Rozliczanie VAT w przypadku WNT

Kiedy wystąpi WNT?

Nabycie prawa do rozporządzania jak właściciel towarami, które w wyniku dokonanej dostawy są wysyłane lub transportowane na terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium państwa członkowskiego rozpoczęcia wysyłki lub transportu przez dokonującego dostawy, nabywcę towarów lub na ich rzecz, stanowi wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów. Określa to art. 9 ust. 1 ustawy o VAT.

Ponadto z WNT mamy do czynienia, gdy:

1) nabywcą towarów jest:

a) podatnik polskiego podatku VAT, lub podatnik podatku od wartości dodanej (podatnik unijny), a nabywane towary mają służyć działalności gospodarczej podatnika,

b) osoba prawna niebędąca podatnikiem

p>

- z zastrzeżeniem art. 10,

2) dokonujący dostawy towarów jest podatnikiem podatku VAT lub podatku od wartości dodanej.

WNT nie wystąpi natomiast gdy u podatnika unijnego, dokonującego sprzedaży, czynność ta nie jest kwalifikowana jako dostawa towarów, gdy dostawcą jest podmiot korzystający ze zwolnienia od podatku od wartości dodanej oraz gdy dostawa opodatkowana jest przez kontrahenta w systemie marży.

Obowiązek podatkowy

Obowiązek podatkowy w WNT powstaje z chwilą wystawienia faktury przez podatnika podatku od wartości dodanej, a jeżeli warunek ten nie zostanie spełniony, powstanie 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano dostawy towaru będącego przedmiotem wewnątrzwspólnotowego nabycia (art. 20 ust. 5 ustawy o VAT).

Natomiast w przypadku wewnątrzwspólnotowego nabycia nowych środków transportu powstaje on z chwilą otrzymania tych towarów, nie później jednak niż z chwilą wystawienia faktury przez podatnika podatku od wartości dodanej (art. 20 ust. 9 ustawy).

Przy czym wpłata zaliczki przed dokonaniem transakcji wewnątrzwspólnotowych nie powoduje powstania obowiązku podatkowego.

Zasady dotyczące ustalania podstawy opodatkowania WNT zostały wskazane w art. 30a ustawy o VAT, który odnosi się do art. 29a ustawy. Tak więc podstawą opodatkowania powinno być wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze, mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika. Podstawa opodatkowania nie obejmuje podatku VAT.

Faktura wystawiona przed dostawą towaru

Podstawowa zasada dotycząca powstania obowiązku podatkowego w WNT wskazana w art. 20 ust. 5 ustawy o VAT kładzie nacisk na datę wystawienia faktury przez dostawcę. W praktyce może wystąpić problem, jeśli sprzedawca wystawi fakturę jeszcze przed dokonaniem dostawy. W takiej sytuacji powstają wątpliwości, czy można przyjąć, że jest to faktura dokumentująca dostawę, czy jest to pusta faktura, która nie ma wpływu na powstanie obowiązku podatkowego. Jeśli dostawca wystawi przed dokonaniem dostawy fakturę zaliczkową, to z całą pewnością nie powstanie obowiązek podatkowy w WNT.

Zgodnie z art. 222 dyrektywy w sprawie VAT, w przypadku WDT fakturę wystawia się nie później niż 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym miało miejsce zdarzenie powodujące powstanie obowiązku podatkowego. Dyrektywa wskazuje więc jedynie ostateczny termin wystawienia faktury. Teoretycznie zatem, faktura może być wystawiona nawet miesiąc przed dokonaniem dostawy. Jeżeli więc kontrahent z UE wystawi fakturę przed dokonaniem dostawy towarów, to u polskiego podatnika VAT obowiązek podatkowy z tytułu WNT powstanie w momencie jej wystawienia.

Odliczanie VAT od WNT

VAT należny z tytułu WNT staje się generalnie VAT naliczonym podlegającym odliczeniu. Do końca 2016 r. podatnicy dokonujący WNT mieli prawo odliczyć VAT z tego tytułu m.in. pod warunkiem, że uwzględnili kwotę podatku należnego we właściwej deklaracji podatkowej.

Zasada ta obowiązuje także w 2017 r., z tym że odliczenie VAT w rozliczeniu za okres, w którym wykazywany jest VAT należny, jest możliwe, jeżeli uwzględnienie w rozliczeniu za właściwy okres kwoty VAT należnego nastąpi nie później niż w terminie 3 miesięcy od upływu miesiąca, w którym powstał obowiązek podatkowy z tytułu WNT. Natomiast, jeżeli nastąpi to w terminie późniejszym, to podatnik będzie mógł uwzględnić podatek naliczony w związku z tą transakcją w deklaracji podatkowej składanej "na bieżąco", czyli w rozliczeniu za okres rozliczeniowy, w odniesieniu do którego nie upłynął jeszcze termin do złożenia deklaracji podatkowej.

Ustawodawca więc dopuszcza warunkowo możliwość odliczania podatku naliczonego w rozliczeniu za okres, w którym powstał obowiązek podatkowy w podatku należnym. Jednocześnie, podatnicy mogą także skorzystać z przywileju odliczenia podatku VAT, również w rozliczeniu za jeden z dwóch następnych okresów rozliczeniowych (art. 86 ust. 11 ustawy).

Natomiast w sytuacji niedotrzymania 3-miesięcznego terminu na wykazanie VAT należnego od WNT w celu jego rozliczenia podatnik będzie musiał się cofnąć do właściwej deklaracji (do momentu powstania obowiązku podatkowego z tytułu WNT). Zaś VAT naliczony będzie mógł rozliczyć dopiero w bieżącej deklaracji podatkowej.

Jak wskazano w uzasadnieniu do projektu ustawy nowelizującej, wprowadzenie od 2017 r. powyższej zasady wynika z występowania nieprawidłowości w deklarowaniu przez niektóre podmioty wewnątrzwspólnotowych nabyć towarów i innych transakcji, w których, co do zasady, podatek należny równy jest podatkowi naliczonemu. Wprowadzona zmiana ma usprawnić kontrolowanie takich obszarów jak handel wewnątrzwspólnotowy, czy krajowe odwrotne obciążenie.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 11.03.2004 r. o VAT (Dz. U. z 2016 r. poz. 710 ze zm.)

autor: Aleksandra Węgielska
Gazeta Podatkowa nr 15 (1369) z dnia 2017-02-20

GOFIN podpowiada

Pobierz za darmo program PIT 2016