Raport IIF : Wzrasta zadłużenie na świecie
Światowe zadłużenie wzrosło o 3 bln USD kdk w I kw. 2019 r. - tak wynika z datowanego na 15 lipca raportu The Institute of International Finance (IIF). Łączne zadłużenie wynosiło na koniec marca ok. 246 bln USD - ok. 2 bln USD mniej niż w rekordowym I kw. 2018 roku. Rekord zadłużenia padł w kwestii rynków wschodzących. Polska jest najbardziej zadłużona w kategorii gospodarstw domowych w walucie obcej.
"Tempo wzrostu zadłużenia było najszybsze w I kw. 2019 od przeszło roku. Dług światowy w wysokości 246 bln USD (prawie 320 proc. PKB) jest jedynie o 2 bln USD niższy niż w rekordowym I kw. 2018, kiedy osiągnął 248 bln USD" - napisali analitycy IIF.
Ich zdaniem spoglądając w przyszłość "szeroko zakrojona akcja poluźniania polityki stóp procentowych przez banki centralne może doprowadzić do wzrostu zadłużenia, stawiając pod znakiem zapytania wysiłki w celu redukcji zadłużenia i rozpalając na nowo obawy o długoterminowy wzrost gospodarczy".
Według obliczeń IIF, po spadku zadłużenia na rynkach rozwiniętych (DM) w ostatnich trzech kwartałach 2018 roku o 3,8 bln USD, I kwartał 2019 przyniósł wzrost skali długu o 1,6 bln USD i wynosił on na koniec marca ok. 177 bln USD.
Eksperci IIF wskazali, że choć największy wpływ na wzrost ogólnego zadłużenia DM miał dług skarbowy w I kw. (ok. 1 bln USD), to również w pozostałych klasach dłużników doszło do zwiększenia wielkości pożyczek.
"Finlandia, Kanada i Japonia odnotowały największe przyrosty wskaźnika dług/PKB w minionych 12 miesiącach, lecz niektóre kraje ze strefy euro (w szczególności Holandia, Irlandia i Portugalia) kontynuowały proces oddłużeniowy" - podano w opracowaniu IIF.
Zadłużenie gospodarek rynków wschodzących (EM) osiągnęło rekordowy poziom 69 bln USD (216 proc. PKB) - wynika z danych IIF.
"Dług gospodarstw domowych i skarbowy ustanowił (w I kw. 2019 - PAP) nowe maksimum, wzrost wskaźnika dług/PKB od I kw. 2018 był najbardziej znaczący w Chile, Korei Płd., Brazylii, RPA, Pakistanie i Chinach. W odróżnieniu od nich Ukraina, Egipt, ZEA, Węgry i Liban zmniejszyły wskaźniki zadłużenia w ostatnich 12 miesiącach" - podał IIF.
w bln USD | gospodarstwa domowe | korporacje niefinansowe | dług skarbowy | sektor finansowy | OGÓŁEM | |||||
2019 | I kw. 2018 | |||||||||
2019 | I kw. 2018 | |||||||||
2019 | I kw. 2018 | |||||||||
2019 | I kw. 2018 | I kw. 2019 | I kw. 2018 | |||||||
rynki rozwinięte (DM) | 34,1 | 34,4 | 42,4 | 42,7 | 51,4 | 51,6 | 49,5 | 50,9 | 177,4 | 179,6 |
rynki wschodzące (EM) | 12,5 | 12,0 | 30,1 | 30,8 | 15,6 | 15,3 | 10,9 | 10,8 | 69,1 | 68,9 |
DM+EM | 46,6 | 46,4 | 72,6 | 73,5 | 67,0 | 66,9 | 60,4 | 61,8 | 246,5 | 248,5 |
Źródło: Źródło: IIF, Global Debt Monitor
Poziom zadłużenia federalnego w Stanach Zjednoczonych ustanowił nowy rekord.
"Łączny dług (...) zwiększył się o 2,9 bln USD od I kw. 2018, doprowadzając do tego, że amerykańska +góra+ zadłużenia osiągnęła rekord wszech czasów z ponad 69 bln USD na koniec I kw. 2019" - napisali ekonomiści IIF. "Amerykański dług osiągnął rekord wszech czasów" .
"Jak można było się spodziewać, głównym czynnikiem wzrostu było zadłużenie rządowe - wynosi ono przeszło 101 proc. PKB obecnie. Niskie stopy procentowe nie pomogą zbyt mocno: biorąc pod uwagę, że zannualizowane koszty odsetkowe osiągnęły rekordowy poziom 830 mld USD w I kw., spodziewamy się, że nawet obniżka stóp o 100 pb. zredukuje federalne koszty obsługi długu jedynie o 20-25 mld USD rocznie w średniej perspektywie" - skomentował zjawisko IIF.
