Uproszczenia w rozliczaniu VAT już od stycznia 2021 r. - projekt ustawy

• rozwiązań w zakresie uproszczenia rozliczania przez podatników VAT - tzw. pakiet SLIM VAT (Simple Local And Modern VAT);
   
• rozwiązań o charakterze doprecyzowującym i uzupełniającym w stosunku do niektórych konstrukcji prawnych w VAT;
   
• zmian w zakresie systemu zwrotu podatku podróżnym (TAX FREE).

Zgodnie z projektem, ustawa nowelizująca ma, co do zasady, wejść w życie z dniem 1 stycznia 2021 r.

W przypadku faktur korygujących in minus podatnik będzie dokonywał obniżenia podstawy opodatkowania i VAT należnego już w okresie wystawienia faktury korygującej pod warunkiem, że z posiadanej przez niego dokumentacji wynikać będzie, że uzgodnił z nabywcą towaru lub usługobiorcą warunki transakcji. W tym samym okresie nabywca będzie zobowiązany do odpowiedniej korekty podatku naliczonego, która wynikać będzie z uzgodnienia pomiędzy podatnikami. Zatem zniesiony zostanie formalny warunek uzyskania potwierdzenia otrzymania faktury korygującej przez nabywcę towarów lub usługobiorcę. Z uzasadnienia do projektu w tym zakresie wynika, iż: "(...) Wprowadzenie w proponowanym rozwiązaniu warunku uzgodnienia z nabywcą warunków transakcji oznacza, że przy wystawieniu faktury korygującej istotne są faktyczne ustalenia między kontrahentami, a nie tylko samo wystawienie faktury.

Przy założeniu odejścia od wymogu posiadania potwierdzenia odbioru faktur korygujących, zasadnicze znaczenie zyskają inne dowody dokumentujące obniżenie podstawy opodatkowania, przykładowo dokumenty handlowe, w tym aneksy do umów, korespondencja handlowa, dowody zapłaty itp., które potwierdzają, że obie strony transakcji znają i akceptują nowe zmienione warunki transakcji (...)".

Ponadto, proponuje się wprowadzenie przepisów wskazujących sposób rozliczenia faktur korygujących in plus (zwiększających podstawę opodatkowania). Rozliczenie faktur in plus - zgodnie z projektem - ma potwierdzać dotychczasową praktykę, zgodnie z którą w przypadku, gdy podstawa opodatkowania ulega zwiększeniu, korekty tej podstawy dokonuje się w rozliczeniu za okres, w którym zaistniała przyczyna zwiększenia podstawy opodatkowania.

Zgodnie z art. 41 ust. 9a ustawy o VAT, jeżeli podatnik otrzymał całość lub część zapłaty przed dokonaniem dostawy towarów, stawkę podatku 0% w eksporcie towarów stosuje się w odniesieniu do otrzymanej zapłaty, pod warunkiem że wywóz towarów nastąpi w terminie 2 miesięcy, licząc od końca miesiąca, w którym podatnik otrzymał tę zapłatę, oraz podatnik w tym terminie otrzymał dokument, o którym mowa w art. 41 ust. 6. Przepisy art. 41 ust. 7, 9 i 11 stosuje się odpowiednio.

Powyższe stosuje się również, jeżeli wywóz towarów nastąpi w terminie późniejszym niż określony w ust. 9a, pod warunkiem że jest on uzasadniony specyfiką realizacji tego rodzaju dostaw potwierdzoną warunkami dostawy, w których określono termin wywozu towarów.

W tym zakresie pakiet SLIM VAT zakłada wydłużenie terminu wywozu towarów, pozwalającego na zastosowanie 0% stawki VAT do zaliczki w eksporcie towarów z 2 do 6 miesięcy.

W art. 31a planuje się dodanie regulacji, zgodnie z którą podatnik uzyska możliwość dobrowolnego zastosowania do przeliczania faktur kursu walut analogicznego jak dla przeliczenia przychodu w podatku dochodowym. Ma to stanowić - jak wynika z uzasadnienia do projektu ustawy - uproszczenie dla podatników w tym zakresie. Zgodnie z projektem, podatnik będzie mógł do określenia podstawy opodatkowania wyrażonej w walucie obcej zastosować przeliczenie na złote zgodnie z zasadami przeliczania przychodu wynikającymi z przepisów o podatku dochodowym, obowiązującymi tego podatnika na potrzeby rozliczania dla danej transakcji (po wyborze opcji podatnik będzie obowiązany do jej stosowania przez co najmniej 12 kolejnych miesięcy, licząc od początku miesiąca, w którym ją wybrał).

