Z rozprawy korzysta niewielu podatników

Od 1 stycznia 2007 r. podatnicy w postępowaniu odwoławczym przed organami podatkowymi mogą korzystać z rozprawy podatkowej. To nowe rozwiązanie było jednym ze sztandarowych pomysłów minister finansów Zyty Gilowskiej przy przeprowadzaniu ubiegłorocznej reformy podatkowej. Rozprawa miała stworzyć możliwość czynnego udziału strony w postępowaniu oraz wyjaśniać wątpliwości organu co do merytorycznej poprawności i spójności stanowiska prezentowanego przez podatnika.

Praktyka pokazuje, że podatnicy nie chcą czynnie uczestniczyć w rozprawie, a fiskus nie ma czego wyjaśniać. Przez dziewięć miesięcy obowiązywania nowej procedury w całym kraju przeprowadzono zaledwie kilka rozpraw podatkowych. W dodatku z niewielkimi efektami. Co ciekawe większość wniosków złożonych przez podatników o przeprowadzenie rozprawy została załatwiona odmownie.

Brak zainteresowania

Rozprawa podatkowa może być przeprowadzona zarówno z urzędu, jak i na wniosek podatnika. Z sondy GP przeprowadzonej w izbach skarbowych wynika, że do tej pory zainteresowanie przeprowadzeniem rozprawy podatkowej było znikome. Jeżeli już było, to inicjowali ją podatnicy, składając wnioski o jej przeprowadzenie.

- Do tej pory na terenie działania Izby Skarbowej w Białymstoku nie miała miejsca żadna rozprawa podatkowa. Zostały wprawdzie złożone dwa wnioski od podatników odnośnie do przeprowadzenia rozprawy podatkowej w zakresie podatku od towarów i usług, ale zostały one przez izbę rozpatrzone odmownie - tłumaczył Radosław Hancewicz z Izby Skarbowej w Białymstoku.

Natomiast Agnieszka Pawlak z Izby Skarbowej w Łodzi podkreśliła w rozmowie z nami, że z terenu działania izby złożono cztery wnioski o przeprowadzenie rozprawy podatkowej, z czego trzy zostały oddalone i do rozprawy nie doszło.

- Przyczyną odmowy przeprowadzenia rozprawy podatkowej była konieczność uzupełnienia materiału dowodowego w znacznej części i przekazanie spraw do ponownego rozpatrzenia przez organ pierwszej instancji - tłumaczyła Agnieszka Pawlak. Również w lubelskiej izbie skarbowej nie odbyła się dotychczas żadna rozprawa.

- Wynika to z faktu, że podatnicy nie wnieśli wniosków w tym zakresie, a dotychczasowe sprawy odwoławcze nie wymagały zastosowania tej procedury z urzędu - stwierdziła Marta Szpakowska z Izby Skarbowej w Lublinie.

Natomiast Małgorzata Spychała-Szuszczyńska z Izby Skarbowej w Poznaniu wyjaśniła, że izba nie przeprowadziła do tej pory rozprawy podatkowej. Dotychczas wpłynęło kilka wniosków o jej przeprowadzenie.

- W dwóch przypadkach odmówiono przeprowadzenia rozprawy podatkowej z uwagi na fakt, że okoliczności będące przedmiotem rozprawy były wystarczająco potwierdzone innymi dowodami. Pozostałe sześć wniosków oczekuje na rozpatrzenie - poinformowała nas Małgorzata Spychała-Szuszczyńska.

Wnioski o przeprowadzenie rozprawy pojawiały się od początku roku sporadycznie. W większości województw o rozprawę podatkową ani nie wnioskowano, ani jej nie przeprowadzano. Jest tak w: Szczecinie, Zielonej Górze, Olsztynie, Opolu, Katowicach, Wrocławiu, Kielcach.

Jednostkowe przypadki

Jak już wspomniano, od początku roku na terenie całego kraju przeprowadzono zaledwie kilka rozpraw podatkowych. Przykładem może być Warszawa.

