Możliwość zwolnienia tego rodzaju dochodów przewiduje art. 17 ust. 1 pkt 44 ustawy z dnia 15 lutego 1992 roku - o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz.U. Nr 21, poz. 86 ze zm.) - zwanej dalej "updop". Zgodnie z tym przepisem, zwolnieniu podatkowemu podlegają dochody spółdzielni mieszkaniowych, wspólnot mieszkaniowych, towarzystw budownictwa społecznego oraz samorządowych jednostek organizacyjnych prowadzących działalność w zakresie gospodarki mieszkaniowej uzyskane z gospodarki zasobami mieszkaniowymi - w części przeznaczonej na cele związane z utrzymaniem tych zasobów, z wyłączeniem dochodów uzyskanych z innej działalności gospodarczej niż gospodarka zasobami mieszkaniowymi. W świetle obecnie jednolitego orzecznictwa przyjmuje się, że od 1 stycznia 2007 roku ustawodawca zawęził zwolnienie dochodów spółdzielni do uzyskanych z gospodarki zasobami mieszkaniowymi. Wcześniej bowiem zwolnione były również dochody uzyskane z innych źródeł w części przeznaczonej na utrzymanie zasobów mieszkaniowych oraz na inne cele statutowe. Aktualnie zatem dla spełnienia warunków z art. 17 ust. 1 pkt 44 updop wymagane jest, aby dochody pochodziły z gospodarki zasobami mieszkaniowymi oraz zostały przeznaczone na cele związane z utrzymaniem tych zasobów mieszkaniowych (por. wyrok WSA w Krakowie z dnia 2 lutego 2010 r. sygn. akt I SA/Kr 1706/09).
W aktualnym orzecznictwie sądów administracyjnych wskazuje się, iż do "gospodarki zasobami mieszkaniowymi" spółdzielni mieszkaniowych w rozumieniu art. 17 ust. 1 pkt 44 updop w zw. z art. 1 ust. 1 i 2 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych zaliczyć można sprzedaż lokali mieszkalnych lub garaży, ale tylko członkom tych spółdzielni. W pozostałym zaś zakresie tj. sprzedaży lokali na rzecz innych osób ze względu na brak związku tych działań z zaspokojeniem potrzeb mieszkaniowych lub innych potrzeb członków spółdzielni lub ich rodzin, spółdzielnie mieszkaniowe będą działać jak zwykli deweloperzy, a uzyskane z tego rodzaju sprzedaży dochody podlegać będą opodatkowaniu. W orzecznictwie podkreśla się, iż nie ma bowiem w tych przypadkach jakiś szczególnych racji, aby omawianą działalność spółdzielni uprzywilejowywać zwolnieniami podatkowymi. Przeciwnie, przyznanie tych korzyści naruszałoby równowagę konkurencyjną oraz stanowiło nieuzasadnione odstępstwo od zasady powszechności opodatkowania. W zakresie, w jakim spółdzielnie mieszkaniowe nie zaspakajają potrzeb swoich członków, a działają jak zwykli deweloperzy - przedsiębiorcy, powinni również podlegać takim samym obciążeniom publicznoprawnym (por. wskazany powyżej wyrok WSA w Krakowie).
Reasumując, tylko spółdzielnie mieszkaniowe sprzedające wybudowane przez siebie lokale mieszkalne na rzecz swoich członków mogą korzystać ze zwolnienia z podatku dochodowego. Powyższy przywilej nie rozciąga się na zatem sprzedaż lokali innych osobom- taka działalności ma bowiem czysto komercyjny charakter.
Jarosław Włoch, aplikant radcowski, konsultant w Departamencie Doradztwa Podatkowego Małopolskiego Instytutu Studiów Podatkowych w Krakowie
Artykuł ma charakter jedynie informacyjny i stanowi publikację zainspirowaną treścią artykułów prasowych, interpretacji organów podatkowych i orzeczeń sądów administracyjnych. Nie stanowi porady ani opinii podatkowej czy prawnej w rozumieniu art. 2 ust. 1 i art. 31 ustawy o doradztwie podatkowym (Dz. U. z 1996 r. Nr 102, poz. 475, ze zm.) i jest odzwierciedleniem poglądów wyrażanych przez autorów publikacji. Małopolski Instytut Studiów Podatkowych Sp. z o.o. nie bierze odpowiedzialności za ewentualne skutki podejmowanych decyzji na ich podstawie.
