Zanim zaczniesz budować (cz. 2): Wybór i adaptacja projektu
Wybór projektu niestety nie zależy wyłącznie od upodobań i gustów inwestorów. Wiele czynników sprawia, że możliwości jest dużo mniej, niż by się wydawało, dlatego warto wybierać z oferty dużych pracowni projektowych, które w swoim dorobku mają bardzo dużo różnych domów w jednym typie.
Wybranie odpowiedniego projektu powinno zagwarantować nie tylko dobry wygląd przyszłego domu, ale także jego funkcjonalność. Musimy przy tym pamiętać, że nawet projekt przygotowany przez doświadczonego architekta nie zawsze będzie spełniać wszystkie nasze oczekiwania, może jednak stanowić znakomity punkt wyjścia do ustalenia, jaki rozkład pomieszczeń będzie dla nas najlepszy.
Zanim podejmiemy jakąkolwiek decyzję, dobrze jest przeanalizować potrzeby poszczególnych domowników - zarówno obecnych, jak i przyszłych - określić, jaką powierzchnię należy dla nich przeznaczyć, jak duży powinien być salon, żeby wszyscy mieszkańcy mogli się w nim swobodnie poruszać w tym samym czasie, ile łazienek trzeba zaplanować, by nie tworzyły się "poranne zatory", czy potrzebna będzie jadalnia albo gabinet. Po doliczeniu do tego odpowiedniej powierzchni na domowe zaplecze (pomieszczenia gospodarcze, schowki, garderoby) i pomieszczenia dodatkowe (np. gabinet czy pokój gościnny) można ustalić orientacyjną powierzchnię przyszłego domu. To pierwszy krok do wybrania właściwego projektu.
Kolejną ważną sprawą jest sposób funkcjonowania mieszkańców. Są rodziny, które bardzo dużo czasu spędzają wspólnie, inne preferują zachowanie daleko posuniętej prywatności. Dla niektórych dom jest również miejscem do pracy, dla innych zaś tylko miejscem odpoczynku, jeszcze inni chcą prowadzić dom otwarty, w którym często pojawiać się będą goście. Każdy ze sposobów spędzania czasu wymaga innego rozplanowania pomieszczeń, zarówno w strefie dziennej, jak i nocnej.
Więcej porad budowlanych znajdziesz tutaj.
Nie bez znaczenia jest również rozkład pomieszczeń względem stron świata - od tego w największym stopniu zależy poziom nasłonecznienia wnętrza naszego domu.
Generalnie, od północy i wschodu mogą być zaplanowane zarówno sypialnie, jak i pokój do pracy, kuchnia czy pokoje rekreacyjne, np. siłownia.
Od słonecznej strony, czyli od południa lub zachodu, warto zaprojektować salon, werandę, taras, loggię czy ogród zimowy.
Bardzo często warunki zabudowy (wynikające planu miejscowego lub decyzji o warunkach zabudowy) bardzo rygorystycznie określają, jak powinien wyglądać stawiany na danej działce obiekt. Wysokość budynku, kształt i kąt nachylenia połaci dachu, liczba kondygnacji -dostosowanie się do ustaleń warunków zabudowy zawęża grupę projektów, spośród których wybierzemy ten właściwy.
Kolejne kryteria wyboru projektu są bardziej związane z inwestorami niż narzuconymi ograniczeniami. Są to koszt realizacji projektu, dostosowanie projektu do indywidualnych potrzeb przyszłych mieszkańców, możliwości zagospodarowania przestrzeni na działce oraz cena projektu.
Możliwości finansowe to bardzo istotny czynnik wpływający na nasz wybór. Rzeczywisty koszt budowy nie jest łatwy do określenia, choć pracownie projektowe przedstawiają przykładowe kosztorysy (najczęściej określające koszt samych materiałów, których ceny nie są dostosowane do warunków lokalnych), są to jednak wyliczenia przybliżone. Można jednak zorientować się, jaki rząd wielkości osiągnie suma potrzebna na wybudowanie konkretnego domu.
Adaptacja projektu gotowego to przede wszystkim przystosowanie konstrukcji fundamentu, ścian konstrukcyjnych i dachu do warunków miejscowych dotyczących działki, na której ma stanąć dom, oraz do warunków zabudowy określonych w planie miejscowym lub decyzji o warunkach zabudowy.
