Biegli poniosą odpowiedzialność za nierzetelne opinie

Zgodnie z art. 233 ust. 5 ustawy z 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny: kto, jako biegły, rzeczoznawca lub tłumacz, przedstawia fałszywą opinię, ekspertyzę lub tłumaczenie mające służyć za dowód w postępowaniu sądowym lub innym postępowaniu prowadzonym na podstawie ustawy, podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10. Jeżeli sprawca tego czynu działa nieumyślnie, narażając na istotną szkodę interes publiczny, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3. Sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary, a nawet odstąpić od jej wymierzenia, tylko wtedy, gdy fałszywe zeznanie, opinia, ekspertyza lub tłumaczenie dotyczy okoliczności niemogących mieć wpływu na rozstrzygnięcie sprawy albo sprawca dobrowolnie sprostuje fałszywe zeznanie, opinię, ekspertyzę lub tłumaczenie, zanim nastąpi, chociażby nieprawomocne, rozstrzygnięcie sprawy. Dotychczas te przepisy były raczej martwe w odniesieniu do biegłych sądowych. Bardzo rzadko ponosili oni odpowiedzialność za sporządzoną opinię - zarówno na gruncie prawa karnego, jak i cywilnego. To może się jednak zmienić.

Sąd Apelacyjny w Katowicach wyrokiem z 29 listopada 2019 r. przyznał 80.000 złotych odszkodowania za wadliwie sporządzoną opinię. Poszkodowany był stroną umowy, na podstawie której pewna spółka wykonywała prace budowlane, w należącej do niego nieruchomości. Te prace zostały wykonane niezgodnie ze sztuką budowlaną, dlatego poszkodowany odmówił odbioru projektu i zapłaty wynagrodzenia. Spółka więc wystąpiła na drogę sądową, żądając należnej im kwoty - opowiada Bartosz Antos, dyrektor ds. nieruchomości w firmie Saveinvest Sp. z o.o. Sąd Okręgowy, rozpatrujący sprawę w pierwszej instancji, przyznał rację pozwanej, zasądzając od poszkodowanego pokaźną sumę. Swoje rozstrzygnięcie oparł przede wszystkim na opinii samej pozwanej, która która posiadała uprawnienia biegłego. Z czasem okazało się jednak, że opinia ta była wadliwa, a w czasie eksploatacji budynku zaczęły się ujawniać jego poważne wady.

W wyroku z 29 listopada 2019 r. Sąd Apelacyjny w Katowicach stwierdził, że zachowanie pozwanej w związku ze sporządzeniem opinii bezsprzecznie spełniało przesłanki, uzasadniające odpowiedzialność deliktową. Ustalone przez sąd uchybienia świadczą natomiast o naruszeniu przez nią wymogów stawianych biegłym, które sprowadzają się do oczekiwania, że opinia zostanie sporządzona z całą sumiennością i bezstronnością, zgodnie z zasadami wiedzy i standardami badawczymi, obowiązującymi w danej dziedzinie. Sporządzenie fałszywej opinii pozostawało też w adekwatnym związku przyczynowym z poniesieniem przez powoda szkody. Opinia stanowiła bowiem najważniejszy dowód w sprawie o zapłatę wynagrodzenia za wykonane roboty budowlane.

Orzeczenie z Katowic to absolutnie precedensowy wyrok. Ma bardzo istotne znaczenie, ponieważ może zapoczątkować nową linię orzeczniczą. Należy się spodziewać, że z podobnymi pozwami, przeciwko biegłym ruszą inni poszkodowani. Możliwe, że również ci, którzy utracili znaczące sumy w wyniku wadliwego operatu szacunkowego, określającego wartość nieruchomości w postępowaniu cywilnym lub administracyjnym - wskazuje Bartosz Antos.