W świetle obowiązujących przepisów na odliczenie podatku naliczonego podatnik ma - co do zasady - trzy miesiące. Jeżeli bowiem nie odliczy podatku VAT w rozliczeniu za okres, w którym spełnił ustawowe warunki odliczenia, może prawo to zrealizować w rozliczeniu za jeden z dwóch kolejnych okresów rozliczeniowych. Po tym czasie odliczenie możliwe jest wyłącznie w drodze korekty deklaracji.

Proponuje się przy rozliczeniach miesięcznych wydłużenie terminu do odliczenia VAT na bieżąco do czterech miesięcy (czyli o jeden miesiąc). Dla podatników rozliczających się kwartalnie rozwiązanie pozostanie bez zmian w stosunku do obowiązującego stanu prawnego.

Podatnicy będą mieli możliwość odliczenia podatku VAT z faktur za usługi noclegowe nabyte na rzecz swojego klienta biznesowego. Powyższe oznacza likwidację zakazu odliczenia dla podatników nabywających takie usługi w celu ich odsprzedaży. Przy czym jak czytamy w uzasadnieniu do projektu: "(...) Wprowadzane rozwiązanie nie dotyczy usług nabywanych przez podatników dla bezpośredniej korzyści turysty (rozliczanych obligatoryjnie w systemie VAT marża, w tym także zakup i odsprzedaż pakietów turystycznych). W tym przypadku zastosowanie znajduje wyłączenie z możliwości odliczenia na podstawie art. 119 ust. 4 VAT (...)".

Proponuje się zwiększenie limitu odnoszącego się do jednorazowych prezentów o małej wartości z 10 zł do 20 zł. Jak czytamy: "(...) Projektowane rozwiązanie (...) jest związane z zauważanymi zmianami cen artykułów promocyjnych. Proponowana zmiana umożliwi lepsze promowanie polskich towarów i usług zarówno w kraju, jak i zagranicą (...)".

Proponuje się wprowadzenie zmian w definicji rolnika ryczałtowego, definicji czasopism regionalnych lub lokalnych i w zapisach załączników nr 3 i nr 10 do ustawy o VAT. Wprowadzone zmiany mają na celu ułatwić podatnikom praktyczne stosowanie prawa przez ograniczenie wątpliwości interpretacyjnych.

Ponadto projekt przewiduje także zmianę symboli PKWiU 2008 na symbole PKWiU 2015 w załączniku nr 15 do ustawy o VAT i w zakresie wyłączeń ze zwolnienia podmiotowego z VAT określonych w art. 113 ust. 13 pkt 1 lit. f) i g) tej ustawy.

Planowane zmiany w zakresie WIS dotyczą:

• wprowadzenia 3-letniego okresu ważności WIS,
   
• wprowadzenia ograniczenia ochrony, jaką zapewnia WIS podatnikowi w przypadku, gdy WIS zostanie wykorzystana w transakcjach stanowiących nadużycie prawa,
   
• otrzymywania przez podatników WIS dla towarów klasyfikowanych w ustawie o VAT według PKWiU;
   
• wyłączenia wydania WIS, gdy zakres wniosku pokrywa się z przedmiotem toczącego się postępowania lub sprawa została rozstrzygnięta w decyzji lub postanowieniu organu podatkowego.

Proponowane m.in. w art. 108b ustawy zmiany mają dotyczyć zdarzających się przypadków dokonywania płatności w MPP na rzecz podmiotów, które nie są podatnikami VAT (taka sytuacja występuje np. przy realizacji zajęcia wierzytelności). Proponuje się wprowadzić przepis umożliwiający złożenie wniosku o uwolnienie środków również przez inne podmioty niebędące podatnikami VAT, które posiadają na rachunku VAT środki finansowe (zaproponowana zmiana objęłaby również podmioty nieposiadające siedziby działalności gospodarczej lub stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju, które nie są podatnikami VAT).

W tym zakresie czytamy: "(...) Ponieważ podmioty te posiadają rachunki rozliczeniowe prowadzone przez polskie banki, mają również automatycznie otwierany rachunek VAT. Co do zasady rachunek ten powinien być »martwy« jednakże w sytuacji celowego lub omyłkowego podzielenia należności z faktury i zastosowania mechanizmu podzielonej płatności dochodzi do sytuacji, w której na rachunek VAT wpływają środki, a podmiot ten nie ma możliwości ich uwolnienia. Proponuje się zatem aby podmioty te mogły występować z wnioskiem o uwolnienie środków z rachunku VAT.

