Automatyczna kwarantanna. Kto musi na nią przejść i co z wynagrodzeniem za pracę?

Nowe, ważne przepisy dotyczące kwarantanny weszły w życie 3 listopada 2020 roku, a jedna z głównych zmian polega na tym, że do formalnego rozpoczęcia kwarantanny nie jest potrzebna decyzja sanepidu, a obowiązek przejścia na kwarantannę następuje automatycznie.

Osoba prowadząca wspólne gospodarstwo domowe z osobą, u której stwierdzono zakażenie wirusem SARS-CoV-2 lub z nią zamieszkująca, od dnia uzyskania przez nią pozytywnego wyniku testu diagnostycznego, jest obowiązana poddać się kwarantannie trwającej do upływu 7 dni od dnia zakończenia izolacji osoby, z którą prowadzi wspólne gospodarstwo domowe lub z nią zamieszkuje. Zgodnie z rozporządzeniem, decyzji organu inspekcji sanitarnej nie wydaje się.

W praktyce oznacza to, że od momentu uzyskania przez zakażonego domownika informacji o pozytywnym wyniku testu, pozostali domownicy poddani zostają automatycznie kwarantannie nawet przed umieszczeniem przez inspekcję sanitarną informacji w systemie EWP (system informatyczny Centrum e-Zdrowia).

Dotychczas osoby zamieszkujące wspólnie z osobą zakażoną o skierowaniu na kwarantannę dowiadywały się zwykle podczas rozmowy telefonicznej z pracownikiem inspekcji sanitarnej, który dzwonił, aby o tym poinformować. Niestety w praktyce w wyniku niewydolności systemu, następowało to z dużym opóźnieniem. Teraz w stosunku do takich osób nie wydaje się decyzji administracyjnej, kwarantanna jest automatyczna, a niezbędne informacje czy formalności mogą być "dopięte" później.

Intencja tych zmian była taka, aby osoba zamieszkująca z osobą izolowaną poddała się rzeczywistej kwarantannie już od momentu uzyskania przez współmieszkańca dodatniego wyniku testu, zanim organy Powiatowej Inspekcji Sanitarnej, prowadząc dochodzenie epidemiczne, zadzwonią do tej osoby i wprowadzą jej dane do systemu - tłumaczy GIS.

W nowym rozporządzeniu zmienione zostały również zasady informowania o objęciu kwarantanną, izolacją lub izolacją w warunkach domowych. Może być ona przekazana takiej osobie ustnie, za pośrednictwem systemów teleinformatycznych lub systemów łączności, w tym przez telefon.

GIS uruchomił automatyczne powiadomienia o nałożeniu kwarantanny. Z numeru +48 22 10 43 705 nadawany jest komunikat o objęciu kwarantanną osób, które znajdują się w bazie EWP i mają nałożoną kwarantannę. W przypadku pytań o COVID-19 albo wyjaśnienia statusu kwarantanny można dzwonić pod numer +48 22 25 00 115.

Jednocześnie wprowadzono również podstawę do uzyskiwania przez osobę objętą ww. kwarantanną, wynagrodzenia albo zasiłku chorobowego za ten okres. Jest to  złożone przez ubezpieczonego oświadczenie o konieczności odbycia kwarantanny.

Obejmuje ono takie dane jak  imię i nazwisko oraz numer PESEL ubezpieczonego, datę rozpoczęcia obowiązkowej kwarantanny (dzień, w którym domownik otrzymał informację o dodatnim wyniku testu), datę zakończenia kwarantanny (kwarantanna kończy się po 7 dniach od momentu zwolnienia z izolacji zakażonego domownika), imię, nazwisko, numer PESEL osoby zakażonej, a także dzień rozpoczęcia i zakończenia przez nią izolacji w warunkach domowych.

-  Skoro obecnie nie wydaje się decyzji administracyjnej o skierowaniu na kwarantannę, to nie ma też obowiązku dołączania takiej decyzji do oświadczenia. Warto jednak pamiętać, że pracodawca albo inny podmiot zobowiązany mogą wystąpić do właściwego organu Państwowej Inspekcji Sanitarnej o potwierdzenie informacji zawartych w oświadczeniu. Nie uległy natomiast zmianie zasady i podstawy przyznawania wynagrodzenia, świadczenia pieniężnego z tytułu choroby lub zasiłku opiekuńczego w stosunku do osoby poddanej kwarantannie albo izolacji w warunkach domowych, u której stwierdzono zakażenie wirusem SARS-CoV-2. W tym przypadku podstawą do przyznania świadczeń w dalszym ciągu jest informacja o objęciu kwarantanną albo izolacją w warunkach domowych, zawarta w systemie EPW - tłumaczy Michał Sobczak, z Kancelarii Prawnej ANSWER Wojciechowski i Partnerzy oraz LexDigital.

Kwarantanna osoby skierowanej na badanie trwa od dnia następującego po dniu wystawienia skierowania przez lekarza do czasu uzyskania wyniku ujemnego. W nowych przepisach doprecyzowano, że nie trwa dłużej niż 10 dni - rozwiązuje to problem zbyt długiego oczekiwania na wynik testu i nie udało się uzyskać wyniku ujemnego, który stanowi podstawę zwolnienia.

