Nowości w e-kontaktach z fiskusem

Podatnicy wykorzystują internet przede wszystkim do składania w formie elektronicznej deklaracji, zeznań, zgłoszeń i informacji. Większość przesyłanych dokumentów musi być opatrzonych bezpiecznym podpisem elektronicznym weryfikowanym przy pomocy ważnego kwalifikowanego certyfikatu.

Systematycznie powiększa się jednak lista rozliczeń, których autoryzacja polega na podaniu kilku danych podatnika. W ten sposób można przesłać np. VAT-7, PIT-36, PIT-37, PCC-3. Obecnie opcja ta zarezerwowana jest dla osób fizycznych. Dokumenty składane przez osoby prawne i jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej muszą być opatrzone przez uprawnioną osobę bezpiecznym e-podpisem.

Deklaracje podatkowe można przesyłać bezpośrednio ze strony internetowej www.e-deklaracje.gov.pl. Dopuszczalne jest także korzystanie z programów komercyjnych. Obsługę rozliczeń składanych bez bezpiecznego e-podpisu można wspomóc bezpłatną aplikacją e-Deklaracje Desktop.

O rosnącej popularności tej formy składania deklaracji podatkowych świadczą statystyki. W 2008 r. przesłano przez internet niespełna 104 tys. dokumentów, w 2013 r. - ponad 17 mln.

Fiskus będzie oferował również inne rozwiązania w zakresie e-administracji. Elektroniczne kontakty staną się łatwiejsze dzięki nowelizacji ustawy o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne, przy okazji której wprowadzono zmiany w procedurze podatkowej. Większość nowych przepisów wchodzi w życie 11 maja 2014 r. Na ich zastosowanie w praktyce trzeba jednak poczekać.

Podstawową zmianą jest zrównanie korespondencji elektronicznej z papierową. Podatnicy będą mogli przesyłać podania (żądania, wyjaśnienia, odwołania, zażalenia, ponaglenia, wnioski) przez internet. Nie chodzi jednak o e-maile. Dokumenty będzie można wnosić przez elektroniczną skrzynkę podawczą organu podatkowego lub - w dalszej przyszłości - także za pośrednictwem portalu podatkowego, opatrując je kwalifikowanym e-podpisem lub profilem zaufanym ePUAP.

Obecnie organy podatkowe posiadają e-skrzynki, ale nie ma gwarancji, że uda się w ten sposób wnieść każde pismo podpisane cyfrowo. Nałożono więc na podmioty realizujące zadania publiczne obowiązek posługiwania się skrzynkami podawczymi o jednolitym standardzie. Na wprowadzenie zmian mają jeszcze 3 miesiące. Odpowiednie skrzynki mają działać od 11 sierpnia 2014 r. Organy podatkowe będą musiały ponadto w tym czasie przygotować elektroniczne wzory pism i formularze niezbędne do załatwienia poszczególnych spraw. Druki będą udostępniane na ePUAP (ewentualnie w innym systemie teleinformatycznym).

Drogą elektroniczną będzie można ponadto odbierać dokumenty urzędowe, np. wezwania, decyzje, postanowienia, zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli podatkowej. Wystarczy, że podatnik zainicjuje korespondencję w tej formie, np. złoży wniosek, aby organ podatkowy był zobligowany przesyłać mu pisma przez internet. Taki sam skutek odniesie wystąpienie o kierowanie dokumentów na adres e-mail lub wyrażenie zgody na stosowanie takiego rozwiązania. Podatnik, wskazując adres do e-korespondencji, ponosi ryzyko zarządzania nim, np. konsekwencje braku dostępu do skrzynki z powodu niezapamiętania hasła. Podatnik w każdej chwili będzie miał prawo zrezygnować z odbierania dokumentów drogą elektroniczną i powrócić do tradycyjnych metod.

Na skrzynkę mailową nie otrzyma się samego pisma. Zostanie na nią przesłane jedynie zawiadomienie zawierające informację z adresem elektronicznym, z którego można pobrać dokument (wraz z niezbędnymi pouczeniami). Dostęp do pisma otrzyma się po wejściu na podany adres i podpisaniu urzędowego poświadczenia odbioru. Dniem doręczenia będzie data potwierdzenia odbioru dokumentu.

Wprowadzono jednocześnie warunki, jakie muszą być spełnione, aby przyjąć fikcję e-doręczenia. Jeżeli podatnik nie odbierze pisma w ciągu 7 dni od dnia wysłania zawiadomienia, dostanie drugiego e-maila. Dokument nieprzyjęty w ciągu 14 dni od dnia przesłania pierwszego zawiadomienia uważa się za doręczony. Organ podatkowy, mimo uznania nieodebranego pisma za doręczone, pozostawi je w systemie teleinformatycznym jeszcze przez co najmniej 3 miesiące. Adresat będzie mógł zapoznać się z jego treścią. Uzyska również informację o dniu uznania pisma za doręczone oraz datach wysłania e-awiz.

Należy jednak zaznaczyć, że z nowych rozwiązań nie będzie można korzystać w przypadku tych postępowań prowadzonych na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej, które zostały wszczęte i nie zakończą się do 11 maja 2014 r. Stosować się będzie do nich dotychczasowe regulacje. Stanowi tak art. 10 ust. 1 ustawy nowelizującej ustawę o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne.

