Zaczyna się handel energią przez most energetyczny Polska - Litwa

8 grudnia 2015 roku odbyła się pierwsza aukcja na tzw. rynku dnia następnego. Jak podały PSE, zaalokowanych zostało 1814,7 MWh w kierunku z Polski do Litwy oraz 85,8 MWh w kierunku odwrotnym. Transakcje na nowym połączeniu transgranicznym zostaną fizycznie zrealizowane w środę.

"Na połączeniu elektroenergetycznym między Polską i Litwą został dziś uruchomiony mechanizm Market Coupling. Zdolności przesyłowe połączenia LitPol Link są alokowane w ramach mechanizmu łączenia rynków dnia następnego prowadzonego przez Towarową Giełdę Energii (day-ahead market coupling), będącego częścią europejskiego mechanizmu Multi Regional Coupling - MRC. Mechanizm ten funkcjonuje na takich samych zasadach, jak w przypadku połączenia SwePol Link pomiędzy Polską i Szwecją" - napisano w komunikacie operatora.

Market Coupling to mechanizm łączenia rynków, w ramach którego podczas prowadzenia tzw. rynku dnia następnego i ustalania cen energii elektrycznej w poszczególnych obszarach w Europie, jednocześnie lokuje się dostępne zdolności przesyłowe pomiędzy tymi obszarami poprzez aukcję typu implicit, zwiększając ogólny efekt ekonomiczny (ang. social welfare). Dzięki temu mechanizmowi unika się nieefektywnego wykorzystywania zdolności przesyłowych, np. kiedy dostępne zdolności przesyłowe nie są wykorzystywane pomimo istnienia różnicy cen między obszarami rynkowymi.

Multi-Regional Coupling (MRC) to z kolei ogólnoeuropejski mechanizm łączenia rynków dnia następnego energii elektrycznej. Łączenie rynków hurtowych w Europie, realizowane poprzez współpracę operatorów systemów przesyłowych i giełd energii, opiera się na mechanizmie market coupling, który zwiększa efektywność alokacji transgranicznych zdolności przesyłowych między zaangażowanymi krajami. Obecnie MRC obejmuje połączenia pomiędzy następującymi krajami: Austria, Belgia, Dania, Estonia, Finlandia, Francja, Niemcy, Wielka Brytania, Włochy, Łotwa, Litwa, Luksemburg, Holandia, Norwegia, Polska (przez połączenie SwePol Link), Portugalia, Słowenia, Hiszpania i Szwecja.

W ramach projektu mostu energetycznego Polska-Litwa, po naszej stronie wybudowano odcinek transgranicznej linii łączącej oba kraje, 4 linie elektroenergetyczne 400 kV, 5 nowych i 2 rozbudowane stacje elektroenergetyczne najwyższych napięć.

Na początku listopada 2015 r. PSE przekazały do eksploatacji linię 400 kV Ełk Bis - granica RP, która została połączona z wybudowaną przez litewskiego operatora Litgrid linią wychodzącą ze stacji Alytus w kierunku granicy z Polską. Był to finalny po stronie polskiej element połączenia. Na przełomie listopada i grudnia przeprowadzone zostały testy, podczas których sprawdzano, czy połączenie jest w pełni przygotowane do przesyłania energii elektrycznej w obu kierunkach między Polską a Litwą. Połączenie pracujących w różnych systemach sieci energetycznych Litwy i Polski było możliwe dzięki znajdującej się w stacji Alytus tzw. wstawce konwertorowej prądu stałego HVDC "back-to-back".

"Wszystkie zadania zostały zakończone zgodnie z planem. Jestem niezwykle usatysfakcjonowany, że tak skomplikowane - zarówno pod względem organizacyjnym, jak i technicznym - przedsięwzięcie zakończyło się sukcesem. Polska i Europa zyskały nowe połączenie transgraniczne, które nie tylko zwiększa bezpieczeństwo energetyczne poprzez możliwości importu energii w sytuacjach awaryjnych, ale również tworzy warunki do bezpiecznego tranzytu energii elektrycznej pomiędzy wschodnią a zachodnią częścią kontynentu, umożliwiając uczestnikom rynku wymianę handlową" - powiedział prezes PSE Henryk Majchrzak.

LitPol Link jest częścią Bałtyckiego planu międzysystemowego połączenia rynku energii (BEMIP). Projekt jest częściowo finansowany przez Unię Europejską. Łączna wielkość nakładów poniesionych po stronie polskiej na realizację Projektu budowy mostu elektroenergetycznego to ok. 1,8 mld zł, z czego dofinansowanie unijne wynosi ok. 868 mln zł.