W 2018 r. część podatników ucieknie od VAT-u

Oczywiście najważniejsi są ci, którzy składają deklaracje VAT-7 i VAT-7K: czyli zarejestrowani jako czynni podatnicy VAT. Mają oni od początku przyszłego roku nie tylko prowadzić ewidencję przy użyciu programów komputerowych, lecz również składać JPK_VAT. Problem w tym, że większość z nich to firmy jednoosobowe, byli pracownicy, którzy przeszli na tzw. samozatrudnienie. Wystawiają co miesiąc jedną fakturę albo nawet rzadziej. Istotna ich część musiała stać się pseudo przedsiębiorcami, bo w ten sposób optymalizuje się w Polsce opodatkowanie i oskładkowanie pracy. Często nie robili tego dobrowolnie: tak chciał ich faktyczny pracodawca. Co ciekawe, istotna ich część (większość?) nie osiąga w ciągu roku wartości sprzedaży na poziomie 200 tys. zł i będzie - jeśli do końca roku nie wybiorą opodatkowania - zwolniona od podatku.

Nowe obowiązki , które nałożono na nich w 2018 roku, a przede wszystkim koszty ich wykonania, skłonią wielu z nich do skorzystania ze zwolnienia. Ilu? Nie wiadomo, ale zapewne nie będą to wyjątki.

Problem ma tzw. drugie dno, bo podatnicy, którzy nie przekroczyli wartości sprzedaży w poprzednim roku zobowiązującej do opodatkowania (obecnie 200 tys. zł, poprzednio 150 tys. zł), są zwolnieni z mocy prawa - art.113 ust. 1 ustawy o VAT. Jeśli do końca poprzedniego roku nie wybrali opodatkowania (art. 113 ust. 4 ustawy o VAT), a wielu o tym po prostu zapomniało, bo są ex lege zwolnieni, mimo że wystawiają faktury z podatkiem należnym. A tu na ich kontrahentów czeka niespodzianka: te faktury nie dają prawa do odliczenia, co jednoznacznie wynika z art. 88 ust. 3a tej ustawy. Tak naprawdę, to ich kontrahenci nie mają pojęcia, czyli wystawcy faktur zrezygnowali z tego zwolnienia, choć zwłaszcza ich "pracodawcy" mogą to sprawdzić obliczając wartość ich sprzedaży netto.

Czy samozatrudnieni, którzy w tym roku nie przekroczą 200 tys. wartości sprzedaży, nie chcąc ponosić dodatkowych ciężarów ewidencyjno-informacyjnych, staną się podatnikami zwolnionymi od stycznia 2018 roku? Na to się zanosi, czego najlepszym dowodem jest ilość pytań na temat treści art. 96 i 113 tej ustawy.

Jeśli tak się stanie, to kontrowersyjny od samego początku pomysł w postaci JPK_VAT zmniejszy ilość podatników, również wypychając wielu ludzi do szarej strefy. Tak naprawdę to żaden organ nie monituje wielkości sprzedaży w podmiotach, które uchodzą za zwolnione od podatku na podstawie art. 113 tej ustawy. Nie wiadomo ile ich jest, nie podlegają obowiązkowej rejestracji, i co najważniejsze, nie składają żadnej deklaracji, z której wynikałby fakt, że nie przekroczyli w poprzednim roku owej kwoty 200 tys. zł wartości sprzedaży. Obowiązujące w tym zakresie rozwiązania prawne mają już ponad dwadzieścia lat, nie były poprawiane - wręcz odwrotnie, psuto je zwiększając limit zwolnienia najwyżej do 150 tys. zł, a ostatnio do 200 tys. zł. Po co? Przecież to zupełny nonsens. Nie należy zmniejszać, lecz odwrotnie - trzeba zwiększać ilość podatników składających deklaracje, bo są to w absolutnej większości podatnicy, którzy realnie płacą ten podatek a nie żądają zwrotów. Co prawda jednostkowo płacą niewiele, a ich ilość daje istotny efekt fiskalny. Nie ma nic bardziej demoralizującego jak faktyczne przyzwolenie na masowe lecz drobne oszustwa podatkowe i upowszechnienie świadomości, że to jest bezkarne i nikogo nie interesuje. Podmioty te często "usługowo" wystawią rachunki na to, co zrobił ktoś inny, zwłaszcza gdy podatek dochodowy rozliczają w formie karty podatkowej.

Czas na porządki w tej sferze: należy wreszcie wprowadzić obowiązek rejestracji podatników zwolnionych od podatku na podstawie art. 113 ustawy i nakazać składanie deklaracji o wielkości sprzedaży (raz na pół roku) - tak jak postulowano przed już ponad dwoma laty. Dla mikropodatników, którzy utracą prawo do zwolnienia, można wprowadzić wiele uproszczeń w tym podatku, w tym zwłaszcza jego zryczałtowaną formę - oczywiście dla tych, którzy będą chcieli. Projekty w tej sprawie powstawały już kilkukrotnie - wystarczy odszukać, odkurzyć i dostosować do obecnego stanu prawnego. Aby mikropodatnicy chcieli płacić ten podatek, nie należy ich gnębić kolejnymi bezsensownymi obowiązkami, które dają zarobek firmom informatycznym.

Witold Modzelewski