W Polsce papierosy mentolowe pali ponad 3 mln ludzi. Z badania przeprowadzonego przez Forum Konsumentów w styczniu tego roku wynikało, że co drugi palacz papierosów w kraju (4,5 mln osób) nie wiedział o zbliżającym się zakazie sprzedaży "mentoli". Jak wygląda sytuacja na dwa tygodnie przed wejściem w życie zakazu?
Trzeba się wyprzedać
- Sądzę, że nadal dla wielu palaczy wchodzący w życie zakaz sprzedaży papierosów mentolowych może być zaskoczeniem, chociaż od 4 marca prowadzimy akcję informacyjną #zakazmentoli - mówi prezes Fundacji Forum Konsumentów Agnieszka Plencler.
Jej przypuszczenia potwierdzają częściowo sprzedawcy.
- Zastanawiam się, czy ludzie w ogóle zdają sobie sprawę, że za dwa tygodnie w ogóle nie będzie mentoli - zagajam przy ladzie w jednym ze sklepów, pytając o asortyment papierosów. - Niektórzy nie. "Jak to, jak to?" Tak to! - opisuje reakcje klientów sprzedawca. W innym sklepie ekspedientka opowiada, że klienci myślą, że papierosy mentolowe będą wycofane 20 maja i dopiero wtedy ich nie będzie. - A my się musimy wyprzedać wcześniej - opowiada. I dodaje, że mentole zostały "zablokowane do zamówień ze trzy tygodnie temu, może miesiąc". Oznacza to, że już wcześniej nie można było ich zamówić do sprzedaży w sklepie. W innym punkcie dowiaduje się, że niesprzedane do 20 maja partie papierosów aromatyzowanych i z kapsułką smakową, trzeba będzie zwrócić.
Przetrzebione półki
Ci, którzy o zakazie wiedzieli wcześniej, zaczęli robić zapasy. Pytam w sklepach, czy dostanę jeszcze mentole i dowiaduję się, że "już resztki". Ludzie wykupowali papierosy mentolowe całymi kartonami. I nadal wykupują, tam gdzie jeszcze zostały, a zostały głównie te tańsze marki.
- Uważam, że zakazy i nakazy w zmianie zachowań konsumenckich nie są najlepszym rozwiązaniem i prowokują do szukania innych rozwiązań. Osoby palące papierosy mentolowe w większości nie zamierzają rzucać palenia - wskazuje Agnieszka Plencler. Potwierdzają to badania, z których wynika, że niemal 90 proc. palaczy nie zamierza zrezygnować z nałogu po wejściu w życie unijnej dyrektywy.
Jak dodaje prezes Forum Konsumentów, drogą do sukcesu mogą być pozytywne kampanie społeczne, dostęp do rzetelnych informacji na temat alternatywnych wyrobów tytoniowych i edukacja. - Zrealizowane przez nas badanie wskazało na chęć szukania papierosów mentolowych na czarnym rynku, co jest osłabieniem budżetu państwa i użytkowaniem własnego zdrowia. Skuteczność zakazu pokaże czas - ocenia.
Mentolizowanie
Badanie przeprowadzone dla Forum Konsumentów na początku roku wykazało, że 2 proc. palaczy zamierzało samodzielnie "mentolizować" papierosy. Można było zachodzić w głowę, jak mają zamiar to robić, ale rynek szybko zareagował na zapotrzebowanie i zadziałał z... wyobraźnią.
- Są wkładki takie do papierosów - mówi mi sprzedawca w sklepie i pokazuje na produkt. Mentolową wkładkę można włożyć do paczki z tradycyjnymi papierosami, a po godzinie pożądanym efektem ma być mentolowy aromat tradycyjnego wcześniej papierosa.
Alternatywą dla "mentoli" są także wkłady tytoniowe do podgrzewania w technologii IQOS. Wyroby przeznaczone do podgrzewania nie zostały bowiem objęte zakazem aromatyzowania i nadal będą dostępne w "smaku" mentolowym. Pytam sprzedawców, czy klienci przerzucają się na dostępny zamiennik. Jedni widzą wzrost zainteresowania, inni mówią, że wszystko zależy od dnia i trudno powiedzieć coś konkretnego.
Z raportu Forum Konsumentów wynika, że po wprowadzeniu zakazu sprzedaży mentoli na alternatywne wyroby tytoniowe chce przejść 16 proc. konsumentów papierosów mentolowych. 20 proc. deklaruje za to poszukiwania ulubionych wyrobów aromatyzowanych w szarej strefie.
Dominika Pietrzyk
