Czy możesz dorabiać na zasiłku?

Zgodnie z ustawą o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (dalej: ustawa o zatrudnieniu), bezrobotnym jest osoba zdolna i gotowa do podjęcia zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym w danym zawodzie lub służbie albo innej pracy zarobkowej. Inna praca zarobkowa to wykonywanie pracy lub świadczenie usług na podstawie umów cywilnoprawnych, w tym umowy agencyjnej, umowy zlecenia, umowy o dzieło albo w okresie członkostwa w rolniczej spółdzielni produkcyjnej, spółdzielni kółek rolniczych lub spółdzielni usług rolniczych.

Zgodnie z art. 2 ust 1 pkt 24 ustawy o zatrudnieniu, przez przychody rozumie się przychody z tytułu innego niż zatrudnienie, inną pracę zarobkową, zasiłek lub inne świadczenie wypłacane z Funduszu Pracy podlegające opodatkowaniu na podstawie przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zasiłek dla bezrobotnych

Zasiłek dla bezrobotnych mogą otrzymać osoby, które straciły pracę i zarejestrowały się w urzędzie pracy jako bezrobotne. Okres pobierania zasiłku wynosi:

• 6 miesięcy - dla bezrobotnych zamieszkałych w okresie pobierania zasiłku na obszarze powiatu, jeżeli stopa bezrobocia na tym obszarze w dniu 30 czerwca roku poprzedzającego dzień nabycia prawa do zasiłku nie przekraczała 150% przeciętnej stopy bezrobocia w kraju;

• 12 miesięcy - dla bezrobotnych:
• zamieszkałych w okresie pobierania zasiłku na obszarze powiatu, jeżeli stopa bezrobocia na tym obszarze w dniu 30 czerwca roku poprzedzającego dzień nabycia prawa do zasiłku przekraczała 150% przeciętnej stopy bezrobocia w kraju, lub
• powyżej 50. roku życia oraz posiadających jednocześnie co najmniej 20-letni okres uprawniający do zasiłku, lub
• którzy mają na utrzymaniu co najmniej jedno dziecko w wieku do 15 lat, a małżonek bezrobotnego jest także bezrobotny i utracił prawo do zasiłku z powodu upływu okresu jego pobierania po dniu nabycia prawa do zasiłku przez tego bezrobotnego.

Zgodnie z art. 74 ustawy o zatrudnieniu, bezrobotny jest zobowiązany w ciągu 7 dni zawiadomić powiatowy urząd pracy o podjęciu zatrudnienia, innej pracy zarobkowej lub pozarolniczej działalności oraz zaistnieniu innych okoliczności powodujących utratę statusu bezrobotnego albo utratę prawa do zasiłku. Podjęcie pracy zarobkowej jest równoznaczne z utratą prawa do zasiłku dla bezrobotnych. Bezrobotny, który podjął inną pracę zarobkową bez powiadomienia o tym właściwego powiatowego urzędu pracy, podlega karze grzywny nie niższej niż 500 zł (art. 119 ust. 2 ustawy o zatrudnieniu).

Zasiłek macierzyński

Zgodnie z art. 29 ust. 1 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (dalej: ustawa chorobowa), zasiłek macierzyński przysługuje:

• ubezpieczonej, która urodziła dziecko;

• ubezpieczonej lub ubezpieczonemu, który przyjął na wychowanie dziecko w wieku do 7. roku życia, a do 10. roku życia w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego, i wystąpił do sądu opiekuńczego w sprawie jego przysposobienia;

• ubezpieczonej lub ubezpieczonemu, który przyjął na wychowanie w ramach rodziny zastępczej, z wyjątkiem rodziny zastępczej zawodowej niespokrewnionej z dzieckiem, dziecko w wieku do 7. roku życia, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego - do 10. roku życia.

Od nowego roku urlop macierzyński będzie się składał z dwóch części: urlopu podstawowego (obowiązkowego) i dodatkowego (fakultatywnego). Osoba uprawniona do dodatkowego urlopu macierzyńskiego może łączyć urlop macierzyński z pracą u pracodawcy udzielającego tego urlopu - w wymiarze nie wyższym niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy. W takim przypadku dodatkowy urlop macierzyński będzie udzielany na pozostałą część dobowego wymiaru czasu pracy. Wysokość zasiłku pomniejsza się proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy, w którym pracownik łączy korzystanie z dodatkowego urlopu macierzyńskiego (lub urlopu na warunkach macierzyńskiego) z wykonywaniem pracy u pracodawcy udzielającego takiego urlopu. Za czas dodatkowego urlopu macierzyńskiego będzie przysługiwał zasiłek macierzyński (art. 29 ust. 7 ustawy chorobowej).

