Nowe zasady opodatkowania zbycia nieruchomości
Nowelizacja ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, prawnych oraz Ordynacji podatkowej wprowadziła nowe zasady opodatkowania sprzedaży i innych form zbycia nieruchomości. Do końca 2018 r. zbywcy byli obciążeni podatkiem za odpłatne pozbycie się nieruchomości przed upływem 5 lat od jej zakupu. Jak wygląda ich sytuacja po 1 stycznia 2019 r.?
Stawka podatku od zbycia nieruchomości przed upływem 5 lat od jego nabycia nie zmieniła się i wciąż wynosi 19 proc. Zmianie uległ natomiast okres trwania tzw. ulgi mieszkaniowej, która dawała zbywcom możliwość uniknięcia obowiązku zapłaty podatku pod jednym warunkiem. W okresie 2 lat liczonych od końca roku kalendarzowego, w którym doszło do zbycia, musieli przeznaczyć uzyskane z tego tytułu środki na własne cele mieszkaniowe. W przeciwnym razie byli zobowiązani do dokonania korekty swoich zeznań podatkowych oraz zapłaty zaległego podatku wraz z odsetkami.
Od 1 stycznia 2019 r. okres trwania ulgi mieszkaniowej nieznacznie się wydłużył - z 2 do 3 lat liczonych od końca roku kalendarzowego, w którym doszło do zbycia. Zbywcy zyskują więc dodatkowy rok na znalezienie sposobu wykorzystania uzyskanych środków ze sprzedaży lub zbycia nieruchomości na własne cele mieszkaniowe i uniknięcia w ten sposób konieczności zapłaty podatku powiększonego o wartość odsetek.
Podatnik może zwolnić się od zapłaty podatku, gdy przeznaczy środki uzyskane ze zbycia nieruchomości na własne cele mieszkaniowe, których katalog ustawodawca sformułował w art. 21 ust. 25-30 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Katalog ma charakter zamknięty, co oznacza, że tylko wymienione w nim przypadki można uznać za własne cele mieszkaniowe.
Do końca 2018 r. wydatki te obejmowały m.in.:
- nabycie budynku, lokalu mieszkalnego, gruntu lub prawa użytkowania wieczystego albo części lub udziału w tych obiektach lub prawa,
- nabycie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub udziału w tym prawie,
- spłatę kredytu lub pożyczki albo odsetek od nich, jeśli były zaciągnięte przed uzyskaniem dochodu z odpłatnego zbycia na cele związane z nabyciem, adaptacją lub remontem budynków lub lokali mieszkaniowych albo ich części.
W 2019 r. katalog ten rozszerzył się o wydatki poniesione na budowę, rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub remont, a także adaptację własnego budynku, jego części albo własnego lokalu mieszkalnego.
Katalog wydatków pomija wszelkie obiekty oraz prawa do budynków, które nie mają celu mieszkaniowego. Wyjątkiem jest tylko adaptacja budynków lub lokali rekreacyjnych na mieszkalne. Ponadto cele mieszkaniowe muszą charakteryzować się osobistym związkiem ze zbywcą, co oznacza, że wydatki np. na nabycie mieszkania pod wynajem nie będą uznane za poniesione na własne cele mieszkaniowe.
Wszelkie wydatki na cele mieszkaniowe powinny zostać udokumentowane umową, fakturą albo dokumentem administracyjnym, który potwierdza ich poniesienie.
Nowe przepisy przyniosły zmianę w terminie naliczania 5-letniego okresu istnienia obowiązku zapłaty podatku od sprzedaży nieruchomości. Do końca ubiegłego roku termin ten naliczano od momentu śmierci spadkodawcy, który przekazał nieruchomość spadkobiercy. Natomiast z początkiem nowego roku termin ten nalicza się już od momentu kupna nieruchomości przez spadkodawcę.
Tym samym podatnicy zyskali szansę na całkowite uniknięcie obowiązku zapłaty podatku, jeśli zechcą sprzedać odziedziczoną nieruchomość, którą spadkodawca nabył na więcej niż 5 lat przed swoją śmiercią. Ponadto, jeśli spadkodawca był właścicielem nieruchomości przez krótszy okres przed śmiercią, jego długość również wlicza się do ogólnego rachunku. Przykładowo, jeśli umarł 2 lata po zakupie nieruchomości, spadkobierca powinien odczekać jedynie 3 lata od nabycia, aby uniknąć obowiązku płacenia podatku.
Spadkobierca może także włączyć w koszty uzyskania przychodu nakłady, jakie poczynił spadkodawca na nieruchomość będącą przedmiotem dziedziczenia, takie jak koszty wybudowania lub jej nabycia. Do kosztów można także doliczyć ciężary z nią związane, w tym długi.
Analogiczne zasady liczenia terminu istnienia obowiązku podatkowego w przypadku zbycia nieruchomości dotyczą rozwiedzionych małżonków. W ich sytuacji ważny jest również termin nabycia albo wybudowania budynku lub lokalu mieszkalnego. Jeśli po rozwodzie powstanie potrzeba pozbycia się nieruchomości, termin istnienia obowiązku liczy się od końca roku kalendarzowego, w którym doszło do nabycia lub oddania budynku do użytku, a nie od momentu podziału wspólnej masy majątkowej.
Znowelizowane przepisy ustaw o podatku dochodowym oraz Ordynacji podatkowej weszły w życie z dniem 1 stycznia 2019 r. Nie oznacza to jednak, że objęły wszystkie przypadki zbycia nieruchomości. Korzystne zmiany odczują tylko Ci podatnicy, którzy dokonali zbycia po tej dacie. Przy czym bez znaczenia pozostaje to, czy nieruchomość została nabyta lub odziedziczona jeszcze za rządów starych reguł.
Zmiany w opodatkowaniu zbycia nieruchomości wpływają pozytywnie na sytuację podatników, którzy nabywają nieruchomość w drodze dziedziczenia. Jednak zmiana w uldze mieszkaniowej, która dotyczy innych form nabycia, nie poprawia istotnie ich położenia.
radca prawny Robert Nogacki
Kancelaria Prawna Skarbiec specjalizuje się w ochronie majątku, doradztwie strategicznym dla przedsiębiorców oraz zarządzaniu sytuacjami kryzysowymi
