Większe szanse Polski w gospodarce cyfrowej

Zanim nadeszła epoka cyfrowa, gospodarka także "produkowała" ogromne ilości danych (podobnie jak gazów cieplarnianych), tylko nikt nie zdawał sobie z tego sprawy, jak pan Jourdain, że mówi prozą. I nikt nie podejrzewał nawet, że dane można wykorzystać i do czego. Teraz już potrafimy je zbierać, gromadzić, a nad ich wykorzystaniem coraz bardziej sprawnie medytuje sztuczna inteligencja. To zupełnie zmienia obraz i potrzeby gospodarki.

Dane muszą gdzieś mieszkać. Trzeba je gdzieś umieszczać, gromadzić, analizować. Odpowiedzią na tę potrzebę są centra danych. O ile jeszcze kilka lat temu zdjęcia z wakacji trzymaliśmy na płycie CD, potem na pendrivie, dysku HDD w pececie, na SSD w laptopie, teraz nie ma już takiego dysku, który by nie zakrzyknął w pewnej chwili - "brak miejsca na dane".

Dlatego na hektarach gruntów powstają gigantyczne budynki wypełnione serwerami z potężnymi dyskami na dane. Francuska grupa Data4 posiadające centra danych w całej Europie otworzyła pierwsze takie centrum w Jawczycach pod Warszawą. Jest już w fazie rozruchu, zajmuje 2,2 tys. m kw. i ma moc 8 MW. To na razie niewiele, ale aspiracje inwestora są znacznie większe.     

- Centra danych są nowym kręgosłupem gospodarki cyfrowej - mówił na konferencji prasowej z okazji otwarcia campusu Francois Sterin, wiceprezes Data4.

- Centra danych to ukryta infrastruktura leżąca u podstaw wszystkich działań cyfrowych - stwierdza w raporcie globalna firma doradcza w sektorze nieruchomości komercyjnych Jones Lang LaSalle. Według jej szacunków globalny rynek centrów danych będzie rósł w latach 2021-26 o 11,3 proc. rocznie, a największych, czyli hiperskalowych ma rosnąć w tej pięciolatce o ok. 20 proc. rocznie. To odpowiedź na popyt ze strony cyfrowej gospodarki.

Na podstawie danych Synergy Research Group JLL prognozuje, że w ciągu najbliższych pięciu lat najszybciej będą rozwijały się duże centra danych na kluczowych rynkach, jakimi w USA są Północna Wirginia (największy globalny rynek, w sumie ponad 2,5 GW mocy), w Europie Frankfurt nad Menem i jego okolice oraz Londyn, a w Azji - Hongkong i Singapur. Barierą dla ich rozwoju mogą być wyższe koszty gruntów i mediów, bardziej restrykcyjne regulacje środowiskowe (np. w Amsterdamie), czy niedostatek mocy. Ale największe na świecie centra będą wykorzystywać efekty skali i przetestowaną już niską latencję.

Niemniej bariery rozwoju w "tradycyjnych lokalizacjach" stwarzają szansę dla drugorzędnych lub nowych rynków. I taką właśnie "wschodzącą" lokalizacją staje się Warszawa, gdzie swoje serwerownie planują ulokować Google i Microsoft, a także Data4, budująca zresztą duży campus w Hanau niedaleko Frankfurtu nad Menem.

Pandemia, praca zdalna, komunikacja elektroniczna zamiast rozmów twarzą w twarz, wykorzystanie internetu w niemal każdej dziedzinie życia, zdalne operacje finansowe - wszystko to dało nowy impuls do produkcji i przetwarzania danych cyfrowych. Ten pęd utrzymywał się przez cały 2022 rok - stwierdza w raporcie globalna firma doradcza Cushman & Wakefield.

- Każdy z nas korzysta z data center. Sterowanie komórkami zaczyna się tu, gdzie dane muszą być składane, zarządzane i zabezpieczone - mówił podczas konferencji dyrektor zarządzający Data4 w Polsce Adam Ponichtera.  

- Jesteśmy kręgosłupem gospodarek w każdym kraju, który idzie w kierunki digitalizacji i cyfryzacji - dodał.

