Ważne informacje dla klientów biur rachunkowych

SLIM VAT 2

Większość zmian wprowadzanych przez ustawę z 11 sierpnia 2021 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy - Prawo bankowe (tzw. SLIM VAT 2) wejdzie w życie 1 października. Chodzi m.in. o:

- wprowadzenie regulacji, która w przypadku eksportu towarów lub wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów określa wyraźnie, której dostawie należy przypisać wysyłkę lub transport;
- dostosowanie polskich regulacji o uldze na złe długi do wyroku TSUE z 15 października 2020 r., sygn. C-335/19, oraz wydłużenie terminu na skorzystanie z niej z dwóch do trzech lat od daty wystawienia faktury dokumentującej wierzytelność (licząc od końca roku, w którym faktura ta została wystawiona);
- wprowadzenie możliwości korygowania deklaracji nie tylko za okres, w którym powstało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, lecz również za jeden z trzech następnych okresów rozliczeniowych, a w przypadku podatnika rozliczającego się kwartalnie - za jeden z dwóch następnych okresów rozliczeniowych;
- wydłużenie terminu na złożenie informacji o pojazdach samochodowych wykorzystywanych wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika - informację VAT-26 będzie się składać w terminie do 25. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym podatnik poniesie pierwszy wydatek związany z tym pojazdem; przy czym informacja ma być złożona nie później niż w terminie złożenia ewidencji JPK_V7M/V7K za dany miesiąc, również w odniesieniu do podatników rozliczających się kwartalnie;
- dopuszczenie możliwości składania zgodnego oświadczenia dostawcy i nabywcy o wyborze opodatkowania nieruchomości w akcie notarialnym;
- uregulowanie kwestii uwalniania środków przeksięgowanych z zamykanego rachunku VAT na rachunek techniczny;
- wprowadzenie możliwości wydania przez naczelnika urzędu skarbowego zgody na uwolnienie środków z rachunku VAT, jeżeli posiadane przez podatnika zaległości podatkowe zostały odroczone lub rozłożone na raty.

Już z dniem następującym po dniu ogłoszenia tej nowelizacji w Dzienniku Ustaw zaczną natomiast obowiązywać zmiany dotyczące:

- rezygnacji z warunku uzależniającego dokonanie odliczenia podatku naliczonego w tym samym okresie, w którym wykazano podatek należny, od wykazania VAT należnego w terminie trzech miesięcy od upływu miesiąca, w którym powstał obowiązek podatkowy (zmiana ta ma na celu implementację wyroku TSUE z 18 marca 2021 r., sygn. C-895/19 A);
- umożliwienia podatnikowi rozliczającemu podatek z tytułu importu towarów bezpośrednio w deklaracji podatkowej dokonania jej korekty, w sytuacji gdyby w pierwotnej deklaracji nie rozliczył w prawidłowej wysokości podatku.

Wnioski o zwolnienie ze składek

Przedsiębiorcy, którzy na 30 września 2020 r. rodzaj przeważającej działalności mieli oznaczony kodem PKD 47.11.Z (Sprzedaż detaliczna prowadzona w niewyspecjalizowanych sklepach z przewagą żywności, napojów i wyrobów tytoniowych) lub 47.19.Z (Pozostała sprzedaż detaliczna prowadzona w niewyspecjalizowanych sklepach), mogą skorzystać ze zwolnienia z opłacania składek na ZUS za listopad 2020 r., grudzień 2020 r., styczeń 2021 r., luty 2021 r., marzec 2021 r.

Aby skorzystać ze zwolnienia z opłacania składek, taki przedsiębiorca musi złożyć wniosek RDZ-SK do 30 września 2021 r. oraz spełnić dodatkowe warunki:

- u przedsiębiorcy nastąpił przestój w prowadzeniu działalności z powodu COVID-19,
- przychód z działalności (w rozumieniu przepisów podatkowych), który przedsiębiorca uzyskał w listopadzie 2020 r., grudniu 2020 r., styczniu 2021 r., lutym 2021 r. lub marcu 2021 r., był niższy o co najmniej 40 proc. w porównaniu do przychodu uzyskanego we wrześniu 2019 r. lub wrześniu 2020 r.,
- przedsiębiorca ma pisemne zaświadczenie wystawione przez dyrektora jednostki systemu oświaty, że (przez co najmniej 14 dni w miesiącu, w którym wystąpił spadek przychodów) był związany umową najmu powierzchni przeznaczonej do prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej, której kod PKD podał w pierwszej części wniosku,
- przedsiębiorca złożył deklaracje rozliczeniowe za okres objęty wnioskiem do 30 kwietnia 2021 r. (chyba że był zwolniony z obowiązku ich składania).

