Kogo i jak chronią interpretacje podatkowe?

Sposób na wątpliwości

Przepisy podatkowe nie zawsze są jasne i zrozumiałe. Można jednak zwrócić się do fiskusa o wskazanie, jak w konkretnym przypadku należy je stosować. Wynika to z art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej. Wystarczy zwrócić się do jednej z czterech izby skarbowych z wnioskiem o wydanie indywidualnej interpretacji. Opisuje się w nim sytuację stwarzającą problemy prawnopodatkowe, przedstawia własne stanowisko w tej sprawie oraz zadaje pytanie, na które chce się uzyskać odpowiedź. Każdy zainteresowany ma prawo wystąpić o interpretację przepisów podatkowych w swojej sprawie: podatnik, płatnik, osoba odpowiadająca za długi podatkowe podatnika, osoba dopiero planująca założenie firmy itp.

Plusem takich wyjaśnień jest to, że zastosowanie się do nich nie może zaszkodzić. Zyskuje się ochronę przed negatywnymi skutkami zmiany interpretacji, uchylenia jej przez sąd administracyjny oraz nieuwzględnienia w rozstrzygnięciu sprawy podatkowej. Nie w każdym jednak przypadku zakres tej ochrony jest taki sam. Wszystko zależy od tego, kiedy miała miejsce sytuacja opisana w interpretacji - przed, czy po jej wydaniu. Wynika to z faktu, że interpretacje mogą dotyczyć stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Stan faktyczny należy rozumieć jako sytuację już zaistniałą. Zdarzenie przyszłe to sytuacja hipotetyczna, planowana.

Zróżnicowana ochrona

W przypadku gdy skutki podatkowe związane ze zdarzeniem przedstawionym w interpretacji miały miejsce przed jej doręczeniem, adresat nie jest zwolniony z obowiązku zapłaty podatku. Wynika to z art. 14l Ordynacji podatkowej. Można być natomiast pewnym, że uniknie się odpowiedzialności karnej skarbowej. Nie jest bowiem wszczynane postępowanie w sprawie popełnienia przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego, a rozpoczęte podlega umorzeniu. Nie trzeba ponadto płacić odsetek za zwłokę.

Na większą ochronę można liczyć w przypadku, gdy skutki podatkowe związane ze zdarzeniem, któremu odpowiada stan faktyczny będący przedmiotem interpretacji podatkowej, wystąpiły po jej doręczeniu. W zakresie związanym z zastosowaniem się do takich wyjaśnień nie może być wszczęte postępowanie karne skarbowe, a rozpoczęte podlega umorzeniu. Nie są naliczane odsetki za zwłokę. Nie trzeba również płacić podatku, gdy nie został on uregulowany w wyniku zastosowania się do interpretacji, która uległa zmianie lub nie została uwzględniona w rozstrzygnięciu sprawy podatkowej. Wynika to z art. 14m Ordynacji podatkowej.

W przypadku rocznego rozliczenia podatków zwolnienie z obowiązku zapłaty podatku obejmie okres do końca roku podatkowego, w którym wnioskodawcy została doręczona zmieniona interpretacja albo organowi podatkowemu doręczono odpis orzeczenia sądu administracyjnego uchylającego interpretację ze stwierdzeniem jego prawomocności. W przypadku kwartalnego rozliczenia podatków jest to okres do końca kwartału, w którym adresat otrzymał zmienioną interpretację bądź organowi podatkowemu doręczono odpis orzeczenia sądu administracyjnego uchylającego interpretację, oraz kwartał następny. W sytuacji miesięcznego rozliczenia podatków - okres do końca miesiąca, w którym miało miejsce doręczenie jednego z tych pism, oraz miesiąc następny.

Organ podatkowy ma obowiązek poinformować adresata o dacie doręczenia odpisu orzeczenia sądowego. Musi również podać, kiedy kończy się okres zwolnienia z obowiązku płacenia podatku wynikającego z uchylonej przez sąd interpretacji. Informacje te przekazywane są w formie pisemnej.

Tylko dla wnioskodawców

Nie wolno zapominać, że interpretacje wydawane przez izby skarbowe dotyczą konkretnego zdarzenia i mają charakter jednostkowy.

Na ochronę przed negatywnymi skutkami zastosowania się do uzyskanych wyjaśnień można liczyć tylko w zakresie sytuacji przedstawionej we wniosku. Jeżeli w trakcie kontroli lub postępowania podatkowego okaże się, że odbiega ona od rzeczywistości, interpretacja nie stanowi żadnego zabezpieczenia.

Interpretacja daje ponadto gwarancję "nieszkodzenia" tylko temu, kto zwrócił się o jej wydanie. Może być ona oczywiście dla innych wskazówką przydatną w rozwiązaniu problemu dotyczącego stosowania przepisów podatkowych. W żaden sposób nie chroni jednak tych, którzy zastosowali się do niej, a nie byli jej adresatami. Nie ma znaczenia, że ich sytuacja jest taka sama jak zdarzenie opisane w interpretacji.

Tylko w dwóch przypadkach można zyskać ochronę przed negatywnymi skutkami postąpienia zgodnie z wyjaśnieniami izb skarbowych, o wydanie których się nie wnioskowało. Jest o nich mowa w art. 14n Ordynacji podatkowej. Spółce nie może zaszkodzić zastosowanie się do interpretacji wydanej przed jej powstaniem na wniosek osób planujących jej utworzenie. Chodzi o wyjaśnienia dotyczące jej działalności. Tak samo jest w przypadku oddziału lub przedstawicielstwa. Przedsiębiorca je tworzący ma prawo przed ich powstaniem złożyć wniosek o wyjaśnienie wątpliwości prawnopodatkowych związanych z ich działalnością. Oddziały i przedstawicielstwa mogą stosować takie wydane przed ich powstaniem interpretacje. W tym zakresie spółki, oddziały i przedstawicielstwa zyskują taką ochronę przed negatywnymi skutkami postąpienia zgodnie ze wskazaniami fiskusa, jakby same o nie wystąpiły.

Podstawa prawna: ustawa z dnia 29.08.1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. nr 8, poz. 60 ze zm.).

Małgorzata Żujewska
Gazeta Podatkowa Nr 613 z dnia 2009-11-23

GOFIN podpowiada