- W Izbie Skarbowej w Warszawie została przeprowadzona jedna rozprawa podatkowa. Odbyła się ona zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie przepisami Ordynacji podatkowej - wyjaśniał Andrzej Kulmatycki z Izby Skarbowej w Warszawie. W Gdańsku do początku września odbyły się dwie rozprawy podatkowe.

- Celem wprowadzenia rozprawy podatkowej było uproszczenie postępowania odwoławczego. Przeprowadzenie rozprawy odbywa się z inicjatywy urzędu lub na wniosek strony. Strona we wniosku o przeprowadzenie rozprawy uzasadnia potrzebę jej przeprowadzenia wskazując, jakie okoliczności sprawy powinny być wyjaśnione i jakie czynności powinny być dokonane na rozprawie. Organ odwoławczy może odmówić przeprowadzenia rozprawy, jeżeli jej przedmiotem mają być okoliczności nie- mające znaczenia dla sprawy lub okoliczności te są wystarczająco potwierdzone innymi dowodami (odmowa następuje w formie postanowienia) - tłumaczyła Barbara Szalińska z Izby Skarbowej w Gdańsku.

Jednocześnie dodała, że rozprawą kieruje upoważniony pracownik organu odwoławczego. W rozprawie uczestniczy upoważniony pracownik organu I instancji, od którego decyzji wniesiono odwołanie. Z przebiegu rozprawy sporządza się protokół. Załatwienie sprawy w postępowaniu odwoławczym powinno nastąpić nie później niż w ciągu dwóch miesięcy od dnia otrzymania odwołania przez organ odwoławczy, a sprawy, w której przeprowadzono rozprawę lub strona złożyła wniosek o przeprowadzenie rozprawy - nie później niż w ciągu trzech miesięcy.

- Na rozprawie strona może składać wyjaśnienia, zgłaszać żądania, propozycje i zarzuty oraz przedstawiać dowody na ich poparcie. Ponadto strona może wypowiadać się co do wyników postępowania dowodowego. Kierujący rozprawą może uchylić pytanie zadane uczestnikowi rozprawy, jeżeli nie ma ono istotnego znaczenia dla sprawy. Jednak na żądanie strony w protokole należy zamieścić treść uchylonego pytania - podkreśliła Barbara Szalińska.

Procedura izb

Ciekawym zjawiskiem jest to, że mimo małego zainteresowania rozprawą podatkową organy podatkowe opracowują wewnętrzne procedury, które mogą ułatwić jej przeprowadzenie.

- W województwie małopolskim przeprowadzono dotychczas jedną rozprawę podatkową. Ponieważ Ordynacja podatkowa nie reguluje dokładnego trybu tego postępowania, radcowie prawni z Izby Skarbowej w Krakowie opracowali wzory wezwania na rozprawę i upoważnień dla pracowników do uczestnictwa w rozprawie i do prowadzenia rozprawy. Rozprawa była protokołowana przez upoważnionego pracownika - podkreśliła Magdalena Kobos z Izby Skarbowej w Krakowie.

Również Maciej Cichański z Izby Skarbowej w Bydgoszczy wskazał, że rozprawa jest formą przeprowadzenia dowodów w postępowaniu odwoławczym. Jest ona wyłącznie częścią odwoławczego postępowania podatkowego, dodatkowym postępowaniem wyjaśniającym prowadzonym jedynie w celu uzupełnienia dowodów i materiałów w sprawie.

- Przygotowując się do prowadzenia rozpraw dyrektor Izby Skarbowej Bydgoszczy przygotował uregulowania wewnętrzne mające na celu jednolite i sprawne ich prowadzenie. Do dziś w izbie nie zaistniała potrzeba prowadzenia postępowania dowodowego w formie rozprawy podatkowej - podsumował Maciej Cichański.

POSTULUJEMY

Organy podatkowe powinny przeprowadzić akcję informacyjną na temat rozprawy podatkowej. Być może rozpowszechnienie informacji na ten temat zwiększyłoby zainteresowanie podatników tą procedurą, a w konsekwencji pomogłoby w skutecznym przeprowadzaniu postępowań podatkowych.

Ewa Matyszewska