Rozliczanie strat z działalności gospodarczej
Strata firmowa za dany rok podatkowy to w podatku dochodowym od osób fizycznych nadwyżka poniesionych w tym okresie kosztów uzyskania przychodów nad przychodami osiągniętymi z tego źródła. W ustawowo określonych okolicznościach można ją zrekompensować z dochodami (przychodami) w następnych latach podatkowych.
O wysokość straty poniesionej w roku podatkowym można obniżyć dochód, ale wyłącznie uzyskany z tego samego źródła przychodów. Obniżenia tego można dokonać w najbliższych kolejno po sobie następujących pięciu latach podatkowych, jednak jego wysokość w którymkolwiek z tych lat nie może przekroczyć 50% kwoty tej straty (przykład 1 i 2). Stanowi tak art. 9 ust. 3 ustawy o pdof.
Przyjęty przez ustawodawcę pięcioletni okres na rozliczenie straty to czas maksymalny, po upływie którego nieodliczona część straty "przepada". Nie jest to jednak równoznaczne z obowiązkiem podatnika rozliczania straty przez cały ten okres. Nic nie stoi na przeszkodzie, aby dokonać tego w krótszym czasie, jednak nie w całości w jednym roku. Przyjęcie maksymalnej wysokości odliczenia oznacza, że przy wystarczająco wysokim dochodzie do rozliczenia straty może dojść w ciągu dwóch lat.
W ustawie o pdof możliwość rozliczania straty z działalności gospodarczej nie została uzależniona od formy opodatkowania dochodów z tego źródła. Oznacza to, że przykładowo strata z działalności opodatkowanej na zasadach ogólnych według skali podatkowej nie musi być rozliczona z dochodami opodatkowanymi na tych samych zasadach i w ten sam sposób. Zmiana formy opodatkowania, jak również sposobu opodatkowania, z jakiego podatnik korzysta w prowadzeniu działalności gospodarczej, generalnie nie wyklucza zatem możliwości rozliczania straty z tego źródła przychodów, powstałej w roku poprzednim. Najistotniejsze w tej kwestii jest bowiem, aby w obu latach podatkowych (tj. zarówno w roku poniesienia straty, jak i w roku osiągnięcia dochodu) podatnik uzyskiwał przychody z tego samego źródła przychodów.
Wobec powyższego, gdy podatnik zmieni sposób opodatkowania ze skali podatkowej na podatek liniowy, lub odwrotnie, nie wpłynie to na rozliczanie straty. Analogicznie będzie w przypadku przejścia z zasad ogólnych (skala lub podatek liniowy) na opodatkowanie ryczałtem ewidencjonowanym. Jedynie podatnik, który zmienił formę opodatkowania z zasad ogólnych (skala podatkowa, podatek liniowy) lub ryczałtu ewidencjonowanego na kartę podatkową, nie będzie miał możliwości rozliczenia straty (przykład 3).
Żaden z przepisów ustawy o pdof nie zabrania rozliczenia strat z lat poprzednich w trakcie roku podatkowego - warunkiem jej uwzględnienia w rachunku podatkowym nie jest złożenie rocznego zeznania podatkowego. W konsekwencji przykładowo stratę za 2015 r. przedsiębiorca opodatkowany na zasadach ogólnych może odliczyć od firmowego dochodu, a ryczałtowiec od przychodu uzyskanego w trakcie 2016 roku już na etapie ustalania zaliczek na podatek dochodowy. Przedsiębiorcom możliwość taką dają przepisy:
- art. 26 ust. 1 w związku z art. 44 ust. 3 pkt 2 ustawy o pdof - opłacającym podatek dochodowy według skali podatkowej,
- art. 30c ust. 2 ustawy o pdof - opodatkowanym 19% podatkiem liniowym,
- art. 11 ust. 1 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym - opodatkowanym tzw. ryczałtem ewidencjonowanym.
|
Przykład 1 Pani Elżbieta uzyskuje przychody z działalności gospodarczej opodatkowane według skali podatkowej. Ponadto od stycznia 2016 r. jest zatrudniona na podstawie umowy o pracę. Rok 2015 pani Elżbieta zakończyła stratą z działalności gospodarczej w kwocie 12.310 zł. Załóżmy, że rok 2016 również przyniesie jej stratę z działalności w kwocie 5.430 zł, ale jej dochody ze stosunku pracy za 2016 r. wyniosą 76.500 zł. W tej sytuacji strat firmowych z obu lat nie może rozliczyć z dochodami ze stosunku pracy, gdyż straty te i dochód wygenerowane zostały w dwóch różnych źródłach przychodu.
Pan Andrzej korzystający z opodatkowania na zasadach ogólnych według skali podatkowej w zeznaniu PIT-36 za rok 2015 wykazał stratę z działalności gospodarczej w wysokości 98.000 zł. Załóżmy, że w zeznaniu PIT-36 za 2016 r. wykaże z tego samego źródła dochód. Przypadek I - dochód za 2016 r. wyniesie 43.000 zł. W tej sytuacji, chociaż 1/2 straty za 2015 r. to 49.000 zł, podatnik w PIT-36 za 2016 r. odliczy z tego tytułu tylko 43.000 zł z uwagi na niewystarczającą kwotę dochodu. Przypadek II - dochód za 2016 r. wyniesie 63.000 zł. W takim przypadku w PIT-36 za 2016 r. podatnik odliczy od dochodu całe przysługujące mu 49.000 zł.
Pan Bogdan w 2015 r. prowadził działalność opodatkowaną 19% podatkiem liniowym. Działalność zakończył stratą. Na 2016 r. jako formę opodatkowania wybrał ryczałt ewidencjonowany. W zeznaniu PIT-28 za 2016 r. od przychodów opodatkowanych ryczałtem będzie miał prawo odliczyć 50% straty z 2015 r. Pan Marek również prowadził w 2015 r. działalność opodatkowaną 19% podatkiem liniowym. On także zakończył ją stratą. Natomiast na 2016 r. jako formę opodatkowania wybrał kartę podatkową. Z tego powodu w 2016 r. nie może rozliczyć straty za 2015 r. Jeżeli jednak na lata następne wybierze inną niż karta formę opodatkowania, to osiągając dochody będzie mógł rozliczyć stratę do końca 2020 r. |
Podstawa prawna
Ustawa z dnia 26.07.1991 r. o pdof (Dz. U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.)
Ustawa z dnia 20.11.1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym... (Dz. U. z 1998 r. nr 144, poz. 930 ze zm.)
autor: Agata Cieśla
Gazeta Podatkowa nr 80 (1330) z dnia 2016-10-06