Z kolei z opłacania składek na ZUS za lipiec, sierpień i wrzesień 2020 r. mogą być zwolnieni przedsiębiorcy, którzy świadczyli usługi na rzecz muzeów oznaczone kodem PKD 79.90.A (Działalność pilotów wycieczek i przewodników turystycznych). Aby skorzystać ze zwolnienia z opłacania składek, taki przedsiębiorca musi złożyć wniosek RDZ-M do 30 września 2021 r. oraz spełnić dodatkowe warunki:

- był zgłoszony jako płatnik składek przed 30 czerwca 2020 r.,
- przychód z przeważającej działalności w pierwszym miesiącu kalendarzowym, za który przedsiębiorca składa wniosek o zwolnienie z opłacania składek, był niższy co najmniej o 75 proc. w stosunku do przychodu, który uzyskał z tej działalności w tym samym miesiącu w 2019 r.,
- złożył dokumenty rozliczeniowe za miesiące wskazane we wniosku najpóźniej do 31 października 2021 r. (chyba że był zwolniony z obowiązku ich składania).

Wnioski RDZ-SK i RDZ-M składa się tylko elektronicznie:

- przez Platformę Usług Elektronicznych (PUE) ZUS,
- przez PUE ZUS, za pośrednictwem strony gov.pl.

Oba zwolnienia dotyczą składek na: ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Solidarnościowy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, Fundusz Emerytur Pomostowych.

30 września 2020 r. upływa termin wykorzystania przez pracowników niewykorzystanych urlopów wypoczynkowych za poprzednie lata. Warto przypomnieć stanowisko Państwowej Inspekcji Pracy z 12 marca 2020 r., w którym wskazano, że zgodnie z art. 161 kodeksu pracy pracodawca jest obowiązany udzielić pracownikowi urlopu w tym roku kalendarzowym, w którym pracownik uzyskał do niego prawo. Jeżeli z przyczyn leżących po stronie pracodawcy lub pracownika (np. przesunięcie terminu urlopu, choroba pracownika) pracownik nie wykorzysta całego urlopu do końca roku, z 1 stycznia następnego roku urlop ten stanie się urlopem zaległym. Ponadto PIP przypomniała, że art. 168 kodeksu pracy stanowi, że urlopu zaległego należy pracownikowi udzielić najpóźniej do 30 września następnego roku kalendarzowego.

W takim przypadku pracodawca nie ma obowiązku uzgadniania z pracownikiem terminu wykorzystania urlopu, lecz musi udzielić mu urlopu w terminie określonym w przywołanym wyżej przepisie. W wyroku z 24 stycznia 2005 r., sygn. akt I PK 124/05, Sąd Najwyższy stwierdził jednoznacznie, że pracodawca ma prawo wysłać pracownika na urlop zaległy nawet bez jego zgody. Aby wywiązać się z tego obowiązku, najważniejsze jest, aby pracownik rozpoczął korzystanie z tego urlopu najpóźniej 30 września.

Co ważne, nieudzielanie pracownikowi niewykorzystanego urlopu w terminie przewidzianym w art. 168 kodeksu pracy w większości przypadków stanowić będzie wykroczenie przeciwko prawom pracownika określonym w art. 282 par. 1 pkt 2 kodeksu pracy, zagrożone karą grzywny.

Stosownie do postanowień art. 6 ust. 2 ustawy z 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 746) odpis podlega przekazaniu na odrębny rachunek bankowy w terminie do 30 września danego roku, z zastrzeżeniem że w terminie do 31 maja danego roku na rachunek bankowy podlega przekazaniu kwota stanowiącą co najmniej 75 proc. równowartości ustalonego odpisu. Tak więc do końca tego miesiąca musi wpłynąć na rachunek funduszu pozostała część odpisów, o których mowa w art. 5 ust. 1-3 ustawy o ZFŚS.

Przepisy te dotyczą odpisu podstawowego dokonywanego na pracowników: zatrudnionych w normalnych warunkach, wykonujących pracę w szczególnych warunkach lub pracę o szczególnym charakterze (w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach pomostowych) oraz młodocianych. Ponadto do 30 września pracodawca musi przekazać na rachunek bankowy funduszu całość kwot, które są dobrowolne. Chodzi tu o sytuacje, gdy pracodawca zdecyduje się zwiększać:

- odpis na pracowników niepełnosprawnych lub
-fundusz na emerytów i rencistów, lub
- fundusz na każdą zatrudnioną osobę, pod warunkiem przeznaczenia całości tego zwiększenia na prowadzenie zakładowego żłobka lub klubu dziecięcego.

Podmioty, które utworzyły fundusz dobrowolnie, środki na jego działalność mogą przekazać w dowolnie ustalonym terminie.

