VAT przy wykupie auta z leasingu

Od wydatków związanych z pojazdami samochodowymi wykorzystywanymi do tzw. celów mieszanych (firmowych i prywatnych) generalnie można odliczać 50 proc. kwoty VAT wynikającej z faktury. Stanowi o tym art. 86a ust. 1 ustawy o VAT. Katalog wydatków, do których należy stosować ograniczone prawo do odliczenia, zawiera art. 86a ust. 2 ustawy o VAT. Ograniczenie związane z pojazdami samochodowymi dotyczy ich używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze.

Prawo do 100 proc. odliczenia VAT przysługuje tylko w odniesieniu do wydatków związanych z pojazdami wykorzystywanymi przez podatnika wyłącznie do działalności gospodarczej.

Zdarza się, iż po zakończeniu umowy leasingu podatnicy dokonują wykupu leasingowanego samochodu, przeznaczając go na cele firmowe. Wykup samochodu z leasingu operacyjnego to odrębna czynność od samego leasingu. Ponieważ ustawodawca nie odniósł się w sposób szczególny do kwestii odliczania VAT od wydatków na wykup samochodu z leasingu operacyjnego, stosuje się tu zasady jak przy standardowym zakupie samochodu.

Zgodnie z zasadą ogólną, podatnicy mogą odliczyć VAT od nabytych towarów lub usług w takim zakresie, w jakim te towary lub usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Jeżeli zatem wykup samochodu osobowego z leasingu operacyjnego nastąpi w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, to nawet jeśli wcześniej podatnik odliczał VAT z faktur leasingowych, ma on prawo, co do zasady, odliczyć 50 proc. kwoty podatku VAT wynikającego z faktury dokumentującej wykup tego pojazdu.

Późniejsza sprzedaż tego samochodu, od którego przysługiwało ograniczone prawo do odliczenia, będzie podlegała opodatkowaniu według podstawowej stawki VAT, tj. 23 proc..

Trzeba mieć na uwadze, że sprzedając samochód osobowy wykupiony wcześniej z leasingu operacyjnego w tzw. okresie korekty, podatnik będzie uprawniony do odzyskania nieodliczonego VAT od jego wykupu. Umożliwia to art. 90b ustawy o VAT.

Zgodnie z powołanym przepisem, jeżeli podatnik w okresie 60 miesięcy, licząc od miesiąca nabycia samochodu, dokona jego sprzedaży opodatkowanej, wówczas uznaje się, że wykorzystanie tego pojazdu zostało zmienione na używanie wyłącznie do działalności gospodarczej. Jeżeli zatem podatnik sprzeda samochód w okresie korekty, to ma prawo zwiększyć kwotę podatku podlegającą odliczeniu w odpowiedniej proporcji do pozostałego okresu korekty.

Jeżeli wartość początkowa pojazdów samochodowych, ustalona zgodnie z przepisami o podatku dochodowym, nie przekracza 15.000 zł, okres korekty wynosi 12 miesięcy.

Okres korekty należy liczyć począwszy od miesiąca, w którym nastąpi wykup samochodu z leasingu. Pozostały do końca okres korekty trzeba natomiast liczyć począwszy od miesiąca, w którym dokonano sprzedaży samochodu.

Niejednokrotnie podatnik po wykupie samochodu z leasingu operacyjnego do majątku firmowego decyduje o jego wycofaniu z firmy i przekazaniu go na cele osobiste. W takiej sytuacji trzeba mieć na uwadze regulację zawartą w art. 7 ust. 2 ustawy o VAT.

Z przepisu tego wynika, że za dostawę towarów podlegającą opodatkowaniu VAT uznaje się również przekazanie nieodpłatnie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa, w szczególności:

1) przekazanie lub zużycie towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym m.in. byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy

2) wszelkie inne darowizny

- jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych.

Inaczej mówiąc, w przypadku przekazania na cele osobiste samochodu osobowego, w stosunku do którego przysługiwało nawet częściowe prawo do odliczenia VAT przy jego wykupie, podatnik przekazanie to musi opodatkować 23% stawką VAT (przykład).

Trzeba mieć na uwadze, że również przy nieodpłatnym przekazaniu samochodu na cele osobiste, które podlega opodatkowaniu VAT, zastosowanie znajdzie art. 90b ustawy o VAT.

Jeżeli podatnik nie miał prawa do odliczenia VAT, to nieodpłatne przekazanie samochodu pozostaje poza zakresem opodatkowania VAT, bez względu na cel, na który został on przekazany.

W praktyce możliwa jest sytuacja, w której po zakończeniu umowy leasingu operacyjnego podatnik wykupuje samochód nie na firmę, tylko z przeznaczeniem na cele osobiste.

W takiej sytuacji w świetle wyjaśnień organów podatkowych nabycie tego samochodu nie będzie związane z czynnościami opodatkowanymi VAT. Skutkuje to tym, że podatnik nie będzie miał prawa do odliczenia VAT z tytułu wykupu tego samochodu, a w konsekwencji jego nieodpłatne przekazanie nie będzie podlegało opodatkowaniu VAT.

Dyrektor KIS w interpretacji indywidualnej z dnia 9 kwietnia 2021 r., nr 0113-KDIPT1-3.4012.23.2021.4.MJ, stwierdził, że przekazanie przez podatnika na cele prywatne samochodu osobowego w momencie wykupu z leasingu nie będzie podlegało opodatkowaniu VAT stosownie do art. 7 ust. 2 ustawy o VAT, ponieważ z uwagi na zamierzone przekazanie na cele osobiste nie przysługuje mu prawo do odliczenia podatku naliczonego z tytułu nabycia tego samochodu.

Według organu wykup przedmiotu leasingu po zakończeniu umowy leasingu jest odrębną czynnością - dostawą towaru - niezwiązaną z samą umową leasingu, jak i wydatkami eksploatacyjnymi ponoszonymi na bieżąco. Wobec tego wykup samochodu z leasingu na cele prywatne nie powoduje konieczności dokonania korekty odliczenia VAT z faktur dokumentujących raty leasingowe i faktur za wydatki eksploatacyjne ponoszone w trakcie trwania umowy leasingu, bez względu na to, na jakie cele samochód został przeznaczony po jego wykupie.

Warto nadmienić, że jeżeli podatnik dokona wykupu samochodu z leasingu do majątku prywatnego i nie będzie wykorzystywał tego samochodu w prowadzonej działalności gospodarczej, to jego późniejsza (okazjonalna) sprzedaż nie będzie podlegała opodatkowaniu VAT, gdyż będzie ona stanowić jedynie przejaw zarządu majątkiem osobistym.

Taki pogląd znajduje potwierdzenie w interpretacji indywidualnej Dyrektora KIS z dnia 26 kwietnia 2021 r., nr 0111-KDIB3-1.4012.100.2021.4.ABU.

Przykład:  Podatnik w grudniu 2020 r. wykupił samochód osobowy z leasingu operacyjnego za kwotę netto 3.000 zł (plus VAT 690 zł). Z faktury odliczył 50 proc. podatku naliczonego, czyli 345 zł. W maju 2021 r. podatnik podjął decyzję o wycofaniu tego pojazdu z działalności gospodarczej na cele osobiste. Przekazanie auta na cele osobiste podlega opodatkowaniu 23proc. stawką VAT.

Podstawa prawna: Ustawa z dnia 11.03.2004 r. o VAT (Dz. U. z 2021 r. poz. 685 ze zm.)

autor: Małgorzata Smolnik
Gazeta Podatkowa nr 48 (1819)

BIZNES INTERIA na Facebooku i jesteś na bieżąco z najnowszymi wydarzeniami