Dłużej, bo do 1 stycznia 2016 r., trzeba poczekać na możliwość otrzymania przez internet zaświadczeń, np. o braku zaległości podatkowych. Udostępnienie tej usługi wymaga uprzedniego wdrożenia odpowiedniego systemu kontroli elektronicznego obiegu dokumentów.

E-kontakty z fiskusem zyskają nowy wymiar dzięki portalowi podatkowemu. Każdy podatnik ma mieć na nim swoje konto. Znajdą się tam takie jego dane, jak: rodzaje składanych deklaracji, wnoszone podania, terminy wpłat podatków itp. Każdy będzie mógł przez internet poznać stan rozliczeń lub sprawdzić status prowadzonych spraw. Portal podatkowy będzie również służył do wnoszenia podań, składania deklaracji oraz doręczania pism w formie elektronicznej. Podatnicy, aby móc korzystać z tego narzędzia, będą musieli dysponować bezpiecznym e-podpisem albo profilem zaufanym ePUAP.

Minister Finansów zapowiada, że portal podatkowy ruszy 1 lipca 2014 r. Usługi będą na nim udostępniane stopniowo. Na początku przez portal podatkowy ma odbywać się obsługa notariuszy jako płatników podatku od czynności cywilnoprawnych (PCC-2) i podatku od spadku i darowizn (SD-2). To nie tylko ułatwi proces składania deklaracji związanych z tymi daninami, ale również usprawni przekazywanie gminom kwot pobieranych z ich tytułu przez urzędy skarbowe.

W dalszej kolejności - w marcu 2015 r. - zostanie udostępniona usługa tzw. pre-filled tax return. Na kontach niektórych podatników znajdą się wstępne zeznania o wysokości dochodu uzyskanego w 2014 r. Będzie można je wysłać w takim kształcie albo wprowadzić uzupełnienia i modyfikacje, np. związane z ulgami podatkowymi. Wstępne rozliczenia zostaną przygotowane przede wszystkim na podstawie informacji o dochodach i zaliczkach na podatek dochodowy przekazywanych do urzędów skarbowych przez płatników, np. zakłady pracy. Usługa ta adresowana jest głównie do osób osiągających dochody z umowy o pracę opodatkowane według skali podatkowej (składających PIT-37).

Szacuje się, że docelowo z portalu podatkowego będzie korzystało około 22 mln podmiotów.

Podatnik, aby móc korzystać z e-usług oferowanych przez organy podatkowe, musi posiadać bezpieczny podpis elektroniczny weryfikowany przy pomocy ważnego kwalifikowanego certyfikatu albo profil zaufany ePUAP.

Bezpieczny e-podpis jest produktem komercyjnym. Posługiwanie się nim wymaga zakupu specjalnego sprzętu. Potrzebne są: certyfikat kwalifikowany, karta kryptograficzna oraz czytnik kart kryptograficznych. Zestaw standardowy, z certyfikatem ważnym rok, to wydatek około 300 zł (brutto). Do tego cyklicznie dochodzą koszty odnowienia certyfikatu. Wykaz podmiotów zajmujących się sprzedażą sprzętu do posługiwania się e-podpisem można znaleźć na stronie internetowej Narodowego Centrum Certyfikacji (www.nccert.pl).

Profil zaufany jest odpowiednikiem komercyjnego e-podpisu. Służy potwierdzaniu podpisu składanego przez użytkownika pod dokumentami elektronicznymi adresowanymi do organów administracji publicznej. Profil zaufany uzyskuje się jednak bezpłatnie i stosuje bez użycia dodatkowych urządzeń.

Profil zaufany można zdobyć na dwa sposoby. Pierwsza opcja zakłada wykorzystanie bezpiecznego podpisu elektronicznego weryfikowanego przy pomocy ważnego kwalifikowanego certyfikatu. Osoba, która go posiada, zakłada konto na platformie ePUAP i wypełnia wniosek o założenie profilu zaufanego. Wniosek opatruje swoim podpisem elektronicznym.

3 lata - okres ważności profilu zaufanego ePUAP.

Drugi sposób uzyskania profilu zaufanego dostępny jest dla wszystkich obywateli. Nie wymaga użycia bezpiecznego e-podpisu. Procedurę zaczyna się - podobnie jak w pierwszym przypadku - od zarejestrowania konta na platformie ePUAP i wypełnienia wniosku o założenie profilu zaufanego. Następnie, w ciągu 14 dni od dnia przesłania wniosku, należy zgłosić się z dowodem osobistym lub paszportem do punktu potwierdzającego w celu potwierdzenia profilu zaufanego (więcej w ramce). Profil zaufany można potwierdzić w dowolnym punkcie, niezależnie od miejsca zamieszkania. Tam weryfikuje się informacje podane we wniosku z danymi z profilu użytkownika. Na koniec wniosek o potwierdzenie profilu zaufanego ePUAP jest drukowany, a wnioskodawca go podpisuje. Punkt potwierdzający, po pozytywnej weryfikacji danych, potwierdza profil zaufany.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 10.01.2014 r. o zmianie ustawy o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 183)

autor: Małgorzata Żujewska
Gazeta Podatkowa nr 37 (1078) z dnia 2014-05-08

GOFIN podpowiada