TK: Opłaty za wzrost wartości nieruchomości sprzeczne z konstytucją
Obowiązek wnoszenia opłaty od sprzedaży nieruchomości, której wartość wzrosła, bo zmieniło się jej przeznaczenie w planie zagospodarowania przestrzennego, jest sprzeczny z konstytucyjną zasadą sprawiedliwości - orzekł Trybunał Konstytucyjny.
TK rozpoznawał pytanie prawne NSA w Krakowie, który miał wątpliwości co do zgodności z konstytucją jednego z przepisów ustawy z 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Wiąże on ustalenie wartości nieruchomości od jej przeznaczenia w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego. Jeśli wartość ta rośnie, to sprzedawca nieruchomości musi wnieść jednorazową opłatę. Jej wysokość jest określana procentowo w planie zagospodarowania przestrzennego.
W takiej sytuacji znalazły się Anna C. i Danuta B., współwłaścicielki działki, która zgodnie z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego mogła być przeznaczona pod zabudowę zagrodową, mieszkaniową jednorodzinną albo na prowadzenie usług. Potem plan się zmienił, a z nowego wynikało, że działka jest położona na terenie przeznaczonym na cele mieszkaniowe.
Ponieważ współwłaścicielki sprzedały nieruchomość, burmistrz nakazał im wnieść jednorazową opłatę. Wskazał, że po zmianie planu zagospodarowania przestrzennego jej wartość wzrosła - Anna C. i Danuta B. sprzedały więc działkę wartą więcej niż w chwili jej nabycia.
Anna C. i Danuta B. zaskarżyły decyzję burmistrza najpierw do Samorządowego Kolegium Odwoławczego, potem do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Sąd miał wątpliwość, czy przepisy dotyczące ustalania wzrostu wartości nieruchomości w związku ze zmianą jej przeznaczenia w planie zagospodarowania przestrzennego i pobieranie z tego tytułu opłaty przy sprzedaży działek, są zgodne z konstytucją. Zdaniem sądu jest to sprzeczne m.in. z zasadą sprawiedliwości, szczególnie wtedy, gdy nowy plan nie zmienia faktycznego wykorzystania terenu.
Trybunał podzielił opinię sądu, uznając kwestionowany przepis za sprzeczny z konstytucją. Zaznaczył, że ustawodawca bezzasadnie różnicuje sytuację prawną właścicieli i użytkowników wieczystych. Obarcza bowiem opłatą tych, którzy sprzedali nieruchomość po zmianie planu zagospodarowania przestrzennego, z którego wynika, że jest ona droższa, bo przeznaczona na inny cel niż wynikało to z wcześniejszego planu.
- Pogorszenie położenia prawnego właścicieli i użytkowników wieczystych, determinowane przyczynami całkowicie od nich niezależnymi, jest niezgodne z zasadami sprawiedliwości społecznej - uzasadnił wyrok sędzia Andrzej Rzepliński.