Polska jest podzielona na strefy obciążeń konstrukcyjnych (zwane także strefami klimatycznymi) powodowanych opadami śniegu oraz wiatrami - biorąc pod uwagę normy określone dla odpowiedniej strefy projektant wykonujący adaptację musi zmodyfikować projekt, aby konstrukcja dachu, fundamentów i ścian nośnych odpowiadała właściwym normom.
W czasie opracowywania adaptacji bardzo często inwestorzy wprowadzają zmiany do projektu oryginalnego, zwłaszcza dotyczące rozkładu pomieszczeń w budynku. Trzeba pamiętać, że im większe zmiany, tym większy koszt i dłuższy czas potrzebny na wykonanie projektu budowlanego.
Dostosowanie projektu do własnych potrzeb nie stanowi problemu w przypadku projektu indywidualnego, choć trzeba poświęcić temu dużo uwagi. Im dokładniej zaprojektowany dom, tym mniej kosztownych zmian w już gotowym budynku.
Projekt gotowy także wymaga dokładnej analizy - rzadko zdarza się, że wybrany z katalogu dom w pełni odpowiada inwestorom w pierwotnej formie. Drobne zmiany w układzie pomieszczeń, polegające na przesunięciu ścianek działowych i nie wymagające modyfikacji ścian konstrukcyjnych czy rozmieszczenia okien, są w większości proste i architekt opracowujący adaptację wykona je za stosunkowo nieduże wynagrodzenie. Nie należy jednak z wprowadzeniem zmian przesadzać - rewolucja w rozplanowaniu wnętrz nie tylko może okazać się zbyt kosztowna, lecz także nowy rozkład pomieszczeń może być znacznie mniej funkcjonalny od oryginalnego. Pamiętajmy, że projekty gotowe opracowywane są przez fachowców starających się zaprojektować optymalnie nie tylko konstrukcję budynku, ale i jego wnętrze.
Jedynie część zmian w zakupionym projekcie nie wymaga zgody jego autora, a dotyczą one:
• wymiarów fundamentów, o ile wynika to z potrzeby dostosowania konstrukcji do warunków gruntowych;
• wymiarów przekroju lub rozstawu elementów więźby dachowej, o ile wynika to z potrzeby dostosowania konstrukcji do odpowiedniej strefy wiatrowej i śniegowej;
• rodzaju stropów (z zachowaniem układu konstrukcji);
• warstw ścian zewnętrznych, o ile zachowany zostanie dopuszczalny współczynnik przenikalności cieplnej;
• kąta nachylenia dachu do 5°;
• instalacji wodno-kanalizacyjnej, gazowej, c.o., elektrycznej, o ile zachowane zostaną obowiązujące normy;
• materiałów wykończeniowych, o ile zachowane zostaną odpowiednie parametry wytrzymałości i dopuszczalny współczynnik przenikalności cieplnej;
• rozwiązań funkcjonalnych wewnątrz budynku, o ile dotyczy jedynie ścian działowych;
• zmiany lokalizacji, ilości i kształtu okien i drzwi;
• lustrzanego odbicia;
• wprowadzenia częściowego lub całkowitego podpiwniczenia budynku.
Pozostałe zmiany wymagają pisemnej zgody autora projektu oryginalnego.
Niemal wszyscy inwestorzy nabywający projekty gotowe dokonują zmian w rozwiązaniach funkcjonalnych wewnątrz budynku. Oto najczęstsze sytuacje:
• zamiana położenia pomieszczeń - najczęściej zamieniane są ze sobą kuchnia i łazienka;
• powiększanie i dzielenie pokoi - polega na zmianie położenia ścianek działowych, najczęściej po to, aby np. z dwóch większych pokoi uzyskać trzy mniejsze lub by powiększyć sypialnię rodziców kosztem pokoju gościnnego;
• zmiana rozmieszczenia i kształtu otworów okiennych;
• zmiana kształtu i rozmieszczenia otworów drzwiowych - łączy się to często z dostawianiem (np. aby oddzielić kuchnię od salonu) lub likwidacją (np. aby połączyć hol z salonem) ścianek działowych oraz sposobem rozplanowania komunikacji;
• podwyższenie ścianki kolankowej, aby uzyskać większą wysokość pomieszczeń na poddaszu - wiąże się to co prawda ze zmianą elementów konstrukcyjnych, jednak jest to bardzo częsty sposób, aby powiększyć powierzchnię użytkową poddasza;
• zmiana położenia kominka (uwaga! ta zmiana może się okazać dość droga);
• zmiana położenia dostępu do schodów.
Czytaj również:
