Mieszkanie dla Młodych - ostatnia chwila na rozważne polowanie na dopłaty

Prawie 346 mln zł - taka kwota na dopłaty w programie Mieszkanie dla Młodych zostanie uruchomiona z pierwszymi noworocznymi wystrzałami. Dzięki niej kilkanaście tysięcy osób uzyska wkład własny pozwalający zamieszkać "na swoim". Kwota ta jednak tylko z pozoru jest wysoka. Polacy pokazali już (w marcu 2016 roku), że w ciągu miesiąca potrafią wchłonąć ponad 200 mln zł dopłat. Łatwo więc obliczyć, że budżetowe pieniądze mogą nie wystarczyć nawet na pełne dwa miesiące.

W mniejszym stopniu dotyczy to nabywców mieszkań nowych. Mechanizm wydawania pieniędzy jest bowiem tak skrojony, że nawet gdy pieniądze zarezerwowane na rok 2017 szybko się skończą, to i tak wciąż będzie możliwość korzystania z części budżetu przewidzianego na rok 2018 (ostatni rok działania programu dopłat). To idealne rozwiązanie dla tych, którzy chcą kupić mieszkanie, którego budowa kończy się w roku 2018 czy pod koniec 2017.

Prawdziwy problem mają za to ci, którzy z dopłatą chcieliby kupić mieszkanie używane. Tych od początku roku czeka po prostu wyścig z czasem. O ile przezornie nie będą szukać mieszkania jeszcze w bieżącym roku i nie podpiszą umowy przedwstępnej zakupu, czeka ich szał poszukiwań wraz z początkiem stycznia. Chętnych będzie wielu, a pieniądze będą szybko znikać. Nie będzie to otoczenie sprzyjające spokojnemu poszukiwaniu wymarzonych własnych "czterech kątów", a przecież jest to często jedna z najważniejszych decyzji w życiu. Warto więc zbadać swoją zdolność kredytową i rozejrzeć się za nieruchomością teraz - póki oferty dostępne są jeszcze na rynku. Z umową przedwstępną będzie wtedy można na spokojnie udać się do banków z początkiem stycznia rezerwując w ten sposób pieniądze na dopłatę.

Nawet jednak taka sztuka może okazać się nie lada wyzwaniem dla kogoś kto chciałby kupić z dopłatą używane mieszkanie w Rzeszowie czy Opolu. W gronie miast wojewódzkich trudno znaleźć lokalizacje, w których sytuacja pod tym względem byłaby gorsza. Z danych zebranych przez Open Finance wynika, że w obu przypadkach liczba ofert używanych mieszkań nie większych niż 75 m kw., które dodatkowo spełniałyby kryteria cenowe jest około 20. Gdyby tego było mało, część z tych ofert się powtarza, ponieważ promują je właściciele i agencje pośredniczące. W praktyce można więc powiedzieć, że zarówno w Opolu jak i w Rzeszowie zakup mieszkania używanego z budżetową dopłatą będzie niemal niemożliwy. Warunki programu spełnia jedynie 2-4 proc. ofert.

Podobnie niski wynik zanotowały: Kraków, Warszawa i Wrocław. W ich przypadku ogłoszeń jest jednak bez porównania więcej ze względu na wielkość rynku. I tak na krakowskim rynku wtórnym ogłoszeń spełniających kryteria programu znaleźć można ponad 330. We Wrocławiu jest to 380 ogłoszeń, a w Warszawie 680. Oczywiście także w tych przypadkach jedno mieszkanie może być oferowane wielokrotnie, a więc w praktyce o lokal jest trudniej. Tak czy inaczej mieszkańcy wspomnianych miast są w bez porównania lepszej sytuacji niż nabywcy z Rzeszowa czy Opola.

Zupełnie inaczej jest w takich miastach jak Szczecin, Olsztyn, Łódź, Toruń czy Zielona Góra. W ich przypadku co piąte czy nawet co trzecie mieszkanie wystawione na sprzedaż kwalifikuje się do dopłat. W niekwestionowanej czołówce są Białystok, Bydgoszcz, Katowice, Kielce i Gorzów Wielkopolski. W nich to od 40 do bez mała 70 proc. sprzedawanych mieszkań z drugiej ręki to lokale, w przypadku których można się ubiegać o dopłatę do kredytu.

Czemu nawet w gronie miast wojewódzkich mamy do czynienia z takimi dysproporcjami? Wszystkiemu winne są ustawowe zasady zgodnie z którymi ustala się limity cen w programie. Są one oderwane od kwot faktycznie płaconych za mieszkania. Kalkulacje przeprowadza się na podstawie teoretycznej miary, która ma pokazywać jaki jest koszt budowy metra kwadratowego nowego mieszkania w danej lokalizacji. Problem m.in. w tym, że wojewodowie ustalając te wskaźniki, mają szerokie pole do własnych analiz.

Bartosz Turek, analityk Open Finance