Czy nieodpłatne użytkowanie samochodu służbowego jest opodatkowane VAT?
Wykorzystywanie samochodów firmowych dla celów prywatnych przez przedsiębiorców i ich pracowników jest powszechnie stosowaną praktyką. Podmioty te jednak nie zdają sobie najczęściej sprawy, że tylko nieodpłatne użytkowanie ściśle określonej grupy pojazdów nie podlega opodatkowaniu VAT.
Regulacje dotyczące nieodpłatnego użytkowania pojazdów samochodowych znajdują się w ustawie z dnia 16 grudnia 2010 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy o transporcie drogowym (dalej ustawa nowelizująca). Przepisy dotyczące nieodpłatnego użytkowania zostały wprowadzone na czas 2 lat - od 1 stycznia 2011 r. do 31 grudnia 2012 r. W tym okresie w przypadku wykorzystywania przez podatnika samochodów osobowych oraz innych pojazdów samochodowych, o których mowa w art. 3. ust. 1 ustawy nowelizującej, na cele niezwiązane z prowadzeniem przedsiębiorstwa, nie stosuje się art. 8 ust. 2 ustawy o VAT.
Art. 8 ust. 2 ustawy o VAT przewiduje opodatkowanie nieodpłatnego użytkowania majątku firmy. Zgodnie z tym przepisem VAT-em objęte jest również użycie towarów stanowiących część przedsiębiorstwa podatnika do celów innych niż działalność gospodarcza, w tym w szczególności do celów osobistych podatnika lub jego pracowników (i innych wymienionych w ustawie osób), jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu tych towarów. Zgodnie z tą regulacją w przypadku, gdy pracownik korzysta z samochodu służbowego dla celów prywatnych, a pracodawcy przysługiwało choćby częściowe prawo do odliczenia VAT-u od tego auta, to takie użytkowanie powinno podlegać VAT. Jednak w odniesieniu do niektórych pojazdów ustawodawca przewidział wyłączenie.
Opodatkowaniu VAT nie podlega nieodpłatne użytkowanie dla celów prywatnych samochodów firmowych, o których mowa w art. 3 ust. 1 ustawy nowelizującej. Przepis ten stanowi, że w okresie od 1 stycznia 2011 do końca roku 2012, w przypadku nabycia samochodów osobowych oraz innych pojazdów samochodowych o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony, podatnik ma prawo odliczyć 60% kwoty podatku określonej w fakturze, nie więcej jednak niż 6000 zł. Z tytułu nieodpłatnego użytkowania tych właśnie pojazdów podatnik nie musi odprowadzać podatku VAT. Z kolei w ustępie 2 tego artykułu wymienione są pojazdy samochodowe, z tytułu nabycia których podatnikowi przysługuje prawo pełnego odliczenia VAT np. mających otwartą część do przewozu ładunków, mających jeden rząd siedzeń itp. W odniesieniu do nich nieodpłatne użytkowanie nie jest już wyłączone z podatku VAT.
Podkreślić należy, że nie ma żadnego znaczenia data nabycia auta. Wyłączenie więc będzie miało zastosowanie nie tylko do aut nabytych między 1 stycznia 2011 roku a 31 grudnia roku 2012. Również bezpłatne użytkowanie samochodu nabytego przed 2011 r. nie będzie podlegało opodatkowaniu VAT.
Dominik Mędrzycki, księgowy Tax Care