Proponuje się aby procedura rozpatrywania wniosku złożonego przez ww. podmioty była analogiczna jak wniosków składanych przez podatników (...)".

Ponadto, w celu wyeliminowania wątpliwości co do kwoty, od której mechanizm podzielonej płatności staje się obowiązkowy, w projekcie doprecyzowano, że chodzi o faktury, w których wartość brutto przekracza kwotę 15.000 zł lub jej równowartość, w przypadkach gdy kwoty na fakturze wyrażane są w walucie obcej (zmiana w art. 108a ust. 1a ustawy o VAT).

Dodatkowo proponuje się wprowadzenie zmiany w art. 108a ust. 1d ustawy polegającej na niestosowaniu MPP nie tylko do potrąceń określonych w art. 498 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2019 r. poz. 1145 ze zm.), ale również do potrąceń pozakodeksowych. W uzasadnieniu do projektu czytamy: "(...) Dotychczas niestosowanie mechanizmu podzielonej płatności obejmuje wyłącznie wzajemne potrącenia w przypadku gdy obie wierzytelności są wymagalne i mogą być dochodzone przed sądem lub przed innym organem państwowym. Bezpośrednie odesłanie do art. 498 Kodeksu cywilnego zawężało zatem krąg potrąceń, wobec których stosowanie obowiązku mechanizmu podzielonej płatności było wyłączone.

Proponuje się odejście od odwołania w tym przepisie do Kodeksu cywilnego i wyłączenie obowiązku stosowania mechanizmu podzielonej płatności również w przypadku dokonania innych potrąceń (dopuszczalnych na gruncie zasady swobody umów i istniejącymi na rynku, np. netting) (...)".

Z uwagi na pojawiające się wątpliwości w zakresie publikacji w określonych w art. 96b ustawy sytuacjach w wykazie numerów PESEL (dotyczy podatników wykreślonych z rejestru i którym odmówiono zarejestrowania) pod kątem zgodności z przepisami dotyczącymi ochrony danych osobowych, celem uniknięcia tych wątpliwości proponuje się rezygnację z zamieszczania tych numerów w wykazie.

Proponowane w projekcie zmiany dotyczące TAX FREE (które według założeń w tym zakresie mają wejść w życie z dniem 1 stycznia 2022 r.) mają polegać na wprowadzeniu elektronicznego systemu rejestracji i obiegu dokumentów w procedurze zwrotu VAT dla podróżnych. Jak czytamy w komunikacie MF z dnia 19 sierpnia 2020 r.: "(...) Dla przedsiębiorcy będzie to oznaczało zmniejszenie liczby papierowych dokumentów, automatyzację procesów (przez wprowadzenie kas on-line), przyspieszenie i uproszczenie zwrotu podatku podróżnym (...)".

Z kolei z uzasadnienia do projektu wynika, że: "(...) Każdy sprzedawca w momencie dokonania sprzedaży w systemie TAX FREE byłby zobowiązany do wystawienia dokumentu TAX FREE w formie elektronicznej i przekazania go do systemu TAX FREE. Sprzedawca obowiązany byłby do wydania podróżnemu za jego zgodą, dokumentu TAX FREE w formie elektronicznej lub wydruku dokumentu elektronicznego TAX FREE. Organ celny potwierdzałby elektronicznie wywóz towarów w systemie TAX FRRE oraz na żądanie podróżnego na wydruku tego dokumentu. Projekt zakłada, że podstawą do dokonania zwrotu podatku VAT podróżnemu będzie elektroniczne potwierdzenie wywozu towarów poza terytorium Unii Europejskiej. (...) Zakłada się, że sprzedawcy będą mieli dostęp do elektronicznych potwierdzeń wywozu towarów, i będą mogli dokonywać zwrotu podatku po otrzymaniu elektronicznego potwierdzenia wywozu towarów poza terytorium Unii Europejskiej. Zwrot podatku VAT podróżnemu następowałby w formie wskazanej przez podróżnego w momencie zakupu towarów (...)".

W projekcie ustawy nowelizującej ustawę z dnia 29 sierpnia 1997 r - Prawo bankowe (Dz. U. z 2019 r. poz. 2357 ze zm.) zaproponowano natomiast wprowadzenie możliwości dokonywania płatności z rachunku VAT kwoty odpowiadającej kwocie podatku z tytułu importu towarów czy też należności celnych na rzecz agencji celnych.

Poradnik VAT Nr 17 z dnia 2020-09-10

Biznes INTERIA.PL na Twitterze. Dołącz do nas i czytaj informacje gospodarcze