Spółdzielnie mieszkaniowe będą mogły zyskać prawo do gruntów. Jest projekt ustawy

Jak zaznaczono w Ocenie Skutków Regulacji projektu, środowiska spółdzielcze od lat występują "o podjęcie działań legislacyjnych w celu uregulowania stanów prawnych gruntów zabudowanych przez spółdzielnie budynkami mieszkalnymi, do których nie uzyskały one dotąd trwałego tytułu prawnorzeczowego".

Zwrócono uwagę, że zgodnie z obecnymi przepisami spółdzielnie mieszkaniowe mogą ustanawiać spółdzielcze prawa jedynie w budynkach stanowiących własność lub współwłasność spółdzielni. 

"Skuteczne ustanowienie spółdzielczego prawa do lokalu, a także odrębnej własności lokalu lub domu jednorodzinnego, jest uwarunkowane posiadaniem prawa własności lub użytkowania wieczystego nieruchomości gruntowej, na której posadowiony został budynek" - wskazano.

Konsekwencją nieuregulowanego stanu prawnego gruntów jest, jak podkreślono, "ograniczenie możliwości prowadzenia przez spółdzielnie działalności inwestycyjnej oraz dokonywania nakładów w interesie członków tych spółdzielni".

Dzięki projektowanym przepisom spółdzielnie "uzyskają możliwość uregulowania stanu prawnego gruntów, na których wybudowały budynki mieszkalne" - wskazano w OSR.

Projektowane regulacje zakładają m.in. "przyznanie spółdzielniom mieszkaniowym roszczenia o ustanowienie użytkowania wieczystego gruntów oraz o nieodpłatne przeniesienie własności znajdujących się na nich budynków".

Analogiczne roszczenie ma przysługiwać spółdzielniom, "które na gruntach stanowiących własność Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego wybudowały same lub wybudowali ich poprzednicy prawni, za zezwoleniem właściwego organu nadzoru budowlanego, budynki mieszkalne i korzystają z tych gruntów na podstawie innego niż własność lub użytkowanie wieczyste odpłatnego tytułu prawnego".

W ramach przygotowywanych rozwiązań proponuje się odejście od umownego trybu ustanawiania użytkowania wieczystego na rzecz trybu administracyjnego. "Rozpatrzenie roszczenia w drodze decyzji administracyjnej zagwarantuje stronom możliwość skorzystania z instrumentów zwalczania bezczynności lub przewlekłości postępowania oraz zapewni możliwość poddania rozstrzygnięcia kontroli w administracyjnym toku instancji" - wskazano w OSR.

Wniosek o ustanowienie prawa do użytkowania wieczystego będzie można złożyć w ciągu 12 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy. 

"Organem I instancji właściwym do rozpatrzenia wniosku (roszczenia), w przypadku nieruchomości stanowiących własność Skarbu Państwa, w tym również nieruchomości, w stosunku do których prawo własności Skarbu Państwa wykonują inne państwowe osoby prawne, będzie starosta wykonujący zadanie z zakresu administracji rządowej" - dodano. W przypadku nieruchomości należącej do jednostek samorządu terytorialnego organem tym ma być wójt, burmistrz, prezydent miasta, zarząd powiatu albo zarząd województwa.

Dodano, że w sprawach znajdujących się w toku, przewiduje się, że spółdzielnie mieszkaniowe będą mieć prawo wyboru "administracyjno-prawnej ścieżki realizacji roszczenia w sprawach, w których nie jest prowadzone postępowanie przed sądem powszechnym lub Sądem Najwyższym".

Projektowane regulacje zakładają również zasady odpłatności za ustanowienie użytkowania wieczystego gruntów. "Ustanowienie użytkowania wieczystego gruntu wraz z nieodpłatnym przeniesieniem własności budynków wiązało się będzie ze zobowiązaniem spółdzielni mieszkaniowej, na rzecz której będzie ono ustanowione, do uiszczania właścicielowi pierwszej opłaty i opłat rocznych za oddanie nieruchomości gruntowej w użytkowanie wieczyste" - przekazano.

Przewidziano też możliwość udzielenia bonifikaty od pierwszej opłaty za ustanowienie użytkowania wieczystego.

***