Magazynowanie danych i ich analiza to tylko niewielki wycinek powstającej gospodarki cyfrowej i część rosnącego popytu na centra danych. Raporty analityczne nie wątpią, że rozwój sztucznej inteligencji poprawi umiejętność wykorzystania danych, ale też zachęci do ich jeszcze bardziej intensywnego gromadzenia i magazynowania. To nadal tylko początek drogi w przyszłość, gdyż przełomowy będzie internet rzeczy, czyli komunikujących się ze sobą przedmiotów, a także związane z nim aplikacje dla użytkowników, oparte na sztucznej inteligencji, uczeniu maszynowym i rozszerzonej rzeczywistości. Będą wymagać ogromnej przepustowości i bardzo niskich lagów. Dlatego regionalne centra danych mają przed sobą przyszłość.

- Drugorzędne rynki będą nadal zyskiwać na znaczeniu, ponieważ niektóre rynki wiodące napotykają ograniczenia - pisze w raporcie Cushman & Wakefield. I szacuje globalne przychody z usług chmurowych na 173,3 mld dolarów w 2022 roku oraz ich wzrost do 728 mld dolarów w 2027 roku. 

Na dodatek Europa - jak na razie - nie ma jeszcze centrów danych o "pojemności" odpowiadającej skali jej gospodarki. Ponad połowa "pojemności" przypada obecnie na USA, ponad jedna czwarta na Azję Południowo-Wschodnią, a na Europę jedynie 16 proc. Dlatego to właśnie w Europie popyt na magazynowanie danych będzie znacznie większy niż w innych częściach świata.   

Grupa Data4, która ma już 31 centrów danych we Francji, Hiszpanii, Włoszech i Luksemburgu, o łącznej mocy 850 MW i rozpoczyna inwestycję pod Frankfurtem na powierzchni ponad 20 ha, nie zamierza poprzestać na jednym budynku pod Warszawą. Ma ich być w sumie cztery, o łącznej powierzchni użytkowej 15 tys. m kw. i mocy 60 MW. Budowa drugiego budynku ma się rozpocząć w czerwcu, a całkowity koszt inwestycji ma przekroczyć 1 mld zł.   

- Otwarcie kampusu w Warszawie pozwala nam realizować ambicje pozostania wiodącym paneuropejskim graczem w sektorze centrów danych (...) Znaczenie regionu warszawskiego w sektorze centrów danych szybko rośnie i wkrótce może być równie ważne jak Włochy czy Hiszpania - mówił Olivier Micheli, prezes Data4 Group.    

Atutem naszego kraju jest dobre wykształcenie kadr dla technologii informatycznych i 18 uczelni technicznych dostraczających co roku nowych absolwentów. Być może Polska będzie zainteresowana skorzystaniem z programu Komisji Europejskiej "Cyfrowa Europa" z budżetem w wysokości 7,5 mld euro, który poświęcony jest transformacji cyfrowej, w tym także edukacji służącej rozwijaniu umiejętności cyfrowych. W tym roku Komisja Europejska ogłosiła również uruchomienie programu ARISA (Artificial Intelligence Skills Alliance), którego celem jest podnoszenie kwalifikacji i przekwalifikowanie przyszłych pracowników w dziedzinie sztucznej inteligencji. Będzie on finansowany w ramach programu Erasmus+.

- Lokalizacja Polski jest strategiczna na mapie Europy (...) Kiedyś lokowały się u nas inwestycje z powodu taniej siły roboczej, teraz lokują się inwestycje technologiczne z powodu talentów - mówiła podczas otwarcia campusu Data4 Agnieszka Szweda z Polskiej Agencji Inwestycji i Handlu.

Polska jest obecnie w gospodarce cyfrowej zapóźniona, na co wskazuje choćby indeks DESI czy ostatni Europejskiego Banku Inwestycyjnego, o którym pisała Interia. Ma jednak szanse wykorzystać strategiczne położenie w środku Europy. Odległość geograficzna w gospodarce cyfrowej także ma znaczenie, bo zapewnia mniejsze opóźnienia w dostępie do danych, czyli latencję, popularnie zwaną lagami, co rozumie każdy fan Fortnite’a.

Kable światłowodowe łączące wschód z zachodem i północ z południem Europy przebiegają ok. 200 metrów od kampusu Data4. Położenie u zbiegu tras telekomunikacyjnych prowadzących z Czech i Niemiec zapewnia Warszawie połączenie zachodniej części Europy z jej środkowo-wschodnią częścią oraz z krajami skandynawskimi. Dlatego Warszawa ma szansę rosnąć na mapie cyfrowego świata.

Jacek Ramotowski

***