Zmiany w doręczaniu przesyłek sądowych
Na skutek dostosowywania polskiego prawa do przepisów unijnych zniesiony został monopol Poczty Polskiej na doręczanie przesyłek o wadze do 50 gr. Ponieważ w drodze przetargu została wybrana oferta Polskiej Grupy Pocztowej, od 2 stycznia br. zmienił się operator dostarczający przesyłki sądowe i prokuratorskie. Jak więc teraz przebiegać będzie procedura doręczenia tych przesyłek?
W wyniku przetargu na obsługę korespondencji sądów i prokuratur, zorganizowanego przez Centrum Zakupów dla Sądownictwa (państwową instytucję powołaną m.in. w celu oszczędnego gospodarowania środkami budżetu Państwa) wybrana została oferta Polskiej Grupy Pocztowej (PGP) SA. Złożone przez Pocztę Polską odwołanie Krajowa Izba Odwoławcza uznała za niezasadne. Zatem PGP świadczyć będzie swoje usługi co najmniej do końca 2015 r. Jak informuje na swojej stronie internetowej PGP, wartość dwuletniego kontraktu wynosi około 500 mln zł, a oferta złożona przez nowego operatora była o ponad 84 mln zł niższa od konkurencyjnej oferty Poczty Polskiej. Czy jednak poza oszczędnościami dojdzie do istotnych zmian w sposobie doręczania przesyłek sądowych i prokuratorskich?
Podstawowe zasady doręczania korespondencji sądowej w postępowaniu cywilnym uregulowane zostały w Kodeksie postępowania cywilnego oraz wydanym na jego podstawie rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości. Zawiera ono pewne podstawowe reguły, np. że pismo sądowe jest wysyłane jako przesyłka polecona, a do przesyłki dołącza się także formularz potwierdzenia odbioru. Nie oznacza to jednak, że zmiana operatora pocztowego nie pozostanie bez wpływu na praktykę w zakresie przepływu korespondencji sądowej. Dotychczasowy operator pocztowy doręczał przesyłki za pośrednictwem swoich pracowników, a w przypadku nieobecności adresata pozostawiał awizo wraz ze wskazaniem placówki pocztowej, w której można odebrać list. Jak natomiast odebrać awizowaną przesyłkę od nowego operatora pocztowego?
Z Regulaminu świadczenia usług przez PGP wynika, że doręczenia przesyłki rejestrowanej dokonuje kurier. Przy czym doręczenie powinno nastąpić do rąk adresata na adres wskazany na przesyłce lub w umowie. Zgodnie z przepisami K.p.c. oraz Regulaminu, w przypadku nieobecności adresata kurier może doręczyć przesyłkę osobie pełnoletniej zamieszkałej wspólnie z adresatem. Regulamin PGP przewiduje jednak, że adresat może zastrzec u kuriera lub we właściwym oddziale operatora pocztowego, iż nie wyraża zgody na doręczanie przesyłki innym niż on osobom. W przypadku nieobecności adresata kurier zobowiązany jest pozostawić awizo informujące go o dacie i godzinie próby doręczenia oraz miejscu, w którym adresat może odebrać przesyłkę. Awizo może zostać pozostawione w skrzynce pocztowej lub na drzwiach mieszkania adresata.
W dalszym ciągu istnieje możliwość wysyłania korespondencji do sądu za pośrednictwem Poczty Polskiej.
Z informacji zawartej na stronie internetowej PGP wynika, iż w celu realizacji umowy PGP korzystać będzie m.in. z około 5.000 placówek sieci RUCH, a awizowaną przesyłkę odebrać będzie można w sumie w ponad 7.000 placówek operatora w całym kraju. Jednak na dzień rozpoczęcia świadczenia przez PGP usługi doręczania przesyłek sądowych (tj. 2.01.2014 r.) nie została opublikowana lista placówek, w których można odebrać przesyłkę. Niemniej PGP zobowiązała się świadczyć usługi na warunkach określonych w przetargu, do których należy m.in. zapewnienie, iż w każdej gminie znajdować się będzie co najmniej jedna placówka pocztowa. Wydanie awizowanej przesyłki adresatowi następuje na podstawie weryfikacji tożsamości odbiorcy. Istnieje także możliwość odbierania przesyłki na podstawie pełnomocnictwa, przy czym może być ono stałe lub jednorazowe. Ponadto grupa zapowiada wprowadzenie w tym roku około 100 awizomatów (urządzeń działających na wzór funkcjonujących już paczkomatów, w których odbiór przesyłki możliwy jest po wpisaniu indywidualnego kodu), umożliwiających odbiór awizowanej przesyłki poleconej.
Chociaż nie sposób przewidzieć czy zmiana operatora pocztowego w zakresie przesyłek sądowych i prokuratorskich będzie miała wpływ na funkcjonowanie wymiaru sprawiedliwości, należy wskazać na konsekwencje prawne i doniosłość doręczeń w sprawach sądowych. Zgodnie bowiem z obowiązującą w polskim porządku prawnym fikcją doręczenia, na potrzeby postępowania korespondencję doręczoną pod prawidłowy adres i podwójnie awizowaną traktuje się jak doręczoną. Konsekwencją fikcji doręczenia może być np. przekroczenie przez stronę terminu do dokonania czynności procesowej, a w efekcie uprawomocnienie się wyroku lub nakazu zapłaty. Co prawda problem fikcji doręczenia był aktualny także w trakcie świadczenia usług przez Pocztę Polską, świadczy to jednak o tym, jak istotne dla wymiaru sprawiedliwości jest prawidłowe doręczenie korespondencji sądowej.
Zniesienie monopolu Poczty Polskiej i wybór nowego operatora powinien przynieść oszczędności nie tylko dla budżetu, ale może także skutkować obniżeniem cen usług świadczonych przez pocztę. Należy także pamiętać, że zmiana operatora pocztowego dotyczy jedynie korespondencji wysyłanej przez sądy i prokuratury. W dalszym ciągu można zatem korzystać z usług Poczty Polskiej przy wysyłaniu korespondencji sądowej, pamiętając jednocześnie o treści art. 165 § 2 K.p.c. Zgodnie z tym przepisem, oddanie pisma procesowego w polskiej placówce pocztowej operatora wyznaczonego w rozumieniu ustawy - Prawo pocztowe lub w placówce pocztowej operatora świadczącego pocztowe usługi powszechne w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej jest równoznaczne z wniesieniem go do sądu.
Podstawa prawna
Ustawa z dnia 17.11.1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. nr 43, poz. 296 ze zm.)
Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 12.10.2010 r. w sprawie szczegółowego trybu i sposobu doręczania pism sądowych w postępowaniu cywilnym (Dz. U. 2013 r. poz. 1350)
autor: Łukasz Wilmiński
Gazeta Podatkowa nr 4 (1045) z dnia 2014-01-13