W przypadku rynków wschodzących autorzy raportu zwrócili uwagę na wzrost zadłużenia krótkoterminowego w sektorze korporacji niefinansowych.
Według ich wyliczeń, zadłużenie krótkoterminowe firm niefinansowych stanowi ok. 35 proc. całkowitego zadłużenia gospodarek EM (wobec ok. 20 proc. w przypadku DM) i jest przy tym zróżnicowane: od 13 proc. dla Brazylii i do 75 proc. dla Chin.
"To poważne oparcie się na kapitale krótkoterminowym powoduje, że wysoko zadłużone korporacje są bardziej narażone na wahnięcia, związane z globalnym +apetytem+ na ryzyko. Cięcia stóp przez Fed (i pewna pomoc ze strony EBC, BoJ i PBoC) dałaby możliwość takim firmom do wydłużenia terminów zapadalności długu i poprawiła strukturę ich bilansów" - uważają specjaliści IIF.
jako % PKB | gospodarstwa domowe | korporacje niefinansowe | dług skarbowy | sektor finansowy | ||||
I kw. 2019 | I kw. 2018 | I kw. 2019 | I kw. 2018 | I kw. 2019 | I kw. 2018 | I kw. 2019 | I kw. 2018 | |
rynki wschodzące (EM) | 38,8 | 36,9 | 92,6 | 93,5 | 50,5 | 48,5 | 34,5 | 33,5 |
Polska | 35,4 | 35,0 | 45,7 | 47,0 | 50,7 | 52,9 | 22,1 | 23,3 |
Czechy | 32,5 | 31,5 | 57,4 | 56,3 | 33,7 | 37,9 | 34,8 | 34,3 |
Węgry | 17,8 | 18,5 | 66,8 | 66,9 | 73,3 | 78,0 | 21,8 | 23,0 |
Rosja | 16,6 | 15,8 | 44,6 | 46,5 | 14,6 | 15,2 | 11,4 | 12,1 |
Turcja | 15,6 | 17,1 | 70,4 | 69,2 | 31,9 | 31,2 | 28,9 | 28,0 |
Chiny | 54,0 | 49,7 | 155,6 | 158,3 | 51,0 | 47,4 | 43,0 | 41,3 |
rynki rozwinięte (DM) | 72,3 | 72,8 | 90,7 | 90,2 | 109,1 | 109,2 | 108,5 | 110,1 |
USA | 74,6 | 76,2 | 74,0 | 72,7 | 101,2 | 101,0 | 78,1 | 80,2 |
strefa euro | 57,4 | 57,4 | 105,1 | 106,0 | 99,1 | 100,8 | 123,5 | 124,7 |
Japonia | 55,2 | 54,7 | 102,5 | 99,0 | 226,4 | 223,8 | 151,7 | 149,5 |
DM+EM | 59,8 | 59,4 | 91,4 | 91,4 | 87,2 | 86,5 | 80,8 | 81,4 |
Źródło: Źródło: IIF, Global Debt Monitor
Gospodarki wschodzące w mniejszym stopniu polegały na zadłużeniu denominowanym w walutach obcych.
"Po silnym wzroście długu zagranicznego w 2017 roku, obecnie ustabilizował się on na poziomie 8,5 bln USD (...). Niemniej w niektórych przypadkach osłabienie waluty lokalnej wobec dolara doprowadziło do zwiększenia wskaźnika zadłużenia - np. w Argentynie, RPA, Turcji i Chile" - zaznaczyli analitycy IIF.
Polska okazała się, spośród 21 gospodarek wschodzących przeanalizowanych przez IIF, najbardziej zadłużona w kategorii ekspozycji gospodarstw domowych na waluty obce - udział długu zagranicznego stanowił ok. 12,7 proc. PKB (wg danych lipcowych). Dwucyfrową wartość tego wskaźnika odnotował ponadto jedynie Singapur.
jako % PKB | gospodarstwa domowe | korporacje niefinansowe | dług skarbowy | sektor finansowy | ||||
lipiec 2019 | lokalne | FX | lokalne | FX | lokalne | FX | lokalne | FX |
Polska | 22,7 | 12,7 | 31,1 | 14,6 | 35,6 | 15,1 | 12,1 | 10,0 |
Czechy | 32,4 | 0,1 | 32,4 | 25,1 | 30,3 | 3,4 | 28,8 | 6,0 |
Węgry | 17,7 | 0,1 | 34,8 | 32,0 | 59,8 | 13,4 | 6,9 | 14,8 |
Rosja | 16,4 | 0,2 | 30,0 | 14,7 | 10,8 | 3,7 | 5,9 | 5,4 |
Turcja | 15,5 | 0,0 | 29,3 | 41,1 | 16,5 | 15,4 | 4,8 | 24,1 |
Źródło: Źródło: IIF, Global Debt Monitor