W przypadku uzyskania dodatniego wyniku testu, kwarantanna przekształca się w izolację, która kończy się:  u osób objawowych - 3 dni od ustąpienia objawów, ale nie krócej niż 13 dni od wystąpienia objawów. Natomiast u osób bezobjawowych - 10 dni liczone od uzyskania wyniku dodatniego (poprzedzającej kwarantanny się w te 10 dni nie wlicza).

Główny Inspektorat Sanitarny wymienia kilka grup, które zgodnie z przepisami obowiązkowej podlegają kwarantannie.

Pierwsza z nich, to osoby, które zostały skierowane na test w kierunku wirusa SARS-CoV-2 - kwarantanna jest w takich przypadkach nakładana automatycznie i trwa od dnia następującego po skierowaniu na test do chwili uzyskania ujemnego wyniku testu, który automatycznie zwalnia z odbywania obowiązkowej kwarantanny, nie później niż po upływie 10 dni od dnia następującego po dniu skierowania do diagnostyki laboratoryjnej.

Druga, to osoby, które miały bliski kontakt z osobą zakażoną np. w pracy, szkole - przez 10 dni, licząc od dnia następującego po kontakcie.

Trzecia to osoby zamieszkujące z osobą zakażoną (izolowaną) - od dnia uzyskania pozytywnego wyniku testu przez osobę zakażoną (poddaną izolacji) do upływu 7 dni po zakończeniu izolacji osoby zakażonej.  

Czwarta to wybrane kategorie cudzoziemców, którzy przekraczają tę granicę RP, która  jest zewnętrzną granicą UE i wówczas to jest  przez 10 dni, licząc od dnia następującego po dniu przekroczenia granicy, a szczegółowy wykaz jest na stronie Straży Granicznej.

Obowiązkowej kwarantannie nie podlegają:

- osoby zamieszkujące lub prowadzące wspólne gospodarstwo domowe z osobą przebywającą na kwarantannie,

- osoby zamieszkujące lub prowadzące wspólne gospodarstwo domowe z osobą skierowaną na test zarówno bezobjawową, jak również wykazującą objawy chorobowe (podejrzaną o zachorowanie na COVID-19) - w okresie oczekiwania na wynik testu przez tę osobę; dopiero w przypadku dodatniego wyniku testu u osoby badanej, osoby z nią współzamieszkujące są obejmowane kwarantanną, a kwarantanna osoby badanej przekształca się w izolację,

- osoby, które zakończyły hospitalizację, odbywanie izolacji lub izolacji w warunkach domowych z powodu stwierdzenia zakażenia koronawirusem,

- osoby wykonujące zawód medyczny, pod warunkiem codziennego wykonywania testu antygenowego przez co najmniej 7 dni po dniu styczności ze źródłem biologicznych czynników chorobotwórczych.

W praktyce wygląda więc to tak, że przykładowo osoby współzamieszkujące z osobą na kwarantannie nie podlegają już kwarantannie - to jest np. sytuacja w której dziecko idzie na kwarantannę bo okazało się, że jego nauczycielka jest chora - jego rodzice nie podlegają automatycznej kwarantannie z tego powodu

Natomiast osoba współzamieszkująca z osobą zakażoną wirusem SARS-CoV-2, czyli taka, która ma pozytywny wynik testu, ma obowiązek poddania się kwarantannie - to jest sytuacja, w której np. mąż ma dodatni wynik testu na COVID-19 i jest w izolacji, wtedy wszyscy razem mieszkający członkowie rodziny powinni poddać się kwarantannie.

Informacja o objęciu kwarantanną zostanie zarejestrowana w systemie informatycznym Centrum e-Zdrowia (system EWP). Dostęp do tego systemu ma m. in  Policja i Zakład Ubezpieczeń Społecznych.

Wynik testu na koronawirusa i status związany z kwarantanną można sprawdzić na Internetowym Koncie Pacjenta czyli bezpłatnej aplikacji Ministerstwa Zdrowia dostępnej przez stronę pacjent.gov.pl. Można się tam zalogować z użyciem profilu zaufanego, e-dowodu lub przez konto iPKO lub Inteligo w PKO BP czy bank spółdzielczy. Można stamtąd pobrać zaświadczenie o przebywaniu na kwarantannie lub izolacji z elektronicznym podpisem.

Informacja o kwarantannie w systemie EWP jest dostępna również dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, który udostępnia ją przez profil PUE ZUS.

Kontrolę wykonywania obowiązkowej kwarantanny w warunkach domowych sprawują organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej oraz Policja, Straż Graniczna, Żandarmeria Wojskowa lub Wojska Obrony Terytorialnej. Przepisy prawa przewidują możliwość nałożenia kary finansowej do 30 tys. zł na osoby, które nie przestrzegają kwarantanny. Decyzja co do konkretnej wysokości kary jest zawsze indywidualna - informuje GIS.

Monika Krześniak-Sajewicz