Zmiany umowy turystycznej
Popularne rezerwacje wczasów czy wycieczek to nic innego jak zawarcie z wybranym organizatorem turystyki, zwykle za pośrednictwem jednego z biur podróży, umowy o świadczenie usług turystycznych. Bywa że jest ona zawierana na kilka miesięcy czy tygodni przed rozpoczęciem imprezy turystycznej. Chociaż również w tym przypadku obowiązuje zasada, że umów należy dotrzymywać, to zarówno w międzyczasie, jak i w trakcie realizacji umowy może dochodzić do pewnych zmian.
Każda umowa o świadczenie usług turystycznych powinna określać m.in. miejsce pobytu lub trasę wycieczki, czas trwania i program imprezy turystycznej, jej cenę oraz sposób zapłaty, a także rodzaj i zakres ubezpieczenia turystów ze wskazaniem ubezpieczyciela. Musi też informować o terminie i sposobie zgłaszania reklamacji związanych z wykonywaniem usług przez organizatora turystyki.
Dla klientów najważniejsze są jednak dwa elementy umowy: cena i program imprezy turystycznej. Jeżeli cena nie zawiera w sobie koniecznych należności, podatków i opłat, to w umowie musi się znaleźć również ich wyszczególnienie. Dodatkowo - jeśli organizator przewiduje możliwość podwyższenia ceny - powinny być wyraźnie sformułowane okoliczności mogące na to wpłynąć, a które przewidziane są także przepisami ustawy o usługach turystycznych (innych przyczyn podwyżek firma turystyczna nie może wprowadzać).
Teraz wiadomości gospodarcze przeczytasz jeszcze szybciej. Dołącz do Biznes INTERIA.PL na FacebookuZ kolei program imprezy winien obejmować rodzaj, jakość i terminy oferowanych usług, w tym: rodzaj, charakter i kategorię środka transportu oraz datę, godzinę, miejsce wyjazdu i planowanego powrotu. W jego ramach organizator określa także położenie, rodzaj i kategorię obiektu hotelarskiego zgodnie z przepisami kraju pobytu lub opis wyposażenia obiektów niezaliczanych do rodzajów i kategorii, ilość i rodzaj posiłków, jak również program zwiedzania i inne usługi wliczone w cenę imprezy turystycznej.
Organizator turystyki, który przed rozpoczęciem imprezy turystycznej jest zmuszony, z przyczyn od niego niezależnych, zmienić istotne warunki umowy z klientem, powinien niezwłocznie powiadomić go o tym. W odpowiedzi klient powinien również niezwłocznie poinformować organizatora, czy przyjmuje proponowaną zmianę umowy, czy odstępuje od umowy. W tym drugim przypadku przedsiębiorca winien natychmiast zwrócić klientowi w całości wpłacone pieniądze i nie może zastrzegać ani wymagać zapłaty kary umownej.
W razie odstąpienia od umowy, a także w sytuacji gdy organizator odwołuje imprezę turystyczną z przyczyn niezależnych od klienta, można wybrać uczestnictwo w imprezie zastępczej o tym samym lub wyższym standardzie (względnie o niższym standardzie za zwrotem różnicy w cenie) albo żądać natychmiastowego zwrotu wszystkich wniesionych świadczeń. W przypadku niewykonania umowy przez organizatora, klient może (z pewnymi wyjątkami) żądać odszkodowania.
Problematyka zmiany programu przedstawia się inaczej już po wyjeździe czy wylocie. Organizator turystyki, który w czasie trwania danej imprezy turystycznej nie wykonuje przewidzianych w umowie usług, stanowiących istotną część programu tej imprezy, jest obowiązany, bez obciążania klienta dodatkowymi kosztami, wykonać w ramach tej imprezy odpowiednie świadczenia zastępcze. Jeżeli jakość świadczenia zastępczego jest niższa od jakości usługi określonej w programie imprezy turystycznej, klient może żądać odpowiedniego obniżenia ceny imprezy. W przypadku jednak gdy wykonanie świadczeń zastępczych jest niemożliwe albo klient z uzasadnionych powodów nie wyraził na nie zgody i odstąpił od umowy, organizator turystyki jest obowiązany, bez obciążania klienta dodatkowymi kosztami z tego tytułu, zapewnić uczestnikowi powrót. Klient może też żądać naprawienia szkody wynikłej z niewykonania umowy.
Wbrew pozorom zawarcie umowy w biurze podróży nie zabezpiecza klienta w pełni także przed niekorzystną dla niego zmianą ceny. Organizatorzy zwykle przewidują możliwość jej podwyższenia. Podstawę do tego mogą jednak stanowić wyłącznie okoliczności wskazane w art. 17 ust. 1 ustawy o usługach turystycznych. Chodzi m.in. o wzrost kosztów transportu czy też wzrost kursów walut. Biuro podróży może również powołać się na wzrost opłat urzędowych, podatków lub opłat należnych za usługi lotniskowe, załadunkowe lub przeładunkowe w portach morskich i lotniczych. Wpływ jednej z przesłanek korekty cenowej musi wykazać organizator.
Podwyższenie ceny nie może nastąpić w okresie 20 dni przed datą wyjazdu.
Ponieważ cena należy do istotnych warunków umowy, jej zmiana na niekorzyść klienta musi wiązać się z zapewnieniem mu możliwości odstąpienia od umowy. Postanowienia wyłączające taką możliwość stanowią niedozwolone klauzule umowne, a tym samym nie obowiązują konsumentów.
Zmianie może ulec nie tylko program imprezy, jej cena, ale też sam uczestnik. Odbywa się to z inicjatywy klienta biura podróży. Przepisy ustawy o usługach turystycznych gwarantują klientom możliwość przeniesienia prawa do uczestnictwa w imprezie na inną osobę (zastępcę). Zmiana uczestnika wycieczki nie jest równoznaczna w skutkach z rezygnacją z udziału w imprezie.
Klient może bez zgody organizatora turystyki przenieść na osobę spełniającą warunki udziału w imprezie turystycznej wszystkie uprawnienia przysługujące mu z tytułu umowy o świadczenie usług turystycznych, jeżeli jednocześnie osoba ta przejmuje wszystkie wynikające z tej umowy obowiązki. Biuro podróży nie może przy tym wyłączać ani ograniczać w umowie tego uprawnienia. Tego rodzaju zastrzeżenia byłyby nieważne. Przeniesienie uprawnień i przejęcie obowiązków jest skuteczne wobec organizatora turystyki, jeżeli klient zawiadomi go o tym przed rozpoczęciem imprezy turystycznej w terminie określonym w umowie.
Zamiana ta może jednak nieznacznie wpłynąć na koszt uczestnictwa w imprezie. Zwykle organizatorzy pobierają opłatę manipulacyjną pokrywającą koszty poniesione przez organizatora.
Ustawa z dnia 29.08.1997 r. o usługach turystycznych (Dz. U. z 2004 r. nr 223, poz. 2268 ze zm.)
autor: Tomasz Konieczny
Gazeta Podatkowa nr 40 (872) z dnia 2012-05-17