Wykonywanie pracy na podstawie umowy zlecenia lub umowy o dzieło nie ma wpływu na pobieranie zasiłku, ale nie powinno uniemożliwiać osobistej opieki nad dzieckiem. Dodatkowo należy o tym poinformować płatnika składek. Biorąc jednak po uwagę cel przyznania zasiłku macierzyńskiego, czyli zapewnienie matce rekompensaty za utracony zarobek, oraz funkcję urlopu macierzyńskiego, czyli rekonwalescencję i opiekę nad dzieckiem, należy stwierdzić, że podejmowanie dodatkowych zajęć jest sprzeczne ze społecznym przeznaczeniem prawa do zasiłku macierzyńskiego.

Zasiłek opiekuńczy

Zasiłek opiekuńczy przysługuje na podstawie art. 32-35 ustawy chorobowej. Zasiłek przysługuje, gdy we wspólnym gospodarstwie domowym brak jest członka rodziny mogącego zapewnić opiekę nad:

• zdrowym dzieckiem w wieku do lat 8 (w przypadku: nieprzewidzianego zamknięcia żłobka, przedszkola lub szkoły, do których uczęszcza dziecko, porodu lub choroby małżonka stale opiekującego się dzieckiem, jeżeli poród lub choroba uniemożliwia temu małżonkowi sprawowanie opieki, pobytu małżonka stale opiekującego się dzieckiem w stacjonarnym zakładzie opieki zdrowotnej);

• chorym dzieckiem w wieku do lat 14;

• innym chorym członkiem rodziny (za innego członka rodziny uważa się pozostających we wspólnym gospodarstwie domowym małżonka, rodziców, teściów, dziadków, wnuki, rodzeństwo oraz dzieci w wieku ponad 14 lat).

Zasiłek opiekuńczy nie przysługuje za okresy, w których ubezpieczony na podstawie odrębnych przepisów zachowuje prawo do wynagrodzenia. Ubezpieczony traci prawo do zasiłku opiekuńczego, gdy zostanie stwierdzone, że w czasie zwolnienia od pracy z powodu konieczności sprawowania opieki wykorzystuje to zwolnienie do celów innych niż sprawowanie opieki lub wykonuje pracę zarobkową.

Renta socjalna

Renta socjalna jest świadczeniem przysługującym na podstawie ustawy o rencie socjalnej. Przysługuje osobie spełniającej dwa warunki. Pierwszy to osiągnięcie pełnoletniości, a drugi to całkowita niezdolność do pracy, będąca wynikiem naruszenia sprawności organizmu, które powstało:

• przed ukończeniem 18. roku życia;

• w trakcie nauki w szkole lub w szkole wyższej - przed ukończeniem 25. roku życia;

• w trakcie studiów doktoranckich lub aspirantury naukowej.

W przypadku pobierania renty socjalnej osiągnięcie przychodu z tytułu działalności podlegającej obowiązkowi ubezpieczenia społecznego powoduje zawieszenie prawa do renty (art. 10 ustawy o rencie socjalnej). Za działalność podlegającą obowiązkowi ubezpieczenia społecznego uważa się zatrudnienie, inną prace zarobkową albo prowadzenie pozarolniczej działalności.

Prawo do renty socjalnej ulega również zawieszeniu w razie osiągania przychodu innego niż wymienione powyżej, jeżeli stanowią one źródło przychodów podlegających opodatkowaniu na zasadach określonych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych. Również przychody osiągane przez taką osobę z tytułu umowy najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy lub innych umów o podobnym charakterze, opodatkowanych na podstawie przepisów o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne, powodują zawieszenie prawa do pobieganie świadczenia.

Osoba pobierająca rentę socjalną jest obowiązana powiadomić organ rentowy o osiągnięciu przychodu w kwocie powodującej zawieszenie. Prawo do renty zawiesza się za miesiąc, w którym zostały osiągnięte przychody w kwocie wyższej niż 30 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy ostatnio ogłoszonego przez Prezesa GUS do celów emerytalnych. Zgodnie z komunikatem Prezesa GUS z listopada 2009 r., wskaźnik ten w trzecim kwartale 2009 r. wyniósł 3113,86 zł, tak więc kwota limitu przychodów to 934,16 zł.

Paulina Matyjas, aplikantka radcowska, Kancelaria Prawna Filipek & Kamiński sp.k.