Wskaźnik Bogactwa Narodów. USA poza podium, wynik Polski bez zmian
Irlandia, Szwajcaria, Norwegia - te trzy kraje znalazły się na podium w najnowszej odsłonie Wskaźnika Bogactwa Narodów - indeksu publikowanego przez Warsaw Enterprise Institute (WEI). Z podium spadły USA, a Polska utrzymała swoje 27. miejsce.
Warsaw Enterprise Institute opublikował IV edycję Wskaźnika Bogactwa Narodów - indeksu, który oprócz PKB mierzy także jakość wydatków publicznych. Brane są pod uwagę państwa należące do Unii Europejskiej i OECD.
"Miejsca na podium zajmują Irlandia, Szwajcaria oraz Norwegia, której w tym roku udało się wyprzedzić Stany Zjednoczone. Polska zajmuje dopiero 27. pozycję na 38 gospodarek i 18. pozycję w UE. Jest to wynik przyzwoity, ale nie zadowalający" - informuje WEI.
W tegorocznej edycji wskazania WBN odzwierciedlają stan na początek 2023 roku, czyli - w pewnym przybliżeniu - po roku pełnoskalowej wojny toczonej przez Rosję przeciwko Ukrainie. "Dlatego wskaźnik przedstawia sytuację kryzysu po kryzysie - kłopoty społeczno-gospodarcze związane z epidemią koronawirusa zastąpił od 2022 roku kryzys okołowojenny" - tłumaczy WEI
W porównaniu z poprzednią edycją rankingu, zauważalna jest zmiana miejsca Stanów Zjednoczonych.
"Osobny komentarz należy się najpierw Stanom Zjednoczonym. Amerykański WBN spadł rok do roku o 2 punkty (-1,8 proc.). W tegorocznej edycji skorygowaliśmy wynik amerykański, uwzględniając niepubliczny charakter opieki zdrowotnej w tym kraju" - piszą analitycy WEI.
Polska utrzymała 27. pozycję w rankingu WBN z wynikiem 68,6 pkt. WEI zwraca uwagę, że polski wskaźnik jakości wydatków publicznych - jeden z dwóch składników WBN - obniżył się rok do roku i obecnie wynosi 57,9 (59,1 przed rokiem). Podstawową przyczyną tegorocznego spadku jest obniżenie się oceny jakości wydatków na szkolnictwo podstawowe i średnie (związane z publikacją wyników testów PISA). Jest to zarazem drugi rok z rzędu, gdy wskaźnik jakości wydatków publicznych Polski spada - informuje WEI.
Co ciekawe, jakość wydatków publicznych nie musi być związana z rekordowymi wydatkami. "Najbardziej interesujące są przypadki tych krajów, które osiągają wysokie wskazania wskaźnika jakości wydatków publicznych względnie niewielkim kosztem. Portugalia, Łotwa, Litwa oraz Słowacja to kraje, które wydają mniej publicznych pieniędzy w przeliczeniu na obywatela od Polski, lecz pieniądze te są wydawane lepiej" - informuje WEI.
Okazuje się jednak, że o obronność dbamy w Polsce lepiej niż o infrastrukturę. W subkategorii dot. wydatków na obronność Polska awansowała o 9 oczek - na 16. miejsce, ale w wydatkach na infrastrukturę spadła o 4 - na 33. pozycję.
Eksperci WEI podsumowują, że tegoroczna edycja Wskaźnika Bogactwa Narodów przedstawia sytuację kryzysu po kryzysie. Kłopoty społeczno-gospodarcze związane z epidemią koronawirusa zastąpił od 2022 roku kryzys okołowojenny.
Świat wciąż biedniejszy niż przed pandemią. Większość badanych krajów zanotowała wzrost wskazania WBN w porównaniu z rokiem poprzednim, w którym wychodziły one dopiero z dołka epidemii COVID-19, ale nie udało się wyraźnie przekroczyć wyników na 2019 rok - wyliczają analitycy WEI.
"Żaden z notowanych krajów nie wykonał wielkiego skoku naprzód. Niemcy stoją w miejscu. Największy spadek zanotowała Francja - z pozycji 16. na 19., a największy wzrost zanotował Izrael - z pozycji 23. na 20." - wylicza WEI.
Eksperci WEI tłumaczą, że zazwyczaj, gdy mowa o rozwoju krajów, koncentrujemy się na Produkcie Narodowym Brutto. "Ci, których to nie zadowala i uważają, że rozwój to nie tylko wzrost, wskazują na inne indeksy, jak choćby Human Development Index, czy The World Happiness Report. Wskaźnik opracowany dla Warsaw Enterprise Institute z jednej strony zwraca się uwagę na dynamikę wydatków prywatnych per capita, z drugiej na jakość wydatków publicznych w 8 kategoriach (obronności, bezpieczeństwa, infrastruktury, szkolnictwa wyższego, ochrony zdrowia, środowiska).
WEI tłumaczy, że najbardziej znana międzynarodowa miara porównawcza dobrobytu, czyli produkt krajowy brutto (PKB) per capita, działa na podobnej zasadzie. Różnica między nimi tkwi w podejściu do wydatków publicznych. PKB traktuje wydatki na dobra finalne jednakowo niezależnie od ich źródła. Przy jego obliczaniu złotówka wydana przez osobę prywatną jest równoważna złotówce wydanej przez sektor publiczny. Nie ma zatem znaczenia czy o alokacji zasobów decyduje rząd, czy obywatele.
Podejście zastosowane przy konstrukcji WBN jest inne. Wydatki prywatne liczone są identycznie jak przy kalkulacji PKB. Wydatki rządowe natomiast oceniane są przez pryzmat ich efektów, a nie wartości pieniężnej. "Ocena złotówki wydanej przez rząd zależy od tego, jak dobre są usługi publiczne, na które została przeznaczona" - przekonuje WEI.
***
