SLIM VAT 3: Kolejny pakiet uproszczeń w podatku od towarów i usług

SLIM VAT 3 to kolejny pakiet zmian ułatwiających i unowocześniających rozliczanie podatku VAT. Pierwsze zmiany w ramach pakietu SLIM VAT 1 weszły w życie od 1 stycznia 2021 r. wprowadzając choćby możliwość stosowania wspólnych kursów walut dla celów VAT i podatków dochodowych, korzystne zmiany w zakresie odliczenia VAT, czy prostsze rozliczanie zaliczek VAT przy eksporcie. Z kolei zmiany z pakietu SLIM VAT 2 poprawiły płynność finansową firm stosujących split payment, ułatwiły korzystanie z opcji opodatkowania nieruchomości, czy też zmniejszyły zakres danych koniecznych do uwzględnienia na fakturach. 

Trzeci pakiet SLIM VAT usuwa wiele nadmiarowych, niepotrzebnych obowiązków spoczywających na firmach. Proponowane zmiany dotyczą przede wszystkim 5 obszarów. Przedstawiamy najważniejsze założenia pakietu.

Podatnicy którzy spełniają kryteria do uznania ich za tzw. małych podatników mają prawo do stosowania kasowego, zamiast powszechnie stosowanego memoriałowego, rozliczenia podatku VAT. Obecnie możliwość stosowania metody kasowej w rozliczaniu VAT jest ograniczona. Podatnicy u których generalnie roczna wartość sprzedaży (wraz z kwotą podatku przekracza 1 200 000 euro w przeliczeniu na złotówki  nie mają możliwości jej stosowania. Przekroczenie tej kwoty powoduje również utratę prawa do składania deklaracji za okresy kwartalne.

Proponujemy zatem zwiększenie limitu wartości sprzedaży (wraz z kwotą podatku) z
1 200 000 euro do 2 000 000 euro uprawniającego do posiadania statusu małego podatnika. Metoda kasowa stanie się bardziej dostępna i więcej podatników będzie mogło składać deklaracje za okresy kwartalne. Kwota ta zostanie zrównana z prawem do rozliczenia ryczałtowego w  podatkach dochodowych. Szacujemy, że na zmianach może skorzystać ok. 40 tys. podatników VAT.

Od momentu wprowadzenia MPP konsekwentnie rozwijamy paletę możliwości uwalniania środków z rachunku VAT przedsiębiorcy, tak by split payment był jak najbardziej neutralny. W trakcie naszych rozmów z biznesem podatnicy postulowali o dalsze poszerzenie możliwości uwalniania kwot z rachunku VAT. Mimo ostatnich zmian wciąż istnieją podatki, które nie mogą być uregulowane z rachunku VAT.

Chcemy, by środki z rachunku VAT mogły być wykorzystane dodatkowo na zapłatę między innymi podatku od sprzedaży detalicznej, opłat cukrowej i "małpkowej" czy podatku od wydobycia niektórych kopalin.

Tu proponujemy przede wszystkim zmiany związane z wewnątrzwspólnotowym nabyciem towarów (WNT). W przypadku nabyć towarów od kontrahenta unijnego podatek VAT jest co do zasady neutralny (VAT należny = VAT naliczony), czyli rozliczenie WNT jest neutralne i kwoty są jedynie "informacyjnie" wykazywane w deklaracji. Utrzymanie tego korzystnego rozwiązania jest jednak uzależnione od tego, czy podatnik otrzyma fakturę dokumentującą taką transakcję w terminie trzech miesięcy od upływu miesiąca, w którym w odniesieniu do nabytych towarów powstał obowiązek podatkowy (15. dnia miesiąca następującego po nabyciu towarów). Podatnik nie ma z kolei wpływu na to kiedy jego zagraniczny kontrahent wystawi fakturę, a niestety w tego typu przypadkach zdarza się, że faktury są wystawiane przez kontrahenta unijnego ze znacznym opóźnieniem. Brak otrzymania faktury w terminie 3 miesięcy oznacza obowiązek pomniejszenia podatku naliczonego i wykonanie dodatkowej pracy.

Co więc zaproponowaliśmy? Rezygnację z wymogu posiadania faktury w przypadku WNT przy odliczaniu podatku naliczonego z tego tytułu (faktura nie będzie formalnym warunkiem odliczenia). Powyższe spowoduje, iż podatek naliczony i należny z tytułu WNT będą zawsze rozliczane dokładnie w tym samym okresie rozliczeniowym (w tej samej deklaracji), a w konsekwencji VAT od WNT będzie w pełni neutralny dla podatnika. W konsekwencji zmiana zlikwiduje konieczność monitorowania czy termin 3 miesięcy na otrzymanie faktury został przekroczony. Zmiana stanowić również będzie istotne uproszczenie dla przedsiębiorców. Bez znaczenia będzie to czy i w którym miesiącu podatnik otrzymał fakturę od unijnego kontrahenta. Obecnie jest to możliwe w 11 państwach członkowskich Unii Europejskiej, w tym w Austrii, Niemczech i Portugalii. Polska dołączając do tego grona znacznie ułatwi deklarowanie unijnych zakupów.

