Podatki: Nasz fiskus sięga w różne miejsca

Nie jest także właściwe z punktu widzenia systemowego, tzn. regulacji określonej dziedziny w odpowiednim akcie prawnym, nadawanie tym samym pojęciom innego znaczenia w różnych aktach prawnych.

Resort finansów podkreślił, że prawo podatkowe pomimo swoistej autonomii jest częścią całego systemu prawa obowiązującego w Polsce. System prawny powinien tworzyć pewną spójną całość, skonstruowaną w sposób przejrzysty. Liczne nieuzasadnione powtórzenia czy tez odesłania zaburzają przejrzystość tego systemu. Przy tworzeniu przepisów, w tym przepisów z zakresu podatku dochodowego od osób fizycznych, należy mieć na uwadze zasadę racjonalnej polityki ustawodawczej oraz zasadę spójności systemu prawa. Zasady te można osiągnąć, tworząc jak najmniej pojęć odrębnych dla każdej gałęzi prawa, posługując się instytucjami już obowiązującymi w polskim systemie prawa. Jednak autonomia prawa podatkowego nie jest absolutna i nie ma charakteru bezwzględnie obowiązującego w tej gałęzi prawa, gdyż stosunki podatkowoprawne są zbudowane nad istniejącymi czynnościami cywilnoprawnymi i administracyjnoprawnymi. Nie ma zatem powodów, aby pojęciom funkcjonującym w innych obszarach prawa nadawać swoiste "podatkowe" znaczenie. Autonomia prawa podatkowego ma więc charakter względny. Według poglądów doktryny jedną z fundamentalnych zasad prawa podatkowego powinno być respektowanie na jego gruncie instytucji prawa cywilnego czy też administracyjnego tak daleko, jak nie pozostaje w sprzeczności z podstawowymi celami prawa podatkowego.

Przytaczając jedno z orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego (K 41/02) należy stwierdzić, że "Ustawodawca jest uprawniony do nadawania pojęciom używanym w tekście aktu normatywnego treści odbiegającej od znaczenia danej nazwy w języku ogólnym. Może on także nadać terminom prawnym używanym w ramach jednego aktu normatywnego znaczenie odmienne od ustalonego w akcie wcześniejszym. Wszystko to jednak ustawodawca może czynić tylko pod warunkiem jednoznacznego zdefiniowania danego terminu i używania go konsekwentnie w tak zdefiniowanym znaczeniu. Naruszeniem konstytucyjnego wymagania określoności przepisów prawnych jest w szczególności używanie w tekście ustawy sformułowań zawierających błąd logiczny ignotum per ignotum, czyli tłumaczenia nieznanego przez nieznane".

Ministerstwo finansów odnosząc się następnie do zarzutów o braku odesłania w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych do przepisów Prawa budowlanego, przy jednoczesnym braku w ustawie definicji takich pojęć jak np. nieruchomość mieszkalna i remont, wyjaśniło, że wolą ustawodawcy nie było przy tworzeniu regulacji z zakresu podatku dochodowego od osób fizycznych, by dla oceny realizacji celu mieszkaniowego warunkującego zwolnienie z opodatkowania dochodów z odpłatnego zbycia nieruchomości i określonych praw majątkowych nadawać inne znaczenie pojęciom nieruchomości mieszkalnej, remontu, budowy itp. niż obowiązujące w ustawie z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. z 2006 r. Nr 156, poz. 1118, ze zm.). Należy bowiem zauważyć, że ustawa z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. z 2010 r. Nr 95, poz. 613, ze zm.) zawiera odesłania do Prawa budowlanego w zakresie definicji pojęć: budynku i budowli. Oba obiekty są przedmiotem opodatkowania podatkiem od nieruchomości. Definicja budynku w ustawie podatkowej jest powtórzeniem regulacji zawartej w ustawie Prawo budowlane, a definicja budowli obejmuje swym zakresem dwa pojęcia z ww. ustawy, tzn. budowlę oraz urządzenie budowlane. Oba pojęcia są zdefiniowane z podaniem obszernego przykładowego katalogu budowli. Ustawa o podatkach i opłatach lokalnych zawiera więc odesłania do konkretnych, precyzyjnie zdefiniowanych pojęć zawartych w Prawie budowlanym, czyli akcie prawnym regulującym daną dziedzinę stosunków (dziedzinę budownictwa), w którym w sposób najbardziej szczegółowy uregulowane są kwestie dotyczące obiektów budowlanych.

Przyjęcie definicji budowli wynikającej z przepisów Prawa budowlanego, w przypadku wątpliwości co do kwalifikacji budowli, daje także organowi podatkowemu możliwość powołania, na podstawie art. 197 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60, ze zm.), biegłego z zakresu Prawa budowlanego w celu wydania opinii.

Marcin Parulski

_{Konsultant w Departamencie Doradztwa Podatkowego Małopolskiego Instytutu Studiów Podatkowych w Krakowie Artykuł ma charakter jedynie informacyjny i stanowi publikację zainspirowaną treścią artykułów prasowych, interpretacji organów podatkowych i orzeczeń sądów administracyjnych. Nie stanowi porady ani opinii podatkowej czy prawnej w rozumieniu art. 2 ust. 1 i art. 31 ustawy o doradztwie podatkowym (Dz. U. z 1996 r. Nr 102, poz. 475, ze zm.) i jest odzwierciedleniem poglądów wyrażanych przez autorów publikacji. Małopolski Instytut Studiów Podatkowych Sp. z o.o. nie bierze odpowiedzialności za ewentualne skutki podejmowanych decyzji na ich podstawie.}