najmniej rozpowszechnionym sposobem odbioru płatnej telewizji jest IPTV. W 2009 roku czterech ponadregionalnych operatorów kablowych świadczyło tego typu usługi. Powodem małej popularności tych usług zdaniem badanych podmiotów są m.in. wysokie koszty budowy niezbędnej infrastruktury i silne nasycenie rynku przez inne sposoby nadawania programów oraz problemy z zabezpieczeniem treści programowych.

W 2009 roku w ofercie większości operatorów płatnej telewizji znajdowało się średnio 56 polskojęzycznych kanałów nadawanych w systemie analogowym. W przypadku programów nadawanych w systemie cyfrowym występują znaczne różnice pomiędzy poszczególnymi operatorami. Ich liczba waha się od kilkudziesięciu do ponad 100. Coraz większa jest również oferta kanałów nadających w technologii HD. Jako pierwsza w Polsce, w 2007 roku, ten standard wprowadziła Telewizja N. Wśród kablówek pionierem była Multimedia Polska. Obecnie najwięksi rynkowi gracze oferują co najmniej kilka programów HD.

Konkurencja pomiędzy operatorami ma miejsce na poszczególnych rynkach lokalnych, a nie w skali całego kraju. Na wielu obszarach nie jest w ogóle możliwa rywalizacja pomiędzy platformami cyfrowymi a telewizjami kablowymi - np. na terenach wiejskich lub słabo zurbanizowanych nie opłaca się budować infrastruktury do odbioru telewizji kablowej, z kolei w miastach zdarza się, że administratorzy budynków ze względów estetycznych zabraniają montowania anten satelitarnych. Widoczne jest również stosowanie różnych cenników przez telewizje kablowe w zależności od miejsca świadczenia usług.

Zebrane przez Urząd wnioski przyczyniły się do wydania warunkowej zgody na przejecie przez UPC Polska spółki Aster. Badanie UOKiK wykazało m.in., że koncentracja doprowadziłaby do istotnego ograniczenia konkurencji na terenie Warszawy i Krakowa.

opr. MZB