Niektóre ostateczne terminy związane ze sprawozdawczością za 2020 r. zostały wydłużone. I tak termin dla jednostek, które sporządzają sprawozdania finansowe na dzień bilansowy 31 grudnia 2020 r., upłynął 30 czerwca 2021 r. Dlatego też przedłużono termin na ich zatwierdzenie. Mija on 30 września 2021 r. Zasada ta dotyczy podmiotów niepodlegających nadzorowi KNF, które jako rok obrotowy przyjęły rok kalendarzowy. Nie dotyczy ona jednak jednostek sektora finansów publicznych mających osobowość prawną oraz jednostek prowadzących działalność, do której odnoszą się przepisy ustaw wymienionych w art. 1 ust. 2 ustawy o nadzorze nad rynkiem finansowym.

Nieco inaczej też określono zasady wydłużenia terminu zatwierdzenia sprawozdania finansowego za 2020 r. dla spółdzielni mieszkaniowych i innych jednostek określonych w par. 3b rozporządzenia ministra finansów z 31 marca 2020 r. w sprawie określenia innych terminów wypełniania obowiązków w zakresie ewidencji oraz w zakresie sporządzenia, zatwierdzenia, udostępnienia i przekazania do właściwego rejestru, jednostki lub organu sprawo zdań lub informacji (Dz.U. z 2020 r. poz. 570; ost.zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 572). I tak termin zatwierdzenia sprawozdania dla spółdzielni mieszkaniowych przedłużono do sześciu tygodni od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii.

Natomiast dla niektórych jednostek innych niż spółdzielnie mieszkaniowe (z wyłączeniem spółek: kapitałowych; komandytowo-akcyjnych; jawnych lub komandytowych, których wszystkimi wspólnikami lub akcjonariuszami ponoszącymi nieograniczoną odpowiedzialność są spółki kapitałowe, spółki komandytowo-akcyjne lub spółki z innych państw o podobnej do tych spółek formie prawnej), w których z powodu liczby członków organów zatwierdzających i braku możliwości ich zwołania przy ograniczeniach epidemicznych oraz braku możliwości podejmowania uchwał przy wykorzystaniu środków bezpośredniego porozumiewania się na odległość nie jest możliwe zatwierdzenie sprawozdania w terminie określonym w ustawie o rachunkowości, termin przedłużono do sześciu tygodni od dnia ustania którejkolwiek ze wskazanych przesłanek.

Inwentaryzacja

Jednostki, których rokiem obrotowym jest rok kalendarzowy, mogą 1 października wystartować z inwentaryzacją. Trzeba ją bowiem rozpocząć nie wcześniej niż trzy miesiące przed końcem roku obrotowego, a zakończyć 15 stycznia następnego roku. Przeprowadzenie inwentaryzacji jest obowiązkiem kierownika jednostki, także jednostki sektora finansów publicznych. Nie można więc z niej zrezygnować, a obowiązek jej przeprowadzenia wynika z art. 26-27 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 217). Jest to najlepsze narzędzie do zweryfikowania prawdziwej ilości i jakości aktywów jednostki oraz źródeł ich finansowania. Inwentaryzacja ma na celu stwierdzenie stanu rzeczywistego aktywów i pasywów, porównanie go ze stanem ewidencyjnym oraz zidentyfikowanie i wyjaśnienie różnic. Potem następuje rozliczenie tych różnic w księgach rachunkowych, aby stan ewidencyjny odpowiadał stanowi faktycznemu.

Przekazanie sprawozdań do KRS

Przedsiębiorcy działający jako np. spółki jawne, komandytowe czy spółki z o.o. jako jednostki wpisane do KRS powinni złożyć w tym rejestrze roczne sprawozdanie finansowe z odpowiednimi dokumentami w ciągu 15 dni od dnia zatwierdzenia rocznego sprawozdania finansowego. Z racji tego, że termin na przesłanie rocznego sprawozdania finansowego do KRS ustala się na podstawie daty jego faktycznego wykonania, to ‒ jeśli sprawozdanie finansowe za 2020 r. zostanie zatwierdzone w ostatecznym (przedłużonym) terminie, tj. 30 września 2021 r. ‒ trzeba będzie je przekazać do KRS najpóźniej 15 października 2021 r.

Przypomnieć też warto, że w sytuacji gdy sprawozdanie finansowe nie zostanie zatwierdzone w obowiązującym terminie, to należy je złożyć w KRS w ciągu 15 dni po tym terminie, a także 15 dni po jego zatwierdzeniu wraz z odpowiednimi dokumentami (art. 69 ust. 2 ustawy o rachunkowości).Wydawca wyraża zgodę na udostępnianie treści ściągawki klientom biur rachunkowych.

Stan prawny na 2 września 2021 r.