Będą nowe zasady urlopów rodzicielskich. Urlop dla ojców może okazać się nieopłacalny
Szykują się zmiany w Kodeksie pracy dotyczące urlopów rodzicielskich i zasiłków. Rząd pracuje nad nowelizacją prawa, aby dostosować je do unijnej dyrektywy zakładającej ułatwienie korzystania z urlopów przez oboje rodziców. Jedna ze zmian to ustanowienie dziewięciotygodniowego urlopu dla ojca dziecka, za który miałby on otrzymywać zasiłek stanowiący 70 proc. jego wynagrodzenia. To może okazać się niewystarczające, aby zachęcić mężczyzn do pozostania w domach.
- Na początku grudnia Stały Komitet Rady Ministrów przyjął projekt zmian w Kodeksie pracy dotyczący m.in. wydłużenia urlopów rodzicielskich oraz zasad przyznawania zasiłków.
- Według projektu ustawy urlop rodzicielski ma zostać wydłużony, a każde z rodziców ma mieć zagwarantowane dziewięć tygodni urlopu, którego nie będą mogli przenieść na drugą osobę.
- Ojcowie mają otrzymać podczas urlopu 70-proc. zasiłek, jednak przy założeniu, że zarabiają oni więcej niż kobiety, może okazać się, że skorzystanie przez nich z tego rozwiązania zbyt mocno uszczupliłoby domowe budżety.
Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej szykuje zmiany w Kodeksie pracy dla rodziców. Jest to związane z wdrożeniem do polskiego prawa unijnych dyrektyw. Jedna z nich dotyczy równowagi między życiem zawodowym a prywatnym rodziców i opiekunów. Do kwestii, którą planuje wprowadzić resort, zalicza się ustanowienie dziewięciotygodniowego urlopu rodzicielskiego przeznaczonego wyłącznie dla ojców dziecka w celu zbalansowania opieki pomiędzy rodzicami. Mężczyźni mają w tym przypadku otrzymać 70-proc. zasiłek.
Jak poinformowało Interię Biznes Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej, "zgodnie z art. 8 ust. 3 dyrektywy 2019/1158 wysokość świadczenia przysługującego za okres nieprzenoszalnej części urlopu rodzicielskiego musi zostać ustalona w taki sposób, aby ułatwić korzystanie z urlopu rodzicielskiego przez oboje rodziców. Także z motywu 29 tej dyrektywy wynika, że aby zwiększyć zachęty dla pracowników będących rodzicami do korzystania z urlopów m.in. z urlopu rodzicielskiego należy przyznać pracownikom uprawnienie do odpowiedniego świadczenia pieniężnego podczas urlopu".
Z Oceny Skutków Regulacji wynika, że celem wprowadzenia zmian jest dostosowanie do unijnych dyrektyw, mających m.in. na celu "osiągnięcie równości kobiet i mężczyzn pod względem szans na rynku pracy i traktowania w miejscu pracy poprzez ułatwienie pracownikom będącym rodzicami lub opiekunami godzenia życia zawodowego z życiem rodzinnym i (...) zachęcenie do równiejszego dzielenia się obowiązkami opiekuńczymi pomiędzy kobietami i mężczyznami".
Obecnie urlop rodzicielski trwa 32 tygodnie po urodzenia jednego dziecka lub 34 tygodnie w przypadku rozwiązania ciąży mnogiej. Planowane zmiany zakładają wydłużenie urlopu odpowiednio do 41 i 43 tygodni. Co ważne, ojciec i matka mają mieć zagwarantowane dziewięć tygodni urlopu, którego nie będzie można przenieść na drugiego rodzica.
Na urlop rodzicielski matka może przejść po 20-tygodniowym urlopie macierzyńskim. Mężczyznom przysługuje dwa tygodnie urlopu ojcowskiego - obecnie mogą go wykorzystać do ukończenia przez dziecko 24 miesięcy. Zmiany w Kodeksie pracy zakładają skrócenie tego okresu do 12 miesięcy.
Projekt ustawy przewiduje, że matka będzie miała możliwość wyboru sposobu zasiłku. W pierwszym przypadku otrzymywałaby ona 100 proc. pensji w okresie urlopu macierzyńskiego, zaś później, na urlopie rodzicielskim dostawałaby 70-proc uposażenia. Inną opcją jest złożenie w ciągu 21 dni od porodu wniosku do pracodawcy lub ZUS o wypłatę zasiłku macierzyńskiego i rodzicielskiego w wysokości 81,5 proc. zarobków. Ministerstwo przekonuje, że w praktyce oboje rodzice będą mogli otrzymać taką samą wysokość wysokości zasiłku za okres urlopu rodzicielskiego.
"81,5-proc. zasiłek stanowi średnią wysokość z 100 proc. zasiłku za okres urlopu macierzyńskiego i 70 proc. za okres urlopu rodzicielskiego, który może wykorzystać matka. Jednocześnie za okres dziewięciotygodniowej, nieprzenoszalnej części urlopu rodzicielskiego dla ojca dziecka przysługiwałby zasiłek w wysokości 70 proc. podstawy wymiaru zasiłku. Mając powyższe na względzie należy podkreślić, że oboje rodzice będą uprawnieni do takiej samej wysokości zasiłku za okres urlopu rodzicielskiego, a przypadek, w którym matka dziecka będzie otrzymywała 81,5-proc. zasiłek macierzyński wynika tylko z innego rozłożenia (uśrednienia) wypłat w czasie urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego" - czytamy w informacji przesłanej Interii Biznes przez resort rodziny i polityki społecznej.
Według ostatnich danych GUS (październik 2020 roku) różnica miedzy zarobkami kobiet i mężczyzn w Polsce wynosi 14,7 proc. Przy założeniu, że ojcowie zarabiają więcej niż matki, ustanowienie zasiłku dla ojca na poziomie 70 proc. może okazać się nieopłacalne z finansowego punktu widzenia. Stoi więc to w sprzeczności z założeniami unijnej dyrektywy.
Gdyby przyjąć, że oboje rodzice zarabiają tyle samo, a matka w ciągu 21 dni od porodu złoży wniosek o wypłacanie 81,5 proc. wynagrodzenia, na urlopie rodzicielskim zarobi dokładnie tyle, zaś ojciec, jeśli będzie pracował, zarobi standardową pensję. W tym przypadku opłacałoby mu się pójść na urlop przy jednoczesnym powrocie matki do pracy - przy tej samej, a nie 70-proc. wysokości zasiłku.
Sytuacja pogarsza się wraz ze wzrostem różnicy płac między rodzicami. Przykładowo: kobieta o zarobkach 5 tys. brutto na urlopie rodzicielskim otrzyma 4075 zł (81,5 proc.). Wraz z ojcem dziecka, który zarabia np. 7 tys. zł. zasilą co miesiąc domowy budżet o 11 075 brutto. Jeśli to ojciec zdecydowałby się opiekować dzieckiem, a matka wróciłaby do pracy, budżet zmalałby o 1175 zł brutto (5 tys. dla matki i 4900 zł dla ojca). Różnice między wynagrodzeniami dodatkowo działają więc na niekorzyść końcowego rachunku.
Proponowane zmiany zostały przyjęte przez Stały Komitet Rady Ministrów. Teraz projekt czeka na akceptację Rady Ministrów, aby mógł zostać skierowany do Sejmu.
Paulina Błaziak
Biznes INTERIA na Twitterze. Dołącz do nas i czytaj informacje gospodarcze
Zobacz również:
