Pożyczasz pieniądze od rodziny? Tłumaczymy, co z podatkiem

Zgodnie z Kodeksem cywilnym “przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości."

Ponadto, jeżeli umowa pożyczki przekracza 1000 zł, to wówczas musi ona przyjąć formę pisemną. Co do zasady od umowy pożyczki istnieje obowiązek zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych. Jest to opłata skarbowa, która obejmuje niektóre czynności cywilnoprawne, których przedmiot nie został objęty podatkiem VAT. Obowiązek opłaty PCC powstaje natomiast z dniem dokonania owej czynności cywilnoprawnej.

Zgodnie z przepisami pożyczka od najbliższej rodziny jest zwolniona od podatku od czynności cywilnoprawnych pod pewnymi warunkami. Jako najbliższą rodzinę definiuje się osoby należące do tzw. zerowej grupy podatkowej, czyli:

• małżonka,
• dzieci, wnuki, prawnuki,
• rodziców,
• dziadków,
• rodzeństwo,
• ojczyma i macochę.

Jeżeli pożyczka od rodziny nie przekracza kwoty 36 120 zł, to wówczas pożyczkobiorca nie ma obowiązku zapłaty PCC i jednocześnie nie musi w tym celu podejmować żadnych czynności. Ze zwolnienia oprócz osób zaliczanych do zerowej grupy podatkowej, mogą także skorzystać teściowe, zięć i synowa. Warto jednak pamiętać, że wartość pożyczki obejmuje wszystkie pożyczki otrzymane od tej samej osoby w ciągu ostatniego roku i 5 lat poprzedzających ten rok.

Jeżeli zaś pożyczka w zerowej grupie podatkowej przekracza 36 120 zł, to wtedy pożyczkobiorca może skorzystać ze zwolnienia od podatku PCC po warunkiem, że:

• złoży deklarację PCC-3 w terminie 14 dni od daty zawarcia umowy, chyba że umowa została zawarta w formie aktu notarialnego (wtedy obowiązek złożenia deklaracji pozostaje po stronie notariusza),
• udokumentuje otrzymanie pieniędzy, np. dowodem przekazania pieniędzy na rachunek płatniczy, na inny rachunek w banku, na spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową lub przekazem pocztowym.

Deklarację PCC-3 można złożyć elektronicznie przez e-Deklaracje, osobiście do urzędu skarbowego właściwego ze względu na miejsce zamieszkania pożyczkobiorcy lub drogą pocztową.

Obowiązek zapłaty podatku od pożyczki w rodzinie będzie natomiast dotyczył najbliższej rodziny należącej do drugiej grupy podatkowej oraz zięcia, synowej i teściów (jeżeli pożyczka przekracza kwotę wolną). PCC trzeba będzie również zapłacić, jeśli pożyczka została udzielona w grupie osób niespokrewnionych. Wysokość podatku od czynności cywilnoprawnych od pożyczki w rodzinie wynosi natomiast 0,5 proc.

Jeżeli pożyczkobiorca nie złoży deklaracji PCC-3 w terminie 14 dni, to wtedy nie będzie miał on możliwości skorzystać ze zwolnienia podatkowego. A w sytuacji, gdy pożyczkobiorca nie opłaci podatku od pożyczki i sprawa ta wyjdzie na jaw w przypadku, np. kontroli skarbowej, to wtedy urząd skarbowy może obarczyć go karną stawką podatku w wysokości 20 proc.

WB