Działalność prowadzona w domu lub mieszkaniu podatnika

Na podstawie zasady ogólnej podatnik ma prawo do odliczenia VAT od zakupu towarów czy usług w zakresie, w jakim są one wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług.

W sytuacji gdy podatnik przeznaczy jedynie część swojego mieszkania (domu) do celów prowadzenia działalności gospodarczej, to musi ustalić najbardziej precyzyjny sposób odliczania VAT od wydatków związanych z działalnością. Jednym z nich i zdecydowanie najczęściej stosowanym przez podatników jest wyliczenie poniesionych kosztów na prowadzenie działalności gospodarczej w oparciu o udział metrażu części przeznaczonej na działalność gospodarczą w ogólnym metrażu mieszkania czy domu. Przy czym, jak wyjaśnił Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z dnia 6 czerwca 2017 r., nr 1061-IPTPP3.4512.100.2017.2.MWJ, istnieje grupa zakupów, które nie mogą być uznane za związane z działalnością gospodarczą, gdyż ponoszą je osoby fizyczne niezależnie od tego, czy prowadzą działalność gospodarczą, czy też takiej działalności nie prowadzą. Są to typowe zakupy osobiste, konsumpcyjne np. dotyczące zapewnienia sobie, na własne potrzeby, odpowiednich warunków mieszkaniowych. Zakupy o charakterze osobistym w szczególności mogą dotyczyć funkcjonowania, eksploatacji i utrzymania mieszkania bądź wydzielonych w nim pomieszczeń na cele prywatne. Prywatnego charakteru tego rodzaju zakupów przeznaczonych na zaspokojenie własnych potrzeb mieszkaniowych nie zmienia również korzystanie z lokalu i znajdujących się w nim rzeczy, w tym dla celów działalności gospodarczej. Zdaniem organu podatkowego jedynie w przypadku, gdy posiadany przez podatnika lokal jako całość lub wyodrębnione w tym lokalu pomieszczenia (części) służą tylko i wyłącznie dla celów prowadzonej działalności gospodarczej i jednocześnie nie służą celom osobistym, nie ma przeszkód do odliczenia podatku naliczonego od zakupów związanych z jego wyposażeniem, remontem czy utrzymaniem.

Odliczenie VAT przy nabyciu mediów

Nie w każdej jednak sytuacji podatnik musi posługiwać się tak wyliczoną proporcją. Wysokość podatku do odliczenia może bowiem ustalić m.in. na podstawie odczytu liczników czy billingów telefonicznych.

W przypadku energii elektrycznej najrozsądniejszym rozwiązaniem byłoby zainstalowanie podliczników. Jednak nie zawsze jest to możliwe. Wówczas należy zastosować metodę szacunkową, która umożliwi podział zużycia energii i w konsekwencji ustalenie części podatku VAT podlegającej odliczeniu. Zwrócić uwagę należy, że nie zawsze zastosowanie w tym przypadku współczynnika metrażowego, o którym była mowa wcześniej, jest właściwe. Podatnik może bowiem w swojej działalności zużywać o wiele więcej prądu, niż wynikałoby to z wyliczenia przy użyciu tego współczynnika. W takiej sytuacji podatnik powinien ustalić taką proporcję, która najbardziej precyzyjnie określi rzeczywiste zużycie prądu na cele związane z działalnością gospodarczą.

Ponadto trzeba pamiętać, że nabycie mediów uprawnia do odliczenia VAT, co do zasady, w okresie, w którym po stronie dostawcy powstał obowiązek podatkowy. Przy sprzedaży mediów obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury (jeżeli faktura ta zostanie wystawiona terminowo). W konsekwencji nabywca może dokonać odliczenia VAT w rozliczeniu za okres, w którym tę fakturę otrzymał lub w jednym z dwóch następnych okresów rozliczeniowych.

Internet i telefon

Gdy podatnik do prowadzenia swojej działalności używa telefonu komórkowego, to ma prawo do odliczenia VAT z faktury dokumentującej nabycie tych usług.

Może pojawić się problem w jaki sposób odliczyć VAT z faktury za telefon stacjonarny znajdujący się w domu (który wykorzystywany jest także przez pozostałych domowników) oraz za internet. W przypadku telefonu stacjonarnego odliczania VAT można dokonać po analizie billingu. Natomiast jeśli chodzi o internet, to podatnik także musi ustalić proporcję, która wskaże stopień wykorzystania internetu do działalności gospodarczej.

Remont lokalu

Prowadzenie działalności w mieszkaniu czy domu nie pozbawia podatnika prawa do odliczenia VAT w przypadku remontu tej części mieszkania, w której prowadzona jest działalność. Przy czym zakup materiałów i usług na cele remontu musi dotyczyć wyłącznie tej części lokalu mieszkalnego, w którym prowadzona jest działalność. Tak uznał Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z dnia 16 września 2016 r., nr IBPP2/4512-448/16-2/BW. Organ interpretacyjny uznał, że podatnikowi będzie przysługiwało prawo do odliczenia podatku VAT od wydatków związanych z remontem pomieszczenia przeznaczonego na prowadzenie działalności gospodarczej. Przemawia za tym fakt, że nabywane przez podatnika materiały oraz robocizna będą udokumentowane fakturami wystawionymi na firmę oraz w całości związane będą ze sprzedażą opodatkowaną VAT.

Dane na fakturze

Faktura dokumentująca sprzedaż towarów czy usług powinna zawierać m.in. imiona i nazwiska lub nazwy podatnika i nabywcy towarów i usług oraz ich adresy. Na fakturze musi być także podany NIP podatnika (nabywcy). Przy prowadzeniu działalności gospodarczej w mieszkaniu czy w domu faktura może często nie zawierać NIP nabywcy. W takim przypadku podatnik powinien zwrócić się do sprzedawcy o wystawienie faktury korygującej z zamieszczonym jego NIP-em.

Przy czym faktura, na której, obok danych podatnika, zamieszczone są dane małżonka, nie pozbawia go prawa do odliczenia wykazanego na niej podatku VAT. Odliczenie jest możliwe pod warunkiem, że zakup miał związek z wykonywanymi przez podatnika czynnościami opodatkowanymi.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 11.03.2004 r. o VAT (Dz. U. z 2017 r. poz. 1221)

autor: Aleksandra Węgielska
Gazeta Podatkowa nr 79 (1433) z dnia 2017-10-02

GOFIN podpowiada