SLIM VAT 3 to istotne zmiany w proporcji VAT i korygowaniu proporcji. Wprowadzenie proponowanych rozwiązań oznacza odciążenie działów księgowych firm oraz zmniejszenie liczby korekt podatku naliczonego wykazywanego w deklaracji VAT.

Przykładowo  podatnik, który ustalił że wskaźnik proporcji wynosi u niego 98,5% a kwota VAT z tytułu dokonanych zakupów, która nie może zostać odliczona w skali roku wyniosła 501 zł ma teraz obowiązek stosowania odliczenia proporcjonalnego do zakupów związanych z jego działalnością opodatkowaną i zwolnioną - nie może skorzystać z prawa do odliczenia 100 % podatku VAT. To niepotrzebne ograniczenie i nakładanie na podatników niepotrzebnych obowiązków.

Chcemy poszerzyć zakres przypadków, gdzie podatnik przy wysokiej proporcji może jej nie obliczać, tylko przyjąć że odlicza cały VAT (fikcja proporcji 100 %). Po zwiększeniu kwoty obowiązującego progu do 10 000 zł podatnik będzie mógł uznać, że jego proporcja w tym przypadku wynosi 100% - odliczy zatem całość podatku VAT. Projektowana zmiana stanowi zatem dwudziestokrotne zwiększenie progu ograniczającego stosowanie zaokrąglenia proporcji do 100%.

Zgodnie z obecnym stanem prawnym podatnik jest obowiązany wystawić fakturę zaliczkową tj. dokumentującą otrzymanie przez niego całości lub części zapłaty przed dokonaniem transakcji. Jeśli podatnik w tym samym miesiącu otrzyma zaliczkę i zarazem dokona dostawy to wystawia dwie faktury, choć łączna kwota VAT z obu faktur i tak będzie wykazywana za ten sam miesiąc. Wystawianie w tym przypadku dwu lub większej ilości faktury (przy kolejnych zaliczkach w tym samym miesiącu) to zbędne obciążenie administracyjne.

Proponujemy, aby podatnicy mieli wybór, czy dokumentować otrzymane zaliczki fakturami, czy ograniczyć się do wystawienia jednej faktury rozliczeniowej obejmującej oprócz daty dokonania lub zakończenia dostawy towarów lub wykonania usługi ( o ile taka data jest określona i różni się od daty wystawienia faktury) również datę otrzymania zapłaty zaliczki, o ile taka data jest określona i różni się od daty wystawienia faktury.

Polskie przepisy prawa w zakresie podatków oraz unijne w zakresie cła przewidują funkcjonowanie instrumentów, które mają pomóc podatnikom w interpretowaniu przepisów i gwarantują tym samym bezpieczeństwo prawne. Są one jednak obsługiwane przez różne organy podatkowe oraz są one zróżnicowane pod kątem proceduralnym. Rozproszenie organów załatwiających sprawy dotyczące wiążących informacji powoduje, że przedsiębiorcy muszą ustalać, który z organów jest właściwy do wydania danej wiążącej informacji, który jest właściwy do rozpoznania odwołania i który wojewódzki sąd administracyjny będzie rozpatrywał wniesioną skargę na rozstrzygnięcia odwoławcze.

Proponujemy rozwiązanie polegające na wyznaczeniu jednego podmiotu do wydawania wszystkich wiążących informacji - Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej. Naszym celem jest ułatwienia przedsiębiorcom uzyskania wiążących informacji w jednym miejscu oraz zapewnienia jednolitości ww. wiążących informacji w skali kraju.

To jedynie wybrane zmiany SLIM VAT 3. Spośród innych ułatwień warto jeszcze zasygnalizować wdrożenie postulowanych przez rynek, korzystnych zmian dla grup VAT, czyli możliwości wygodnego przekazywania środków z rachunku VAT członka grupy na rachunek VAT jej przedstawiciela. Z kolei dla firm chcących nie tylko wygody, ale również tego, by prowadzenie biznesu było bardziej ekologiczne, ważną zmianą będzie brak obowiązku drukowania dokumentów wystawianych przy zastosowaniu kas rejestrujących online (w tym wirtualnych). Dotyczy to raportów fiskalnych i dokumentów niefiskalnych wystawianych przez podatników prowadzących ewidencję sprzedaży przy ich zastosowaniu.

Projekt jest na etapie prekonsultacji i Ministerstwo Finansów jest otwarte na sugestie i postulaty biznesu. Chcemy, aby zmiany weszły w życie jeszcze pod koniec 2022 r.